व्यक्तिचित्र

म्हातारा
******

भयान राती
उजाड पथी
टाळून वस्ती
जाई म्हातारा

कंदील हाती
लाकूड काठी
देहावर ती
घट्ट कांबळी

खोल डोळे
गुहे मधले
ओठावरले
जंगल मोठे

कुठे चालला
या वेळेला
भय सांडला
नच कळे

झपझप झाले
कंदील हले
खडखड बोले
पायी वाहाण

वाट तयाची
जणू रोजची
युगायुगांची
असावी ती

डोळे चिमुकले
खिडकी मधले
होते जुळले
त्यास कधी

गूढ आकृती
कंदील स्मृती
अजून मना ती
रुंजी घाले

लहानपणी आम्ही आमच्या कसबा पेठेतल्या वाड्यात राहयचो. घर आणि शेजारी यांच्यातला फरक आम्हाला कधी जाणवला नाही असा आमचा वाडा. आजूबाजूलाही तेव्हा बरेच वाडे होते. या सगळ्या वाड्यांना एक विचित्र शाप होता. प्रत्येक वाड्यात एकतरी अर्धवट डोक्याची म्हणजे वेडसर व्यक्ती होती. म्हणजे त्या व्यक्तीच्या कुटुंबातल्या सर्व आयुष्यांना मिळून जोडलेलं आणखी एक सामायिक आयुष्य. अस्तित्व? नव्हे. तो माणूस काय करतो , काय खातो याकडे अभावानेच लक्ष दिलं जायचं पण तो काय करत नाही याचा पाढा मात्र सर्वांना तोंडपाठ असायचा.

तो पाणी भरत नाही.
तो पूजा करत नाही.
तो फुलं आणून देत नाही.
तो स्वच्छ राहत नाही.

मुंबईच्या 'फ़ाइव गार्डन' ह्या माटुंगा मधील भागात बरीच वर्दळ असते. गार्डन म्हटलं तर टांगे, छोटे पाळणे, भेळवाले, चणे-दाणे वाले आणि तत्सम विक्रेते असतात. लोकं आपल्या पोरांना घेऊन गार्डन मध्ये फिरायला येतात. कुठे दहा-बारा संघ वेगवेगळ्या खेळपट्ट्या पकडून एकाच मैदानात क्रिकेट खेळायची कसरत करीत असतात तर कुठे कुणीतरी संध्याकाळी तिथल्या कट्ट्यांवर योग किंवा कराटेचे 'क्लासेस' घेत असतात! जवळच २-३ कॉलेज असल्यामुळे तिथल्या जोडप्यांनी गार्डन मधील अंधारे कोपरे बऱ्याच चतुराईने शोधलेले असतात.

"जामिनाचे पैसे कोण भरतय?" पोलिसांनी मला विचारले.
"मी", मी उत्तर दिले.
पोलिसांनी माझ्याकडे निरखून बघितले. " कोण लागतो हा तुमचा?" मला प्रश्न विचारला गेला.
"मित्र ", मी उत्तरलो.
" जरा समजावा तुमच्या मित्राला", पोलिस ऑफिसर म्हणाले.
मी पैसे भरले, सही केली आणि जग्या बाहेर यायची वाट बघू लागलो.

परवाच माझ्या फेसबुकच्या भिंतीवर एक नवीन 'पोस्टर' लावले गेले. ( wall वर post करणे ह्याचा मराठीतला वापर म्हणा हवं तर - 'पोस्टर' लावणे! आणि 'wall ' असल्यामुळे व्यावहारिक देखील! असो..

एखाद्या व्यक्तीच्या दृश्य प्रतिमेचं वर्णन असेल अशा मराठी कवितांचे संदर्भ हवे आहेत. अटी :

1. कविता छापील स्वरूपात (पुस्तक/नियतकालिक/अनियतकालिक) पूर्वप्रकाशित असावी.
2. कविता मराठीत असावी.
3. कवी किमान नावाजलेला असावा.
4. कवितेत एखाद्या व्यक्तीच्या दृश्य प्रतिमेचं (म्हणजे चित्र, शिल्प, छायाचित्र, चित्रपटातलं दृश्य वगैरे) वर्णन किंवा उल्लेख असावा. म्हणजे 'मानसीचा चित्रकार तो...' बाद आहे.