शतशब्दकथा

मीटिंग संपली.
बाया लगबगीने घराकडे परतल्या.
“माज्या घरी चल,” रखमामावशीने हुकूम सोडला.

मला तिच्याबद्दल अधिक जाणून घ्यायची संधी हवीच होती.
गेले .
चहा झाल्यावर ती म्हणाली, “येक पत्तुर लिवायचंय. लिवशील?”

तेवढी मदत मी नक्कीच करू शकते.

तिने एक ‘कार्ड’ आणलं.
ती सांगत गेली तसंतसं मी लिहिलं.
नव-याला होतं पत्र.

त्या वीसेक ओळींत मला तिच्या जगण्याचं चित्र दिसलं.

“पत्ता?” मी विचारलं.
“नाय ठावं”, रखमामावशी म्हणाली.
मी चमकून तिच्याकडे पाहिलं.
“कुठलं गाव?” “त्याचं एखादं पत्र?”
मी विचारलं.
मावशी गप्पच.

“मावशे, पत्र पोचणार कसं?” मी म्हटलं.
तिने डोळे पुसले.

आज गेले नाही.

एरवी रोजच जाते. भर दुपारी, उन्हात... त्याला भेटायला.
कुणीच नसतं तेंव्हा तिथं. एकांताची छान मैफल जमते...

विचारते खुशाली. कंटाळलेल्या त्याला जराशी तरतरी येते.
बदल्यात तो ऐकून घेतो... माझं सारं!
सल्ले, उत्तरं देत नाही. थट्टा करत नाही. गुपितं फोडत नाही. कळवळतही नाही.
फक्त ऐकून घेतो.
म्हणून तिथं जाते मी रोजच.

काल तिथं गर्दी दिसली. सोहळा असावा... आगंतुका सारखं कसं जावं?
डोकावले तर तोही दिसला... नटून गाभार्‍यात! मी परतले.

वळून पुन्हा बघते तर हा चक्क दाराबाहेर उभा!
"इथे काय करतोयस...?"
तो हसला...
"तुला भेटायला... रोज येत असतो ना... भर दुपारी, उन्हात..."

'वैकुंठ’-परिसर मला आवडतो. मी तिकडे नेहेमी जातो.

‘निवारा’मध्ये व्यायामशाळा आहे.

कोपऱ्यावरच अनेकविध चांगले कार्यक्रम होत असतात.

वैकुंठात असलेली झाडे, अनेकविध पक्ष्यांचे रात्रीचे वसतीस्थान असल्याकारणाने पक्षी-मोजणीसाठी म्हणूनही तिकडे जाणे होतेच.

एका भित्र्या मैत्रिणीच्या मागे लागलेल्या माणसाला हुकवताना ती इकडे शिरली होती आणि तिचा पाठलाग करणारा माणूस लक्षात आल्यावर घाबरून उलटा पळून गेलेला त्याची आठवण हसूच आणते.

पोचवायला येणाऱ्या माणसांचे आक्रोश मी ऐकलेत; मूठभर खरेखुरे दु:खी सोडता उरलेल्यांचे रडणेच काय आपापसातले संभाषणदेखील मोठेच मनोरंजक असते.

त्याची वाट पाहायची तिला सवय झाली होती. नेहमी.

येणं नक्की झालंय म्हणताम्हणता किती वेळा रद्दही व्हायचं.

आणि मग तो आला की भरपूर गर्दी.

ओळखीचे आणि अनोळखीही त्याला भेटायला यायचे.

येणा-या गर्दीच्या डोळ्यांत अभिमान असायचा; चेह-यावर हसू असायचं; वातावरणात आनंद भरून जायचा.

ते पाहताना ‘तो फक्त आपला नाही’ याचं दु:ख ती विसरून जायची.

एक दिवस तार आली.

तो गेला होता. युद्धभूमीवर.

मग तर प्रचंड गर्दी.

अधिकारी, पत्रकार, छायाचित्रकार, राजकीय नेते, सामान्य माणसं.

रीघ नुसती.

त्याच्या शौर्याबद्दल, देशभक्तीबद्दल, त्याने निर्माण केलेल्या आदर्शाबद्दल खूप बोलले ते.

“तू माझी क्षमा मागितली पाहिजेस”, ती म्हणाली.
डोळ्यातले अश्रू लपवत तो “आय अ‍ॅम सॉरी” म्हणाला.
“सॉरी नाही, क्षमा माग”, ती तिच्या शब्दावर ठाम होती.
“मला क्षमा कर,” तो थरथरत्या आवाजात म्हणाला.

“तूही क्षमा मागितली पाहिजेस”, शेजारच्या उदास स्त्रीकडे वळून ती त्याच स्वरांत उद्गारली.
“मी तुझी क्षमा मागते,” म्हणताना त्या स्त्रीला हुंदका आवरता आला नाही.

तिथे आता सुन्न शांतता होती.
एकदाही मागे वळून न पाहता, अगदी सावकाश ती छोटी मुलगी खोलीच्या बाहेर गेली.

“हं! तर आता तुमच्या पाच वर्षांच्या मुलीचा ताबा कोणाकडे असावा याबाबत आपण बोलू ....” वकील म्हणाली.

