साहित्य

दिवाळी अंकांबद्दल चर्चा करण्यासाठी आणि त्याच बरोबर जुने दिवाळी अंक कुठे वाचायला मिळतील याची माहिती करून घेण्यासाठी हा धागा आहे.

माझे आणि दिवाळी अंकाचे नाते
मला दिवाळी अंक वाचायला आवडतात. कित्येक लेखांनी माझे विचार आणि आयुष्याची दिशा बदलली. ( उदा. स्लो लिव्हिंग लेख, लोकमत दीपोत्सव दिवाळी अंक, 2020)

साधारण 2020 नंतर फेसबुक वर काही लोक आवर्जून वाचावे असे दिवाळी अंक, लेख याबद्दल लिहीत. लोकसत्ता वृत्तपत्र सुद्धा साधारण दिवाळी जवळ आली की, बाजारातील निवडक अंकांचे ट्रेलर स्वरूपात छोटे लेख अंकाच्या फोटो सह दुसऱ्या तिसऱ्या पानावर छापते.

अपमान शांततेने साहतो कृष्ण आहे
अपराध शेकड्यांनी मोजतो कृष्ण आहे

मार्गात बांध घाला, टाका कितीक धोंडे
त्यातून पारदर्शी वाहतो कृष्ण आहे

टीका, प्रलोभने वा, शंका, खुशामतीही
गोंगाट ऐकुनी हा हासतो कृष्ण आहे

ईर्ष्या, अहं, असूया, मद, मोह, मत्सरादी
वैर्‍यांस आज सार्‍या मारतो कृष्ण आहे

हरवेल वाट आता, संपेल सर्व वाटे
हाकेस तोच माझ्या धावतो कृष्ण आहे

अपुल्याच माणसांनी विश्वासघात केला
हाती धनुष्य घ्याया सांगतो कृष्ण आहे

घनगर्द संकटांचे आभाळ दाटलेले
त्यांना कडा रुप्याच्या लावतो कृष्ण आहे

सी, हू इज द बॉस

समजायला लागल्यापासूनच, मेघा स्पर्धेत उतरली होती. कुठे पोहोचायचे ते तिला माहीत नव्हतं, पण आपल्या समोर जो असेल, त्याच्या पुढे तिला जायचं होतं. बरोबर असणार्‍याला मागे टाकायचं होतं. त्याकरिता काय वाट्टेल ते करायची मेघाची तयारी होती. बरोबर किंवा समोर, कोण आहे ते महत्त्वाचं नव्हतंच, तर महत्त्वाचं होतं ते फक्त तिचं सगळ्यांपुढे असणं.

डाव अर्धा राहून गेला, आहेस कुठे तू?
चहा थंड होऊन गेला, आहेस कुठे तू?

काडी तुझी, विडी माझी पेटत होती
मस्कापाव वाळून गेला, आहेस कुठे तू?

गाडी माझी, इंधन तू भरणार होतास
गोवा बेत राहून गेला, आहेस कुठे तू?

तुझ्या शकील साहिरचा मी तलत रफ़ी
तप्त स्वर विरून गेला, आहेस कुठे तू?

भेगांमधून हिरवे कोंब फुटू पाहत होते
'अमलताश' गळून गेला, आहेस कुठे तू?

- मंदार.

जरा तुझ्याशी भांडायाचे आहे पण अन् नाही पण
जरा स्वत:शी बोलायाचे आहे पण अन् नाही पण

कुणी ऐकतो मख्खपणे अन् कुणी चघळतो अफवाही  
मनातले सल सांगायाचे आहे पण अन् नाही पण

किती ऐकले पोक्त इशारे, टोले, सल्ले प्रेमाचे
फक्त स्वत:चे ऐकायाचे आहे पण अन् नाही पण

करायचे ते केले नाही दिवसा स्वप्ने बहुरंगी
मारुन-मुटकुन सजवायाचे आहे पण अन् नाही पण

जादूच्या ह्या मंचापुढती तर्काचे हे सोंग फुके
जरा-जरासे लपवायाचे आहे पण अन् नाही पण

भाळावरच्या रेषांबद्दल धन्यवाद अन् गार्‍हाणे
आपण अपुले रेखायाचे आहे पण अन् नाही पण

- मंदार.

"कवितेचं पान" या मधुराणीताईने चालवलेल्या नितांत सुंदर चॅनेलवर एक आशयघन कविता ऐकायला मिळाली. रश्मी मर्डी या कवयित्रीने सुरेख लिहिलीये, आणि गायलीयेही फार अप्रतिम. नक्की ऐका -

"तुला भावणारी" - रश्मी मर्डी (https://youtu.be/DVe2EKZS1nA?t=94)

तुला भावणारी अशी रोज नवखी कशी होत गेले मला ना कळे
किती यत्न केले तुला जिंकण्याचे तरी ना कसे रे तुला आकळे
तुझ्या जाणिवांना जपावे किती सांग मी रोज आतून कोमेजते
आता शांत मी ही हळू होत आहे जशी ज्योत हळुवार मंदावते

याआधीचा भाग - https://www.maayboli.com/node/83961

मावळत्या शुक्रामागुन
मधुरात्र लाजरी येईल
किरणांना खेळायाला
दंवबिंदू देऊन जाईल

चांदवा - प्रियाचा भास!
बरसेल सखीची प्रीत
हेव्याने धरणी लाविल
चंद्राला काजळतीट

वाळूवर लपलप लाटा
सा-याच खुणा पुसतील
उमटेल पुन्हा आशेने
कधि पाउल संयमशील?

थकलेली पिवळी पाने
गळतील तळ्याच्या काठी
आरक्त-धवल शोकाकुल
प्राजक्त मूक सांगाती

तुज अलगद आठवताना
मन गवतफुलांचे होईल
हुरहूर - मधाचा ठेवा!
त्या फूलपाखरा देईल

मी छाटल्या ठिकाणी उमलून आज आलो
ग्रीष्मातला बहावा होऊन आज आलो

चांभारचौकश्यांना चकवून आज आलो
कुप्रश्न धाडसाचे उठवून आज आलो

वेड्यांमुखी प्रशंसा वदवून आज आलो
हेटाळणीस त्यांच्या टाळून आज आलो

जे लागले जिव्हारी लपवून आज आलो
मौनात संयमाला सजवून आज आलो

चिंता - नव्हे - चितांना फसवून आज आलो
माया अशाश्वताची सोडून आज आलो

- मंदार.