काव्यलेखन

स्व. विनिता पाटील! माझी मानलेली बहीण! आज सकाळी तिचे पार्थिव पाहिले अन गेल्या तीन वर्षांतील असंख्य घडामोडी डोळ्यांपुढून गेल्या. सोबत स्वातीताई सामक आणि सुप्रिया जाधव होत्या. त्या रडू शकल्या, मी थिजू शकलो. विनितासाठी करम तर्फे ह्यानंतर काय केले जाणार आहे ते जाहीर करूच, पण तिने तीन वर्षांत जे दिले त्याचा यथाशक्ती धांडोळा घेणारी ही गझल माझ्या बहिणीला समर्पित!

-'बेफिकीर'!

गझल - लाटा जरी जातात.....

लाटा जरी जातात माघारी समुद्राच्या
रेतीरुपे उरतात तक्रारी समुद्राच्या

देतो जिभेला मीठ अन डोळ्यांतुनी घेतो
नादी नको लागूस व्यवहारी समुद्राच्या

मी चालून आलो अशा वेगळ्या वाटा
ज्या माझ्या नकळत
मुक्कामी पोचवून निरोप घेण्याआधी
पुढील प्रवासाच्या धुंदीतच
हरखून गेल्या

मी मोजून आलो अशा विरागी लाटा
ज्या माझ्या नकळत
किनाऱ्यावरी फेनिल होऊन फुटण्याआधी
सागर तळीची अपार शांती
पिऊन आल्या

मी शोधून आलो अशाच अस्फुट ओळी
ज्या माझ्या नकळत
विस्मरणाच्या वादळात पडझडण्याआधी
शब्दभूल पाडीत कुणाच्या
ओठी रुळल्या

क्षितिजापुढे उडावे ही एक आस आहे
थकलेत पंख पण मी करतो प्रयास आहे

घोंघावतो जरी मी कोणी न लक्ष देती
वादळ शमेल याची खात्री कपास आहे

लावून षड्ज गाणे, गाता मला कळाले
तू आसपास नसता मैफिल उदास आहे

आव्हेरले मला तू अन् विश्व शुन्य झाले
उरलो जगात आता घेण्यास श्वास आहे

वृत्तांत जीवनाचा लिहिता कळून आले
मजकूर तूच अन् मी नुसता समास आहे

घर शोधणे सखीचे अवघड मुळीच नाही
जिकडून गंध येतो तिकडे निवास आहे

नटतेस तू अशी की, आय्याश आरसाही
विसरून भान, तुझिया बघतो रुपास आहे

गझल - सांगण्यासारखे काय आहे म्हणा
=====

सांगण्यासारखे काय आहे म्हणा
झाकलेल्या मुठी, वाकलेला कणा

जे जहर निर्मिले ते स्वतः प्यायलो
आठवेना कधी काढला मी फणा

गाव असते करायास चर्चा उभे
आज तेथून येशील का साजणा

का जगावे इथे सांग खोटेच मी
एक कारण तरी दे खऱ्या कारणा

जन्मणे, संपणे, ह्यातही गुंतणे
काय वेडेपणा, काय वेडेपणा

चार भिंतीत स्त्रीवाद ठेचाळतो
दूर नेऊ नको तू तिला अंगणा

आज सुचली मला ही नवी कल्पना
आज माझ्याकडे हालला पाळणा

माणसे आतबाहेर करतात ही
मन तुझे केवढे 'बेफिकिर' कुंपणा

दोन मोती

दूर दूर शिंपल्यामध्ये वाढले

लाटांसंगे वाहात वाहात

एकाच प्रवाहात आले

अग्रीम प्रीतिसंगम तो,

समुद्रतटावरचा

भेटताच क्षणी आकंठ प्रेमात बुडाले

आतुर दोघेही मिलनास

दुर्दैव त्यांचे , शिंपले मध्ये आले

किनारी विसावुनी शेजारी

दोघे जीव कासावीस

शिंपल्यात बंदिस्त

करुणा भाकती देवासी

होण्यास शिंपला उध्वस्त

व्हावे एकदाचे मिलन

एकाच माळेमध्ये

असेच गुंफून राहावे

एकमेकांस पाहावे अहोरात्र

घर्षणाने झीज व्हावी

कणाकणात मिसळावे एकत्र

गल्लीच्या दुसऱ्या टोकातुन
कानी ये खणखणीत हाळी
'जुने पुराणे कपडे देउन
भांडी घेता का हो भांडी ?'

