गद्यलेखन

अकाली म्हातारं झालेलं गांव

प्रिय मुलास....

तुझी-माझी पहिली भेट... तुला आठवत नसणारचय असं गृहीत धरतेय... मी विसरूच शकले नाहीये.
तान्ह्याला पहिल्या आठेक दिवसांत कोवळ्या उन्हात न्यावं म्हणे... म्हणून मी घरातल्या गाऊनमधेच तुला घेऊन आईच्या घरी मागे अंगणात तुळशीपाशी उभी आहे. तुला मी नवीन.... पण मलाही तू नवीनच, की.
... मऊ, मवाळ उन्हाची तुझ्या कोवळ्या कायेशी सलगी होतेय असं बघत... तुला झुलवत मी काहीबाही बोलतेय, दाखवतेय. आकाश, माड, पेरूचं झाड, शेवग्यावरला ऐकू येणारा काऊ, मलाही न दिसलेली चिऊ, मधेच डोकाऊन गेलेले आबाजी, वरच्या मजल्यावरल्या भाभीनं सक्काळीच वाळत घातलेलं रंगेबीरंगी पातळ... असलच काहीबाही.

"माझ्या मर्यादा समजून घे..." - तू म्हणालास... आणि बास!
माझ्या सगळ्याच प्रश्नांना तू तुझ्या मते उत्तर दिलेलं होतंस.
ते प्रश्न तुझ्यापर्यंत पोहोचण्याआधीच.

खरंतर बरं झालं. तसंही ते प्रश्न तुझ्यापर्यंत पोचण्याची शक्यता नव्हतीच.
ते ओठांतून निघाले अन् हवेत विरून गेले. डोळ्यांतून निसटले अन् मातीत मिसळून गेले. स्पर्शातून झरले अन् भलत्याच आगीत जळून खाक झाले.....!
सगळेच या पाच भूतांनी मिळून गिळून टाकायचे आहे म्हणा... पण माझ्याच शब्दांनी माझ्याशी असे वागावे?
असो.

तुझ्या मर्यादा!

"या.."
"अरे वैनी, कश्या आहात?"
"मी मजेत, तुम्ही सांगा"
"हो विसरायच्या आधीच सांगुन टाकतो. नेहमी मी विसरतो म्हणतात सगळे, शैलेशचा निरोप आहे, की त्याला यायला उशीर होईल."
"का? काय झालं"
"काही नाही तो परिक्षेची तयारी करतोय. कंट्रोलर ऑफ एक्झामिनेशन आहे न..."
"हं. उगाच लष्कराच्या भाकर्‍या भाजणे. "
"अहो तो खुप चांगल्या पद्धतीने करतो हे काम, अर्थात मी आहेच त्याच्या मदतीला, पण आज सुलुसोबत बाहेर जायचं म्हणुन लौकर आलो."
"त्या भेटल्या का तुम्हाला?"
"नाही, ती ब्युटीपार्लरला जाणार होती, येईलच... तुम्हाला सांगीतलं नाही का?"
"हो सांगीतलं होतं, पण मला जमलं नाही, थोडी सर्दी झालिय ना..."
"ओह, ओके."

खेळण्याचे दिवस
दोन भावांबरोबर वाढल्यामुळे की काय माझ्यात टिपिकल "बायकी" समजले जाणारे गुणधर्म निदान त्या काळात तरी खूपच कमी असावेत. कारण "जरा तरी मुलीसारखं वागत जावं गं!" अश्या कळकळीच्या विनंत्या घरातल्या मोठ्या बायका.........म्हणजे आई, मावश्या, काक्या, माम्या, आत्या यांच्याकडून मिळायच्या.
लहानपणापासून हुंदडण्यात खूपच रस! हुंदडण्याची अगदी जुनी आठवण म्हणजे आमच्या जुन्या घरातली. चुलत भावंडांबरोबर लंगडी खेळतानाची. तेव्हा केवढं तरी मोठं अंगण वाटायचं ते! आणि मोठ्या चुलत बहिणीला आऊट करायची पाळी आली की अगदी आव्हानच वाटायचं ते!

