भाषा

तीन दिवसांपूर्वी केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी लोकसभेत एक विनंती केली की वेगवेगळ्या राज्यांमधल्या असमान मातृभाषा असणार्‍या लोकांनी एकमेकांशी संवाद साधताना इंग्रजीऐवजी हिंदी भाषा वापरावी.
https://www.google.com/amp/s/indianexpress.com/article/india/people-diff...

{{ रोज देसाळ 'भिंगरी' पिऊन पिऊन लीवरला सूज
आलीय देठ्या...! पन काय करनार..! दुसरी परवडत नाय
म्हणून ती प्याय लागती.. पन आज तू हैस तर
चांगला फॉरेनचा ब्रॅण्ड मागव...ॲंटीक्वीटी है का
बग..! }}

पुणे मुक्कामी ऋषीकेश देठे यांचे भेटीसाठी
आलेले विजुभाऊ यांनी, दोन पॅग घपाघप मारल्यावर
पयला गिअर टाकला...!!!

{{ म्हंजे साला आधी एंडोसल्फान फवारून फवारून
युरिया घालून घालून सगळ्यान्ला वावरांची
खराबी कराय लावली..
आन् आता ह्या भोसडीच्यान्ला हे जुनं आठवाय
लागलंय.. }}

आवडतो मज अफाट सागर , अथांग पाणी निळे
निळ्याजांभळ्या जळात केशर , सायंकाळी मिळे
फेसफुलांचे सफेत शिंपीत वाटेवरती सडे
हजार लाटा नाचत येती गात किनार्‍याकडे

हि कविता असो किंवा

रंगरंगुल्या सानसानुल्या गवतफुला रे गवत फुला
असा कसा रे मला लागला सांग तुझा रे तुझा लळा

सर्वात प्रथम या निमित्ताने मभादि संयोजकांनी स्मरणरंजनाची संधी मिळवून दिली म्हणून त्यांचे खूप आभार.

लहानपणी घरात, बाहेर, शाळेत, अगदी पंचक्रोशीत सुध्दा प्रामुख्याने मराठी भाषेचाच बोलण्यात/लिहीण्यात वापर व्हायचा.
घरात लहान मुलांची पुस्तके, मोठ्या माणसांची मासिके/पुस्तके , शलाका ग्रंथालयाचे सभासदत्व …अगदी चंगळ होती.
२ री-३ री पासूनच मी मोठ्या माणसांची पुस्तके वाचू लागले. माहेर मासिकातील ज्योत्स्ना देवधरांचे लिखाण लख्खपणे आठवते आहे.

मला मायबोली मराठीची गोडी माझ्या मायमाऊलीमुळेच प्रथम लागली. इतकी लागली, की शालेय जीवनात कितीतरी मराठीच्या शिक्षिकांनी धुरंधर प्रयत्न करूनही तीत बाधा आली नाही.

आई कोकणातली, त्यामुळे तिच्या अभिव्यक्तीला ते एक वाकुडं वळण जन्मजात लाभलेलं आहे. तसं तिचं शालेय शिक्षण तेव्हाच्या मॅट्रिकपर्यंतच झालेलं होतं, पण तरीही, किंबहुना त्यामुळेच की काय, तिच्या जिभेवर सरस्व.... एक हिंदू देवी सातत्याने नृत्याचे कार्यक्रम करत आली आहे. विशेषतः आई चिडली की या कार्यक्रमांना भलताच रंग चढतो.

आज "मराठी दिन". मराठी मातृभाषा असलेल्या जवळपास सर्व व्हाट्सएप वापरकर्त्यांनी त्यांना मराठी भाषेचा किती अभिमान आहे, हे स्टेट्स, समुहावर संदेश पाठवुन कळवले. त्यासाठी त्यांचे अभिनंदन. मराठी भाषेचा महिमा कसा आहे हे सांगण्यासाठी काही गंमतशीर वाक्ये सुद्धा सांगितली गेली. जसं की पुण्याच्या आजीबाई एका मुलाला विचारतात "नातुंचा नातु ना तू?" किंवा कप फुटता फुटता त्याला झेलणारा नवरा जेव्हा म्हणतो की "वाचला" तेव्हा बायको म्हणते "वाचला" नाही तर "वाचलात".

यांनी घडवले माझे मराठी...

जेव्हा मराठी कविता कोणत्या सर्वाधिक आवडल्या हे आठवायला सुरुवात केली तेव्हा आयुष्याच्या वेगवेगळ्या टप्प्यावरती वेगवेगळ्या मूडसच्या कविता आपल्याला आवडल्या असे लक्षात आले. माझे बालपणीचे, तरुणपणीचे दिवस समृद्ध करणार्‍या शब्दप्रभू गोविंदाग्रज यांच्या शब्दातच हा प्रवास मांडू इच्छिते. या ओळी आहेत त्यांच्या, 'विराम-चिन्हे' कवितेतील -

वही थमके रह गयी है
मेरी रात ढलते ढलते

जो कही गयी ना मुझसे
वो ज़माना कह रहा है

शब-ए-इन्तज़ार आखिर
कभी होगी मुक्तसर भी

यूँ ही कोई मिल गया था
सरे राह चलते चलते

-- कैफी आज़मी

तिथंच मूक निश्चल थबकून राहिलेली रात्र
तिथंच कुंठलेलं साकळलेलं माझं सगळं असतेपण
जिथं तू मला माझ्यावर सोडून गेला होतास

आणि आता तू येत नाहीस

माझ्याच्यानं यातला एक शब्दही बोलवत नाही, ऐकवत नाही
पण हे लोक म्हणतात
की तू मुळातच कधी अस्तित्वात नव्हतास
तू म्हणजे माझ्या कल्पनेतली एक कथा आहेस फक्त

आणि तरीही तू येत नाहीस