ऍन्ड दे लिव्ह्ड हॅपिली एव्हर आफ्टर..
ह्या वाक्यापाशी संपते "त्यांची" कहाणी.

सुरुवातीला होता दोघांच्याही घरुन विरोध.
घरात लग्नाची बहिण आहे, समाज काय म्हणेल? पासून
"हाच तुझा निर्णय असेल तर आ‌ईबाप मेले समज"
इतपर्यंत विरोध करुन पाहिला दोघांच्याही घरच्यांनी

पण ही दोघे ठाम होती स्वत:च्या निर्णयावर.

तडजोडीशिवाय आयुष्य नाही हे त्यांनाही माहित होतं पण,
आयुष्यभर् मुखवटा चढवून नात्याला फसवत जगण्यासारखं दुसरं दु:खं नाही हे ही पटलं होतं.

इन्डीविज्युअल म्हणून चांगले असलो तरी एकमेकांना कॉम्पॅटिबल नाही हे लक्षात आलं,
तेव्हा निभावून् नेण्याचं नाटक करायचं नाकारत ते वेळीच वेगळे झाले

तिसर्‍या बाळाच्या जन्मानंतर तो डायरेक्ट विमानतळावरुन, बायकोला घेऊन जाण्यासाठी दवाखान्यात आलेला.
"पासष्टाव्या वर्षी नॉट बॅड", स्वतःशीच फुशारलेला. साठीत लग्न केलं म्हणून कुत्सित हसले, त्यांचे मिठाई खाताना पडणारे चेहरे आठवून सुखावलेला.

आधीच्या दोन्हीवेळी बापाचे वय, गोंडस बाळे पाहून डॉक्टरसुद्धा आशर्यचकित !
"शरीरात दम आहे डॉक्", त्यानं अभिमानानं सांगितलेलं," अजून आपण एवढे फिट, बायको तरुण आणि सुंदर, पोरं होणारच गोरी-गुटगुटीत!!"

तिसरं बाळ नाssही म्हंटलं तरी सावळंच.
गाडीत बसताना ड्रायव्हरचे पांढरेशुभ्र दात काळ्या रंगावर मात करून हास्य सांडणारे.

आमच्या म्हाडिक गुर्जींना बाळ झालं. म्हंजे त्यांच्या बायकोला वो.

गोरी मिटट पोरगी. मी कडे घेतलं की खिदळायची.
आमी सर्वे मऊ हून जायचो.
नादच झाला तिला कडेवर घेऊन हिंडायचा. कुटंकाबी जावा.

म्हाडिक बै सारखी वरडाय लागली, “आन्ज्ये, अगं घे की पोरीला ...”
अंक्या म्हणला, आता तुजा पैला नंबर पक्का.

पण मला कटाळा यायला.
सारखी बबली माझ्यासंगं.

कुणी मला खेळायला बी घेईना.
झाडावर चढता यीना, पळता यीना, मारामारी तर बंदच.
हात बी दुखायला लागला. बबली जड लई.

एक दिस कुणाचं ध्यान नाही ते बगितलं.
जोरात चिमटा काढला बबलीला.
रडली लई. खच्चून.

आता अजाबात येत न्हाई ती माझ्याकडं.

लाडका

तो सर्वांचाच लाडका होता.. तीन भावांत शेंडेफळ म्हणून आईचा लाडका.. आपले नाव हाच काढणार म्हणून बापाचा लाडका.. अभ्यासात हुशार म्हणून शिक्षकांचा लाडका.. आणि मित्रांच्या ग्रूपची, बोले तर जान होता.. शांत स्वभाव आणि लाघवी बोलणे, कामानिमित्त जिथे जाईल तिथे आपली छाप पाडणारच.. ऑफिसमधल्या बॉसचाही लाडका न झाल्यास नवलच..!!

एक दिवस पुढे आलेल्या पोटावरून हात फिरवत बायको म्हणाली, इथेही आईपेक्षा बाबाच जास्त लाडके होणार वाटते.. तो फक्त हसला, तशी पुढे म्हणाली, "आता माझ्या बाबांचाही लाडका जावई होणार आहेस, नातवंड देण्यात पहिला नंबर लावला म्हणून दिवाळीला तुला बाईक घेऊन देणार आहेत.."

रात्रीची वेळ होती.

घनदाट नांदते जंगल.

एका मोठ्या थोरल्या तळ्याचा काठ.

जरा म्हणून शांतता नाही. कधी जवळूनच झाडीतून येणारा खुसफुस आवाज तर कधी लांबवरून ऐकू येणारी कोल्हेकुई. कधी तळ्यातून आलेले चुळुक डुबुक आवाज आणि रातकिड्यांचा आवाज हे तर कायमस्वरूपी पार्श्वसंगीत.

अचानक सारे काही स्तब्ध झाले.

एकदम निरव शांतता.

कानठळ्या बसवणारी शांतता.

माझ्या मनात एक अनामिक भीती, हुरहूर, उत्कंठा अशी संमिश्र भावना दाटून आली.

आता काहीतरी घडणार, कोणत्या तरी मोठ्या प्राण्याचे तळ्यावर आगमन होणार! मनामध्ये काहीही संदेह नव्हता.