"मी माझं चरित्र लिहीणार आहे!"
-बकुळाबाईंनी दवंडी पिटल्याच्या आवेशात घोषित केलं आणि ’आश्चर्याचा धक्का, अविश्वास, अभिमान, गहिवर, कौतुक, आनंद... वगैरे वगैरे’ या सगळ्या भावनांचं अनोखं स्नेहसंमेलन आता आपल्याला ईंदूच्या - त्यांच्या सुनेच्या - चेहर्‍यावर पहायला मिळणार आहे अशा खात्रीने त्यांनी समोर बसून मेथी निवडणार्या ईंदूकडे पाहिलं. ईंदू समोरच्या टिव्हीत पार आकंठ बुडालेली होती. एका हाताने मेथीची पानं त्यांच्या मूळस्थानापासून कचाकच तोडत स्थानभ्रष्ट करता करता ती सवयीनं उद्गारली... "हं..."

मग तू अवघाचि सुखरुप होसी ....

वैशाखाचं कळाकळा तापणारं ऊन केव्हाच संपून गेलंय, इतकंच काय एखाद-दुसरा सुखद वळिव हि कोसळून बराच काळ लोटलाय .....ज्येष्ठातल्या मोठ्ठ्या पावसाचे शिंपण झाल्याने पेरण्याही जोर धरु लागल्यात ....

आता दिसताहेत ते आभाळभर तरंगणारे काळे, काळे ढग .... खाली जमिनीवर उमटलेली छानशी, नाजुक हिरवळ आणि जागोजाग जमा झालेली पाण्याची छोटी छोटी तळी....
चैत्रातली तांबूस्-पोपटी पालवी जाऊन चांगली हिरवीगाऽर होऊन झाडं झुलताहेत.... रानात फुललेला पळस्-पांगारा आता शेंगाही धरु लागलाय... गुलमोहोर मात्र अजूनही लालेलालच आहे - बहरलेला... कसं एक नवचैतन्य पसरलंय आसमंतात ....

सत्यवान-सावित्री

यम (सावित्रीला): तू याला परत माझ्या कडे घेऊन आलीस? कां?
सावित्री: तो यांचा निर्णय आहे. माझा नाही.
यम (सत्यवानाला): तू परत आलास माझ्याकडे ? कां?
सत्यवान (गप्प)
सावित्री: मी सांगते. त्यांना आता जगावसं वाटत नाही...
यम: ते कां?
सावित्री: ते आता आधीचे राहिले नाहीत. आधी ते फूल पाहिलं की हरकून जात. चांदण्यात फिरायला त्यांना खूप आवडे. लहान मुलांची त्यांना खूप आवड होती.
यम: मग?

प्रिय सखे,

हे पत्र नाही, एक आवेग आहे... तो ओसरला की सारं शांत होईल... पूर्वीप्रमाणे, शांत!
फक्त हा आवेग सांभाळून घे, समजून घे.... पेलून घे...

दोन दिवस.. दोन दिवस झाले प्रचंड घूसमटते आहे.. प्रचंड!

दोन दिवसांपूर्वी तुला फोन केला... खूप आनंदात.. माझ्याकडची आनंदाची बातमी तुला न देता तो आनंद साजरा होईलच कसा...?आपली सवयच ना... लहान लहानग्या इच्छा पूर्ण झाल्या की कर फोन ...आणि फोनवरच्या शब्दांतच सिलीब्रेशन, खरं तर तेच खरं आनंदानं न्हाऊन जाणं!

"अरे समजतात काय हे लोकं मला"
"काय रे काय झालं"
"अरे, जो येतो तो त्याचं रडगाणं गातो. "
"हं, घे चहा घे"
"थँक्स, तो सावंत, बायको पिडते म्हणून रडत होता... तर ती शहाणे... "
"कोण शहाणी"
"शहाणी नाही गं, शहाणे, ती बाई.... "
"ई.... बाई काय म्हणतोस"
"मग काय म्हणू? "
"अरे पंचविशीची मुलगी ती.... पण तिचं काय? "
"तिला अद्याप लग्न करायचं नाही पण घरचे मागे लागलेय".
"हं"
"मला कधी कधी वाटते की मी एक कचरापेटी झालोय की काय, कोणालाही काहीही खुपल की आला माझ्याकडे"
"मग तू काय करतोस? "
"काय करणार? माझ्यापरीने मी कधी समजावतो, कधी नुसतंच ऐकतो, तर कधी फुकटचा सल्ला देतो. "
"आणी"
"आणी काय? "