रेडिओ

"है सबसे मधुर वो गीत जिन्हें, हम दर्द के सुर में गाते हैं
जब हद से गुज़र जाती है खुशी, आँसू भी छलकते आते हैं

रेडीओचे दिवस.

13 फेब्रुवारी जागतिक रेडीयाे दिवस.

रेडीओची आठवण अगदी लहानपणापासुनची. रात्री मुंबई ब वर आपली आवड लागायची. जुन्या नव्या मराठी गीतांचा हा कार्यक्रम मला फार आवडे. रात्री कधीतरी बिनाका गीतमाला लागे. अमिन सयानीचा भारदस्त आवाज ऐकायला मिळे. शनिवारी दुपारी शाळेतुन परतताना कामगार सभा लागे. भर दुपारी शेजारी संथ आवाजातल्या विविध भारतीवरल्या गझल ऐकू यायच्या...

नमस्कार ! आज १३ फेब्रुवारी. आज एक विशेष ‘जागतिक दिन’ आहे. काय चमकलात ना? किंवा तुम्हाला असेही वाटले असेल, की हा माणूस लिहिताना एका दिवसाची चूक करतोय. कारण उद्याचा, म्हणजेच १४ फेब्रुवारीचा ‘प्रेमदिन’ सर्वांच्या परिचयाचा असतो. पण वाचकहो, मी चुकलेलो नाही. मी तुम्हाला आजच्या काहीशा अपरिचित विशेष दिनाचीच ओळख करून देत आहे.
…

१५ ऑगस्ट १९७७.

बिग इअर रेडिओ दुर्बीनीच्या व परग्रहवासीय शोधमोहीमेच्या इतिहासातील एक महत्वाचा दिवस. ओहियो स्टेट युनिवर्सिटीमधे ही बिग इअर दुर्बीन १९६३ ते १९९८ या काळात कार्यरत होती. कोलंबस, ओहियो, अमेरीका इथे पर्किन्स ऑब्झरवेटरीच्या प्रांगणात असलेल्या या दुर्बीनिचे मुख्य काम परग्रहवासीयांकडुन आलेल्या रेडिओ संदेशांवर लक्ष ठेवणे असे होते. १५ ऑगस्ट १९७७ या दिवशी ०२:१६ UTC वाजता बिग इअर रेडिओ दुर्बीनिला एक नेहमीपेक्षा वेगळा रेडिओ सिग्नल मिळाला.

''नमस्कार श्रोतेहो..हे आकाशवाणीचे औरंगाबाद-
परभणी केन्द्र आहे.सकाळचे सहा वाजून दोन मिनिटे
आणि बारा सेकंद झालेले
आहे.आता ऎकुया मराठी भक्तीसंगित..''
माझ्या लहानपणीच्या अविस्मरणीय क्षणातील हा ऎक
क्षण..रेडिओने मला इतक्या काही सोनेरी गोष्टी बहाल
केल्याहेत की हे आजच आयुष्य त्याने कळत-नकळत
माझ्यावर केलेल्या संस्काराच फलित म्हटल्यास
अतिश्योक्ती नसावी..!!
रेडिओ माझ्या जन्माआधीच वडिलांच तिसरं अपत्य म्हणून
त्यांच्या गळ्यातील ताईत झाला होता..खरं तर
तो ट्रान्झिस्टर होता.फिलिप्स कंपनीचा नामांकीत सहा सेल
असणारा मर्फी रेडिओ.भला मोठा,त्याला चामड्याच,बेल्ट

''नमस्कार श्रोतेहो..हे आकाशवाणीचे औरंगाबाद-
परभणी केन्द्र आहे.सकाळचे सहा वाजून दोन मिनिटे
आणि बारा सेकंद झालेले
आहे.आता ऎकुया मराठी भक्तीसंगित..''
माझ्या लहानपणीच्या अविस्मरणीय क्षणातील हा ऎक
क्षण..रेडिओने मला इतक्या काही सोनेरी गोष्टी बहाल
केल्याहेत की हे आजच आयुष्य त्याने कळत-नकळत
माझ्यावर केलेल्या संस्काराच फलित म्हटल्यास
अतिश्योक्ती नसावी..!!
रेडिओ माझ्या जन्माआधीच वडिलांच तिसरं अपत्य म्हणून
त्यांच्या गळ्यातील ताईत झाला होता..खरं तर
तो ट्रान्झिस्टर होता.फिलिप्स कंपनीचा नामांकीत सहा सेल
असणारा मर्फी रेडिओ.भला मोठा,त्याला चामड्याच,बेल्ट

घराच्या एका दुर्लक्षित कोपऱ्यात
असतोच एक जुना रेडिओ
येता जाता नकळत बघताना
एखाद्या निर्बुध्द मांजरासारखा बंद सुस्त
कधी उगाच चाळा म्हणून त्याला उलट सुलट करताना
कुतूहल कमी; वेळ भरून काढणंच जास्त
आता काय उपयोग याचा ?
हवी ती गाणी केव्हाही येतात ऐकता.
नादमधुर संगीत कमी जास्त खरखर
पण वाटत नाही उचलून फ़ेकून द्यावासा -
त्यानंही जपलीय अंगभर …
आजोबांच्या प्रेमळ हातांची थरथर!
दिवस उगवतात मावळतात, रात्री सरतात
रेडिओला फक्त माणसांच्या वावराचे वारे जाणवतात

आणि मग
‘तो’ एक दिवस उगवतो आपल्याही आयुष्यात
जेव्हा मन होतं रानभर!
शब्द सुचत नाहीत, आठवतात चक्क ओळी