विनोदी

आधुनिक शब्दकोशातून:

ट्र्म्पणे!

क्रियापद.

अर्थ:

१. बोलताना आय (I) व माय (My) ह्याच्याशिवाय दुसरे काही न बोलणे.

२. दुस-याविषयी बोललेच तर त्याची किंवा तिची आयमाय काढतच बोलणे.

३. सार्वजनिक नळावरील भांडणात एखाद्याने ‘ठेव तर कळशी पुढे… मग तुझं काय करीन सांगता येणार नाही!’ असे म्हणावे, त्याच चालीवर जागतिक दहशतवादाशी लढायला अत्यंत संदिग्ध व दिशाहीन बोलणे. वैतागून कुणी विचारलेच ‘म्हणजे नक्की काय कराल?’ तर ‘ओह, यू डोन्ट वॉन्ट टू नो!’ असे लाडीक उत्तर देणे.
(अर्थछटा: मूलतत्ववाद्यांशी लढायला स्वत: ‘मूल’तत्ववादी होऊन पोरकट उपाय सुचवणे)

३ मुलं जी वस्तीगृहात रहात असतात सकाळी उठून तयारीला लागतात. एक होता जाडा जो जरा जास्तच खादाड असतो. दुसरा होता लुकडा जो खूप खट्याळ असतो. आणि शेवटचा होता साधा भोळा जो त्या दोघांनी सांगितलेल्या प्रत्येक गोष्टीवर विश्वास ठेवायचा. सकाळी सकाळी त्यांची पार शर्यत लागत असे की पहीले आंघोळ कोण करणार. कसे बसे प्रत्येकजण आपापली आंघोळ आटपत तयारी करून कामाला जातात. दिवसभर काम केल्यावर संध्याकाळी थकून भागुन सगळे घरी परततात.

एका रविवारची एक सुमसाम सकाळ.

परममित्र साहित्यिक जगू जगदाळेच्या रुमवर मी... अजूनही त्याच्या ‘नॉर्मल’ ला येण्याची वाट पाहत !

तो लोखंडी कॉटवर कुठेतरी खोलवर शून्यात का काय म्हणतात तशी नजर लावून बसलेला. म्हणजे परीक्षेत आपल्याला जाम काही आठवत नसताना, आपण कसे डोळे बारीक करून, खालचा ओठ तोंडात घेऊन, भिंतीवरच्या उंच कोप-यातले हलणारे जळमट बघत बसतो ना तसा.

मी एकदा त्याच्याकडे, मग मधेच खिडकीतून दिसणा-या फांदीवर निवांत बसलेल्या एका स्थितप्रज्ञ कावळ्याकडे आणि मग जगूच्या मागच्या भिंतीवर लावलेल्या एका विशेष आकर्षक युवतीच्या कॅलेंडरकडे असा आळीपाळीने टकमक बघत होतो.

रागावता साहेब मजला खुप राग आला
तडकाफडकी मी बसलो कविता लिहायला
सणसणीत उगाळलेले शब्द काढले शोधून
अन शिव्या काही यमकात टाकल्या घोटून
तडकाफडकी तसाच राग माझा शांत झाला
म्हटलो चला कवितेला एक विषय मिळाला
जरा विसावतो तोच एक डास खुळावला
येवून कडकडून चक्क मजला चावला
पेपरने मारता मरता हुलाकावून गेला
ओहोहो दुसरी कविता आली उदयाला
रक्तरंजित पिसाट अन अर्थ कोंबलेला
आणि तो पेपर विस्कटून घरभर पसरता
प्रतिभेला बहर आला बातमीत डोकवता
तडकाफडकी पुन्हा बैठक रचली कविता
एकही न्यूज न जावो काही न लिहता
डोळा ठेवून होतो तसाच दुज्या पेपरवरती
सोन्याचीच मजला सारी रद्दी वाटत होती

"बॅग भर." बहीणीने हुकुम सोडला.
"पोस्टात जायचं आहे ना? मग बॅग कशाला?" माझ्याकडे सहानुभूतिपूर्वक नजर टाकून दोघी बहिणी हसल्या,
"पोस्टाचा कारभार विसरलेली दिसतेयस. भर बॅग तू. कळेलच तुला"
"३ दिवसांचे कपडे टाक. फक्त बाहेरचे. आतले नको. बाकीचं मी बघते." बहिणाबाईंचा झपाटा पाहून मी बॅग भरली.
"चलाऽऽऽऽ" तिने आरोळी ठोकली. मी चाकाची बॅग, ती पत्र्याची बॅग आणि तिसरी एकावर एक भलेमोठे डबे रचलेला जेवणाचा डबा घेऊन बाहेर पडलो.