चटपटीत तरतरीत रखमा
मजबुत बांधा, सुबक ठेंगणी
नशिबी लिहिली पायपीट पण
कर्तृत्वाची दिसे झळाळी

भाळावर ठसठशीत कुंकू
पोतीमधली जुळी डोरली
नउवारी हिरव्या लुगड्यावर
गाठ बांधली इरकल चोळी

किणकीणती काचेचे बिलवर
पैंजण पट्ट्या, जुनी जोडवी
पदर डोइवर परंपरेचा
वेसण घाली नथ नाकातिल

उतरवलेल्या पाटीमध्ये
डबे-डुुबे अन तांब्या-चरवी
वाट्या पेले विविध वाडगी
प्रारब्धाची वर गाठोडी

गौराई...

झाली तीच्या आगमनाची घाई
आता जोडीने येईल गौराई

दारी उमटतील पाउले कुंकवाची
सुख शांती अन समृद्धींची

सजतील लेऊन शालू भरजरी
असेल मध्ये गणराया मखरी

दोन दिसांची असेल माहेरवाशीण
पंचपक्वान्नाचे असेल जेवण

देता निरोप येईल डोळा पाणी
गौराई माझी लाडाची गं राणी

राजेंद्र देवी

चेहऱ्यावर चेहरे लावून आले
फ़क्त माझा चेहरा पाहून आले

काळजावर वार झालेले सपासप
रक्त आले मात्र डोळ्यातून आले

लांबवर नेवून होते सोडले मी
दुःख दाराशी पुन्हा परतून आले

माहिती आहे तुझा विश्वास नाही
बोलले जे सर्व ते आतून आले

पाहिले त्याने जरासे वळुन मागे
ऐन वैषाखात ओथंबून आले

पूर्णतः जाणून होते मी कधीचे
जीवनाला त्या पुन्हा जाणून आले

परतल्यावर वाटते का नेहमी हे ?
शेवटाचे मी तुला भेटून आले

सुप्रिया

स्फुट - नकुशी

ती अशिक्षित म्हणून...

पहिल्या चार मुली,
पुढच्या तिघींची
गर्भातच हत्या !
आठवा श्रीकृष्ण
मात्र आईच्याच मुळावर उठलेला !
गर्भाशयाचा कर्करोग
देऊन जन्मास आलेला

मरताना तोंडात पाणी घालण्यासाठी जन्मलेला
पण
जगताना तिच्याच तोंडच पाणी पळवणारा !

ही शिक्षित असून...

पाहिले दोन सिझर
जन्मतःच मेलेले,
तिसरे सिझर
कन्यारत्न !
जीवाशी खेळून चौथे सिझर
पुत्ररत्न !
आईच्या पोटाची चाळणी करून आलेला

बदलतात तळव्यावरिल हस्तरेषा !

कधी वाटते छंद त्याचा जडावा
कधी वाटते मोकळा श्वास घ्यावा !
कधी वाटते तू असावेस माझे
कधी वाटते की बरा हा दुरावा !

तुला काय सांगू प्रखरता झळांंची ?
कशी बाळगावी अपेक्षा फळांची ?
असे प्रेम विरहात करपून जाते
ससेहोलपट होत जाते मनांची

दुतर्फा तमाचेच घनदाट जंगल
सुरू संशयाची अहोरात्र दंगल
उरी पेटण्याची तिची जिद्द आहे
दिवा तेवण्यानेच होईल मंगल !

बदलतात स्वप्ने बदलतात इच्छा
स्मृती सोडती का कुणाचाच पिच्छा ?
सख्या तिष्ठते फक्त इतक्याचसाठी
बदलतात तळव्यावरिल हस्तरेषा !