नाती

✪ प्रखरता नव्हे शीतलता
✪ पूर्वाश्रमीची वासंती वेलणकर अर्थात् सौ. सुमित्रा भांडारी
✪ परभणी ते देवगड व्हाया बस्तर
✪ "छांदसी आणि सुमित्रा"
✪ पतझड़ है कुछ, है ना?
✪ मृत्युसाठी आपण काय करू शकतो?
✪ मै अहम हूँ यही वहम था

रघु अण्णांचा उद्योग!

कोकणच्या एका आडबाजूच्या वाडीतील, रघु नाईकचा वाडा आज मोठा प्रसन्न दिसत होता. अन का दिसू नये? चार दिवस झाले होते, त्याची लेक, जावई आणि बिट्ट्या, गोड नातू आले होते. एरवी गोदाआक्का आणि रघुआण्णा दोघेच रहायचे. त्यामुळे एक उदासवाणी शांतता तेथे नांदायची.

हिरव्या पोपटी शालूवर, एखादी केशरी आंगठी ठेवावी तस वाड्याचं कौलारू छत, लांबून दिसत होत.

"तोच तोच विनोद तू मला का सांगतेस?" आईवर मी चिडले आणि दाणदाण पाय आपटीत माझ्या खोलीत आले. खोलीचं दार धाडकन बंद केलं.
"दार मोडेल. हळू आपट." घ्या, माझ्या रागापेक्षा आईला दाराची काळजी. पुन्हा एकदा दार उघडून जोरात आपटावं असं वाटलं मला; पण तसं केलं तर संपलंच. आईची बडबड जी चालू होईल ना ती थांबणं कठिण. मी पलंगावर अंग टाकलं आणि माझा राग हळूहळू शांत होत गेला. हो, आता मी चौदा वर्षांची आहे तर आई गेल्यावर्षीपासून तिच्या कामाच्या ठिकाणी पोनीटेलने केलेला विनोद सांगते दरवेळेस. कधी मला, कधी सर्वांना. इतकी लाज आणते ना. सगळे हसतातही तिच्या या विनोदावर. मूर्ख नुसते. आजही तेच म्हणाली,

इसरु लागली कशी ही नाती,
कधी काळी रगताची जी व्हती,
मायबापानं ज्यानला आपल मानलं,
तिच नाती बघ निघाली खोती,
तिच नाती बघ निघाली खोती ..

फोडा परीस बघ जपल हो जीनं,
बोट धरुन चालाया शिकिवलं ओ तीनं
तीच माय आता रडाया लागली,
भिताड धरुन बघ चालाया लागली ..

इसरु लागली अशी ही नाती ..

खाऊसाठी रोज रुपाया दिला हो जीनं,
हिशेब प्रेमाचा न्हायी मागितला ओ तीनं,
आतुरलेली माय ती नातवांच्या भेटीसाठी,
महाग झालीय बघ साद्या औषिदासाठी ..

इसरु लागली अशी ही नाती ..

आभाळमाया..।

सात पावलं सोबत चालून
ती तुमची होते
तुमच्या संसार वेलीवर
फुलं फुलवीत रहांते..
एव्हढं सर्व तुम्ही
सोईस्करपणें विसरतां
सदा सर्वकाळी तिच्यावर
विनोद करत रहतां

रोज गरमागरम जेवण
तिनेच खावू घालावे
दिवसभर राबूनही पुन्हां
हसून स्वागत करावे
मोलकरीण सारखं तिने
दिवसभर खपावं
आणि तिच्या विनोदांवर
तुम्ही हसत बसांव..?

"सर" लांबून कुठूनतरी लहान मुलीचा आवाज कानावर पडल्यासारखं वाटलं त्याला. फळा पुसता पुसता त्याने मागे वळून पाहिलं. मुलांच्या नजरा फळ्यावर होत्या. भास झाला असेल असं वाटून पंकजने हाताने खडूची पावडर झटकली. तो हात पाठीमागे बांधून बाकांच्या मधून फिरत राहिला. मुलांच्या चेहर्‍यावरचा कोवळेपणा निरखून पाहता पाहता त्याला बिल्वाची आठवण येत होती. कशी दिसत असेल? १४ वर्षाची असेल आता. म्हणजे जवळजवळ याच मुलांएवढी. ओळखेल? स्वीकारेल? तिला मुळात आपल्याबद्दल काही माहीत असेल? मनात येणार्‍या प्रत्येक प्रश्नाबरोबर त्याच्या फेर्‍यांचा वेग वाढत होता. आपण वर्गात आहोत. बाकांच्या मधून फेर्‍या मारतोय.

"एक मिनिट वेळ आहे का?", फोन वर मोना विचारत होती. खरतर मी जरा घाईतच होतो. लवकर काम संपवून मित्रांना भेटायचं होतं.

"Urgent?" मी वैताग लपवायचा प्रयत्न करत विचारलं. 

" Yes, it's personal. Please?" मोना जरा गंभीरच वाटत होती. काहीतरी तसच कारण असणार. 

"OK. Come "
आता मात्र मला थोडी काळजी वाटायला लागली. मोना घाईतच आत शिरली आणि लगेच दरवाजा बंद करून माझ्या समोर बसली. तिचा चेहरा बघून मला जरा टेंशनच आलं. काय असेल बरं? हीचा काही प्रॉब्लेम? पण मग ही शमा कडे, माझ्या बायकोकडे का नाही बोलली? मी तिच्याकडे प्रश्नार्थक नजरेने बघत असतानाच माझी नजर चुकवत मोना बोलायला लागली. 

सकाळी आश्विन दचकून जागा झाला असं म्हणता येणार नाही.

रात्रभर त्याचा डोळ्याला डोळा लागलाच नव्हता. झोप नव्हती, तर जाग येण्याचा प्रश्न कुठे उद्भवतो?
पण अशा प्रसंगी कोणाच्याही मनात यावी तशी स्वाभाविक शंका आश्विनच्या मनात आली – तो जागा आहे? की स्वप्नात आहे?

पण त्याला एकदम जाणवतं की नाही, हे स्वप्न नाही.
दु:खाचे ते सगळे क्षण आश्विनला आठवतात.

तो मुकाट्याने उठतो. सवयीने आंघोळ उरकतो. तो तयार होतो तेव्हा रोजच्याप्रमाणे सकाळचे साडेसहा वाजलेले असतात.

मी उदास आहे म्हणूनी
तू मला बोलवावे
डोळ्यात रोखूनी काही
लटकेच रागवावे

मी उगाच टाळूनी जावे
संवाद साचलेले
तू ही न जाणवू द्यावे
ते भाव वाचलेले

शब्दा विना ही काही
नाती अशी रुजावी
सर ओसरुनी जाता
पापण्यांत जी भिजावी

मी उदास आहे म्हणूनी
तू मला बोलवावे
अन जाताना हळवे
क्षण हासरे करावे

शमा