खाद्यसंस्कृती

बंगभोज - खाद्ययात्रा कोलकात्याची

मनुष्यजीवनात खाण्यापिण्याचा संबंध फक्त पोट भरण्यापुरताच नाही. जाणते-अजाणतेपणी अनेक सूक्ष्म भावभावना अन्नाशी जुळलेल्या असतात. प्रेम, वात्सल्य, अभिमान, स्वच्छता, सुरक्षा, संस्कृती, समाज, धार्मिक समजुती, परंपरा, भूगोल, इतिहास ... सगळ्यांचे प्रतिबिंब त्यात पडलेले असते. प्रत्येक घराच्या, समाजाच्या काही खास खाद्यपरंपरा असतात. ह्या खाद्यपरंपरा म्हणजे आपल्या समाजसंस्कृतीचा आरसा. ह्या लेखात वाचूया कोलकात्याच्या एकमेवाद्वितीय खाद्यपरंपरेविषयी.

दोन वर्षांपूर्वीची गोष्ट आहे. मुंबईत, ‘मरिन लाईन्स’ला ‘ग्रीन ओनियन’ ( Green Onion) नावाचे एक रेस्तरॉ आहे. त्या वेळेस मी एका ‘ऑनलाईन ट्रॅव्हल मार्केटप्लेस’ असलेल्या कंपनीत कामाला असल्यामुळे या रेस्तरॉशी संबंधित असलेल्या ‘हॉटेल सपना मारिन’शी माझा व्यावसायिक संबंध येत असे. तिथल्या भेटीच्या वेळी माझ्या लक्षात आलं की, या रेस्तरॉमध्ये नायजेरियन पद्धतीचं जेवण मिळतं. त्यामुळे बरेच नायजेरियन लोक इथे ‘घरचं’ जेवायला म्हणून येतात आणि हॉटेलमध्ये राहायला देखील! आपण ‘रिसेप्शन डेस्क’ला जाऊन उभं राहिलो की हमखास कुणीतरी नायजेरियन व्यक्ती दिसतेच दिसते.

प्रत्येक संस्कृतीचा अविभाज्य घटक म्हणजे तेथील खाद्यपदार्थ. विविध खाद्यपदार्थ खाऊन पहिल्याने प्रत्येक प्रांतांची संस्कृती कळत जाते. त्याचप्रमाणे तेथला इतिहास, तेथील हवामान आणि तेथील माणसेसुद्धा कळायला लागतात. स्कॉटलंडला राहायला आल्यानंतर माझी पहिली ओळख झाली ती म्हणजे हॅगिस ह्या पदार्थाशी. हा पदार्थ येथे खूपच लोकप्रिय आहे. मेंढीच्या लिवर, काळीज आणि फुफुसाचे मिन्स, कांदे, ओटमिल, मीठ, स्कॉटिश मसाले आणि मेंढीची चरबी एकत्र करून मेंढीच्या जठरामध्ये ठेवून मंद आचेवर साधारण तीन तास शिजवितात. आधुनिक पद्धतीमध्ये मेंढीच्या जठराऐवजी सॉसेजचे वेष्टण वापरले जाते.

पुण्या-मुंबईतून अमेरिकेत तयार खाद्यपदार्थ पाठवण्यासाठी कुरिअर सेवा पुरवणार्‍या खात्रीलायक कंपन्यांची माहिती हवी आहे.
कुणाला एखाद्या कंपनीचा चांगला अनुभव आहे का?.
त्यांच्या चार्जेस वगैरे बद्दल काही कल्पना आहे का?
पार्सल पोहोचण्यासाठी साधारण किती दिवस लागतात?
खाद्यपदार्थ ई. गोष्टी पाठवण्यासाठीचे काही नियम आहेत का?
पॅकिंग मटेरियल वगैरे कुठलं चांगलं?
पॅकिंग कसं करावं ज्याने खाद्यपदार्थ प्रवासात जास्त दिवस टिकतील?