मनाला रिझवणाऱ्या गोष्टींमध्ये संगीताचे स्थान फार वरचे आहे. व्यक्तीगणिक संगीताची आवड वेगवेगळी असते, परंतु कुठलेच संगीत न आवडणारा माणूस मात्र विरळाच. वेगवेगळ्या ठिकाणी आणि अनेक प्रकारे आपण संगीत ऐकत असतो - मग ती विविध संगीतप्रसारक श्रवणमाध्यमे असतील किंवा प्रत्यक्ष संगीताची मैफिल. कधी आपण शुद्ध वाद्यसंगीत ऐकतो तर बऱ्याचदा गीत आणि संगीताचा सुरेख संयोगही ऐकतो. यांच्या जोडीला अजून एक संगीताचा प्रकार आपल्या कानावर वारंवार पडतो आणि तो म्हणजे संगीतमय जाहिराती. तर अशा अनेक प्रकारचे संगीत ऐकत ऐकत आपण लहानाचे मोठे होतो.
विदुषी अश्विनी भिडे-देशपांडे यांनी यु ट्य़ूब वर एक नवीन मालिका सुरू केली आहे. संगीत व भाषा या वरील प्रभुत्व ही सर्व रसिकांसाठी मेजवानी आहे. मालिकेची सुरुवात वसंत रागाने केली आहे.
काल बतिया दौरावत ऐकले.
खूप अविस्मरणीय अनुभव होता.आम्हाला भावलेले म्हणजे अत्यंत सुंदर ओघवत्या भाषेत समजावून सांगितलेले निसर्ग आणि संगीताचे आणि त्याच बरोबर भारतीय जनमानसाचे, सणांचे आणि उत्सवांचे नाते. किती सुंदर उपमा आहेत यात! वसंत ऋतूत गाण्यात येणार्‍या वसंत या उत्तुंग वृक्षावर लडिवाळपणे विहरणार्‍या बहार वेलीचे फुलणे आणि मग उभयतांनी सर्व माहौल निर्माण करणे... अत्यंत लोभसवाणी तुलना.
असा सूर लागे जसा श्वास घेतो
असा सूर लागे जसा श्वास घेतो कळेना तरी दैवी की लाभला
सदा अंतरींच्या जशा सप्त तारा विशेषे तिन्ही सप्तका लागल्या
मना मोहवी, दुःखही मोह घाली असे सूर स्वर्गीय कोंदाटले
लडी रेशमाच्या वरी कर्णद्वारी ह्रदी येत ते सौख्य सामावले
अभिसारिका ती कधी विद्ध होई सखा पाहुनी लाली गालावरी
कधी साद घाली जरी ईश्वराला तरी दाह भावे इथे अंतरी
असे भाव सारे सुरा गुंफुनिया रसिका मनी सौख्यदा जाहले
पियूषा परी ते सदा निर्मळाचे शशी सूर्य तारे तसे नांदले
मी चंचल चिकारी
तू धीरगंभीर खर्ज
तू शांत सुंदर यमन
तुझ्यात काहीच नाही वर्ज्य !
मी नवशिक्याचे 'अलंकार'
तू अप्रतिम 'रागदारी'
मी शांत सरळ 'भूप'
तू करुणेचा 'आसावरी'
तुझ्या प्रसन्न मुखावर
'बागेश्री'चा थाट
संथ वाहणाऱ्या नदीचा
मी गजबजलेला घाट
स्वरांच्या अथांग सागरात
तुझा स्वच्छंद आहे विहार
माझ्या कोवळ्या रचनेचा
अजून फुलतो आहे 'बहार'
-मृणालिनी-
लहानपणीच्या काही आठवणी व तसेच मायबोलीवरील काही धागे वाचून एक गाणे दुसर्‍या गाण्याच्या चालीवर म्हणता येईल त्याची यादी करावी असे वाटले. एखाद्या गाण्याचे शब्द न बदलता त्या गाण्याची चाल जर दुसर्‍या गाण्याच्या चालीवर चपखल बसत असेल तर सांगावे..
जर दोन गाणी एकाच चालीवर बेतली असतील तर मात्र वगळावीत. उदाहरण म्हणजे "होली आयी होली आयी" हे मशाल मधले गाणे आणि "जांभूळ पिकल्या झाडाखाली" ही दोन्ही गाणी एकाच चालीवर आहेत. (संगीतकार ही एकच - पं. ह्रदयनाथ मंगेशकर)
मला माहित असलेली उदाहरणे... (दोन्ही गाणी एकमेकांच्या चालीवर म्हणता येतात)
चिकवाच्या धाग्यावर अवांतर नको म्हणून हा वेगळा धागा.
पूर्वीचे नायक गाण्यातून एण्ट्री घ्यायचे. या गाण्यात ते कुठूनतरी कुठेतरी जात असायचे. जाता जाता जमेल तेव्हढी मदत रंजल्या गाजल्यांना करत असत. एकाच गाण्यात विविध समाजघटकांना मदत करण्यात एक वेळ सरकार, सामाजिक संस्था कमी पडतील पण नायक कधीच कमी पडायचा नाही. जेव्हां तो मदत करत नसायचा तेव्हां सकारात्मक संदेश / जीवनाचे तत्त्वज्ञान सांगायचा. क्वचित नायिका किंवा क्लब डान्सर सुद्धा सांगायची. अशा गाण्यांची सूची या धाग्यावर करूयात.
अमिताभ बच्चनच्या चित्रपटात अशी गाणी ठासून आहेत.
Manushya ha janma ekdach asto
Tarihi apan swathala rabvat asto
Ka ahe ha janma evdha kathin
Jagaych sodun apan nustach vicharat asto
Samaj ahe , itha fkta sarvashretha lokanna Maan asto
Baki manushya hya vicharat Purna pane khachat asto
Ka ho, samanya mansa la jiv nay
Mothi swapna hyanni pan pahu nay?
Mg ata mansane karu kay
Apli swapna tu suru tr kar
Lokaan cha vichar tu sodun tr bagh
Mg nusti tu majja bagh
Sagli Swapna tuzi poorna hotat ki nay
श्रावण महिना सुरू झाला. व्रत वैकल्यांची, उपास- तापासाची, पत्री-फुले गोळा करण्याची लगबग चालू झाली. पुरणा - वरणाचे नैवेद्य बनवणे, संपूर्ण चातुर्मास पुस्तकातील कहाण्या व आरत्या ह्यांची उजळणी करणे सुरू झाले. आदित्य राणू बाई, पाट माधव राणी, चिमादेव राणी, अशी नावे ऐकुन खुदकन हसायला येते हे ही नेहमीचेच. एक महत्वाचा सण म्हणजे गोकुळ अष्टमी व त्यानंतरची दही हंडीची धमाल. दोन वर्षे लॉकडाउनमध्ये काढल्यानंतर ह्या वेळी गोपाळांचा व गोपिकांचा उत्साह ओसंडून वाहात आहे. तो शब्दबद्ध करायला ही श्रावणातली प्लेलिस्ट श्रीकृष्णार्पण.
शीर्षकात लिहिल्याप्रमाणे हा धागा अर्थपूर्ण गाण्यांसाठी.
philosophical गाणी.
कदाचित कमी प्रसिद्ध, थोडी दुर्लक्षित, अशीपण.
No sad songs.
उदाहरणार्थ,
नज्म नज्म
मेरे रष्के कमर - नुसरत फतेह अली खान
हमने देखी है उन आँखोंकी महकती खुशबू
मायबोलीचे मोबाईल अॅप (अँड्रोईड + आयओएस) सर्वांसाठी उपलब्ध आहे.