घराच्या बाहेर पाऊल टाकलं. बाहेर पडल्या पडल्या चार - दोन रिक्षा सामानाकडे वळून बघत बघत रिकाम्याच नाहीशा झाल्या. अखेर एक थांबला.

नकळत घडली चूक
==============
(कथा काल ऐशीच्या दशकातील).
आम्ही बोकलवाडी सेंट परषु (षु का शू?) माध्यमिक शाळेतील सातवी 'ड' मधली थोर मुलं भुक्कड अशोक सरांना 'पंखा' म्हणतो. त्याची शास्त्रीय कारणे दोन. एक तर शिकवताना टेबला खालून त्यांचे (गुलाबी बेलबोट्म घातलेले) सुकडे पाय कायम समोरच्या बाकाला हवा घातल्या सारखे हलतात आणि दुसरं चित्रकलेच्या देखण्या नयन खेतान बाई. आलं लक्षात? नसेल तर एव्हढच सांगतो त्या काळात खेतानचा पंखा फार पॉपुलर होता. फारच गार गार हवा हो. अतिशय ए वन. असो.

उठतो तर रोजच पण आज उठलो ते जरा लवकरच . एवढ्या सकाळी , सॉरी पहाटे उठायच म्हणजे थोडे श्रम पडलेच . नुसत गजर लावून चालत नाही , तो वाजल्यावर जाग यायलाही हवी आणि नुसती जाग येऊन भागत नाही तर नाईलाजाने का होईना अंथरूणातून बाहेर याव लागत . मोठ्या प्रयासाने या गोष्टी करून एकदाचा तयार झालो . आजपासून जिम सुरू करायची थोडी फिटणेस पाहिजे ना राव . स्वतःच आवरल्यावर बायकोपाशी गेलो . तिला कालच सांगितल होत जिमला सोबत येण्याबद्दल . तिनेही जिम केली तर लवकर फरक पडणार होता , म्हणून हा सगळा खटाटोप .तिला आवाज दिला आणि उठवण्याचा प्रयत्न केला . ती अशी काही वसकन अंगावर आली की मी घाबरून मागे सरकलो .

आपली नक्की काय चूक होते आहे तेच समजत नव्हत . आपण बायकोला पुरेसा वेळ देऊ शकत नाही हेच चुकत असाव बहुतेक . आधी कशी होती आणि आता कशी झाली आहे . किती इंटरेस्ट होता तीला . स्वतः हून पुढाकार घ्यायची , घरी आल कि स्वस्थ बसु द्यायची नाही . आणि आता काय झाल आहे तीच . आपण तिला दोष देण्यात काही अर्थ नाही . आपण आपल्या पासुनच सुरूवात करूया . आजकाल ऑफिसमध्ये इतका वेळ काम कराव लागत . हे तर होणारच आपण कुठे सरकारी नोकरांसारखे नशीबवान आहोत . पुढे ती लोकल त्यातली ती गर्दी , सुरूवाती सुरूवातीला त्याचही थ्रील वाटायच . नंतर त्याची सवय झाली आणि आता तर उबग येतो त्याचा . एवढी माणस वाढली तेवढया लोकल नाही वाढल्या .

उरोज नितंब आणि तसलेच काही शब्द असलेल पुस्तक होत ते . शेजारी बसलेला मुलगा ते वाचत बसला होता . छे नुसत अस काही वाचुनही लोक एक्साईट होतात . नाही म्हणजे आपण एक्साईट व्हायला हव कि नको . काही हरकत नाही , पण आता आपले दिवस कर्तृत्व दाखवण्याचे , कृती वाचत बसण्याचे नाहीत . पण काय हरकत आहे अस वाचून स्फुरण चढणार असेल तर . हं किती दिवस झाले बायकोशी नीट बोलणही झाल नाही .

"हा ॲडम समजतो कोण स्वत:ला? " मुलगी शिंग उगारुन घरात शिरली. शाळेतून आली होती.
"कोण ॲडम? "
"अगं इव्ह आणि ॲडम मधला. जगाच्या निर्मितीपासूनच जर असं असेल तर नो वंडर आई, नो वंडर... तमाम बायकांच्या अंतापर्यंत ही चळवळ चालूच राहणार की काय? " मी पाहतच राहिले. ही मुलगी एका क्षणात जगाची सुरुवात, अंत कुठे कुठे जाऊन पोचली होती. वर्षातला एक दिवस तुमच्या नावाने असला की हे असं होतं? तितक्यात ती म्हणाली,
"मला मुळी कळतच नाही इव्ह आणि ॲडम का नाही म्हणत. जिकडे तिकडे मुलगे आधी. तुम्ही सुद्धा घरात मुलगाच आणलात आधी. "