अलवार सुगंध मोगरीचा
दरवळला माझ्या मनांत
जणु मिठीत सरुन माझ्या
तु शांत नीजली आहे ।।१।।
अधिर कटाक्ष तुझा
अंगी रोमांच दाटलेले
ती भेट चांदण्यात
मनांत जपून आहे ।।२।।
बरसतात श्रावण सरी
अंग चिंब भिजलेले
निसर्ग हा सजलेला
प्रेम गीत गात आहे ।।३।।
बंद होतां पापण्या
तुलाच पाहतो मी
पुर्ण चंद्र आसमंती
स्वरुप तुझेच आहे ।।४।।
श्वासात तुच माझ्या
तुच स्पंदनात आहे
तुच नादब्रह्म माझा
ओंकार तुच आहे।।५।।
सुश्रुतला रोज रोज सांगून आता गोष्टींचा ऐवज संपायला आला आहे. ‘एकीचे बळ’, ‘जशास तसे’, ‘दोघांचे भांडण, तिसऱ्याचा लाभ’ अश्या नेहेमीच्या सगळ्या गोष्टी सांगून झाल्या आहेत. आता कधी कधी याच अर्थाच्या नवीन गोष्टी रचाव्या लागतात. परवा ‘गर्वाचे घर खाली’ या तात्पर्याची अशीच एक नवीन गोष्ट तयार केली.
रोज रात्री झोपताना गोष्टी ऐकायची सुश्रुतला सवय झालीय. किंबहुना आम्हीच ती लावलीय. रोज रोज नवनवीन गोष्टी कुठून आणायच्या हाही एक प्रश्नच असतो. यातून आमच्या कल्पनाशक्तीचा कसच लागतो. वर त्या बोधप्रद असाव्यात, त्यांचं काही तात्पर्य असावं असा आमचाच आग्रह. असंच एकदा कुठली गोष्ट सांगता येईल याचा विचार करीत असताना अश्वत्थामा आठवला.
हा धागा आपल्या मनात येणारे, स्मरणरंजन मांडण्यासाठी आहे. बरेचदा जसजसे वय वाढत जाईल तसतसा, स्मरणरंजन हा माणसाचा स्थायीभाव होत जातो. काही आठवणी पुन्हा पुन्हा किंवा आवेगाने येत असल्याने आपण विसरू शकत नाही.
या धाग्यावरती प्लीज आपापल्या स्मरणरंजनाबद्दल लिहावे. सर्व सदस्यांचे रोचक स्मरणरंजन ऐकायला मिळावे, भाग घेता यावा. आणि वय वाढत जाते तशी स्मरणरंजन शेअर करण्याची इच्छा आणि एकाकीपणा वाढत जातो की काय नकळे. पण मला तरी तसे जाणवते. असो.
____
अनेक वर्षांपूर्वी माझं कोणाशीही पटत नसे. आख्ख्या जगाबरोबर माझे वैर होते. रीडींग बिटवीन द लाइन्स - मधे माझ्याइतके निष्णात अन्य कोणी नव्हते. रीडींग बिटवीन द लाइन्स - आपले विचार, आपले गुणावगुण आणि आपला त्या त्या क्षणीचा मूड अन्य व्यक्तीवरती आरोपित करणे. मी अमक्याला १०० वॅटेज स्मितहास्य दिले व तिने मला, ५० च वॅटेज स्मित परत केले म्हणजे सरळ सरळ अर्थ आहे की तिला मी आवडत नाही. सासूबाईंनी गणपती घराच्या अमक्या कोपर्यात ठेवला कारण तो उजव्या सोंडेचा आहे. बरोबर मुद्दाम ठेवला त्यांनी. त्यांना काय पडलीये माझं भलं करण्याची चिंता. अमकीने माझ्याकडे रोखून पाहीलं कारण सरळ आहे मत्सरी आहे ती.
मला दोन प्रसंग सांगायचे आहेत. दोन्ही घटनांमध्ये माझी विचार करण्याची पद्धत बरोबर होती की चूक? मला आपले मत जाणून घ्यायला आवडेल. असे प्रसंग आपल्याला आठवले तर ते ऐकायला आवडतील. मला आपली उलट-सुलट मते ऐकायची आहेत. विशेषतः स्त्रिया या दोन्ही प्रसंगांकडे कोणत्या दृष्टीने पहातात, पुरुष कोणत्या दॄष्टीने पहातात. माझी टिकेस सामोरे जाण्याची तयारी आहे. कारण मला शक्यता अशी वाटते की माझे थिंकिंग विशेषतः दुसर्या घटनेकडे पाहाण्याचे 'ट्विस्टेड' आहे. पण आपण आपल्या अनुभवांचे प्रॉडक्ट असतो.
ह्यावर खुप काही ऑलरेडी बऱ्याच जणांचे सांगून / लिहून झालंय तरीही नव्याने आता काय असा प्रश्न सुद्धा मनात न डोकावण्या इतपत - स्त्री असणं म्हणजे.... ह्या एका अर्ध्यवाक्याचं पोटेंशिअल आहे. स्त्री म्हणजे काय हा मुळात प्रश्न न बनता कायम कौतुकाने उद्गार वाचक वाक्य बनेल तेव्हा खऱ्या अर्थाने समानता आली असे मी म्हणेन. स्त्री पुरुष भेदभाव शास्त्रीय विचारसरणीच्या लोकांसाठी निसर्गाने आणि श्रद्धाळू लोकांसाठी देवाने केलेला असताना आपण त्यात हे असेच का वगैरे उहापोह करत खांद्याला खांदा लावण्याची शर्यत करण्याचा अट्टाहास का करायचा.
एप्रिलमध्ये जुने घर सोडून नव्या घरी रहावयास आलो. जुन्या घराने इतका जीव लावला होता की, जणू काही जीवाभावाच्या मैत्राला सोडून आल्यासारखे वाटले. त्या घराला जीव लागण्याच्या अनेक कारणापैकी एक कारण म्हणजे चवदाव्या मजल्यावरच्या, या घराच्या बाल्कनीमधुन दिसणारा सताड अगदी क्षितिजापर्यंत जाणारा रस्ता. अगदी 'वॉल्ट व्हिटमनच्या' सॉन्ग ऑफ द ओपन रोड' या कवितेतील रस्त्यासारखा. अक्षरक्षः तसाच -
Afoot and light-hearted I take to the open road,
Healthy, free, the world before me,
The long brown path before me leading wherever I choose.
------------------- अन्यत्र पूर्वप्रकाशित---------------------