मायबोली

.

.

शेवटी तो क्षण आला
अटळ अन् नकोसा
नातं बंधमुक्त उरले
जीव झाला वेडापिसा

अखेरचा यत्न वाचवायचा 
बुड़त्या जहाजाला झाला
कर्मठ दुराग्रह पाहताना
अगतिक पाश सैलावला

अनावर हतबुद्ध भयगंडाला
भावनांचा झाला कोंडमारा 
ज्वालामुख मनस्वी उद्रेकला 
स्ववंचनेचा निर्जीव पसारा

गोठला पाषाण नात्यांचा
तारुण्य उन्माद निमाला
परिकथेचा तो राजकुमार
इथे बंधमुक्त मात्र उरला....

― अंबज्ञ

.

.

मी चिवडा केला नाही,
मी चकली केली नाही.
मी लाडूसुद्धा वळला नाही.
कशाला उगीच वजन वाढवणे
या आमच्याकड़े दिवाळीला
चॉकलेट कैडबरीच्या फराळाला

नको तेलाचेे तळणे
अनारसे आणि बोरे
नको ते लाटणे
शंकरपाळी आणि करंजे
या आमच्याकड़े दिवाळीला
चॉकलेट कैडबरीच्या फराळाला

प्रस्तावना :
तीन वर्षांपूर्वी आमच्या व्हाट्सएपच्या ग्रुपवर पूर्ण शंभर दिवस मी एक मालिका चालवली होती. मी रोज माझ्या प्रोफाइल फोटोमध्ये एक फोटो डकवत असे, आणि स्टेटसमध्ये त्या फोटोसंबंधी काही चविष्ट लिहीत असे.

प्रोफाइल फोटो मी कुठूनही मिळेल तिथून घेत असे. काही फोटो आंतरजालावरून घेई, तर काही मी स्वतः काढलेले असत. तसेच काही स्वतःचे, कुटुंबाचे आणि मित्रांचे असत. फोटोबाबत असा काही विधिनिषेध नव्हता. बस! फोटो मनात कुठेतरी क्लिक व्हायला हवा. मग मी तो माझ्या संग्रहात ठेवायचो आणि रोज एक फोटो घेऊन पाऊण तासाच्या माझ्या लोकल प्रवासात त्यावर स्टेटस लिहायचो.

.

.

प्रिये ! चंदन म्हणावं का गं तुला
अखंड सहवास सोबतीला
भीत अवचित पारखलो ह्या श्वासाला
सचित्त तुझ्यासंगे पुढील प्रवासाला

प्रिये ! गुलाब म्हणावं का गं तुला
मुलायम स्पर्श गंधित पसरलेला
नकळत दुरावलो ह्या स्वर्गसुखाला
अस्तित्व खुलवत मम स्मारकाला

.

.

गर्दीला चेहरा नसतो
खरंय .... पण
माणुसकीही नसेल का !
की असते फक्त चेष्टा वृत्ती
अफवांची पेरणी
आणि लुटावी त्यातून
विघातक मौजमस्ती...

गर्दीला स्व-मत नसते
खरंय ... पण
सारासार विचारशक्तिही नसेल का !
की असते फक्त हिंस्त्र वृत्ती
आणि निव्वळ अंदाधुंद
स्वार्थी बेफिकीरी...

.

.

ओलेते मन ,
भिजेलेलं जीवन
पेटही न घेईना,
मरणाचे सारण

साथ मिळेना
नातं कळेना
काय चुकले
काही उमजेना

मुक्ति कुठे
अन चिता कुठे
विचार करायला
वेळ तरी कुठे

तू बसला
दगड होऊन
नाती राहिली
मजा बघून

जीव लावला
त्यातून एक गेला
इथे हिशेबाला
वेळ कोणाला

― अंबज्ञ

.

आठवणी उजळत न्हाउनि रात्री
चांदवा सांडतोय गुजगोष्टी
मोजता आपुल्या मैतर कथा
तारका मोजणे सोप्पे गं अवकाशी

मैतर तू बनलीस जिवाची
जीव लावता स्वप्ने उरातली
ओजेओजे प्रित साकारली नश्वर
स्वप्न सुंदरी तू गं माझ्या मनातली

अवखळ आयुष्य मोकाट होते
कोंदणात गुंफून तू सौंदर्यराशी
बंधित भानुतेजाला दृढ़ पाशात
चित करुनी सर्व ग्रहांची मिराशी

भळभळणार्या जखमांची फिर्याद आज होती
टोकरणारी नखे कुणाची दगाबाज होती

फुलाफुलांचे पलंग सजले इथेच तारुण्याचे
चितेतली लाकडे कुठे ती घरंदाज होती

आम्हांस अंधारात ठेवले म्हणणार्या माझ्यांनो
व्यथा नागडी तिजला सार्यांचीच लाज होती

कधी न माझ्यावरी बरसल्या श्रावणधारा जरी
तहानूली आसवेच माझा ऋतुराज होती

उठ आता तु 'प्रविण' बाकी बरेच अंतर आहे
गळुन गेली नयनांमधुनी ती रिवाज होती

काही दिवसांपूर्वी मी ‘माणसे वाचताना’ नावाचा एक लेख लिहिला होता.
पूर्वग्रह पुसून टाकण्यासाठी, सामान्य पांढरपेशा माणसासाठी taboo असे आयुष्य जगणाऱ्या माणसांची ’माणूस’ म्हणून ओळख करून घेण्यासाठी ’ह्युमन लायब्ररी’ हा उपक्रम आहे.
दरम्यान या उपक्रमाची मुंबईत दोन सत्रे पार पडली, पुण्यातही एक सत्र झाले,
मी या उपक्रमाला एक वाचक म्हणून हजर राहिलो होतो.
इथे एक पुस्तक होते, ’NOT JUST A MEDICAL ERROR’- डॉ. प्रसाद दांडेकर