काव्यलेखन

ऐक ना...

ते भिशी, सहल, संकिर्तन, प्रवचन, गरबा,
सत्संग, महोत्सव, लेझिम, श्रावण, शिमगा,
ते भू-संवर्धन, जनप्रबोधन, समाजसेवावर्तन,
ते सहभोजन, सहवाचन अन् ते सहस्त्रनामावर्तन...

वा समारंभ, प्रारंभ, दंभ-आरंभ,
वा शेवट श्राद्ध श्रद्धांजली फुटका कुंभ,
कुणीही काही सांगावे न् मनास पटावे
प्रश्नांचे कुठले-कसले फाटे न फुटावे...

हे असले असणे शिकव मला बा राया...
मग नंतर जा तू.... जा सोडून ही काया
कळणारही नाही मजला की....
मी उरले नाही...
तू गेला अन् मी निव्वळ गेले वाया!

हतबल ती
गोंदण गोंदवणारी ती युवती
जर्मनीतून इस्राएली आली होती
कलाकारच ती जोपासले हुनर तीने
भरायाची रंग चित्रात निगुतीने

कुठे कुणाची प्रीत चितारत
रंगवले त्यातले हळवेपण
कुठे रंगले वीरांचे रणकंदन
तर कुठे प्रेषीतांचे दयाळूपण
कुठे रानपाखंरांचे कुजन
कुठे वृक्षवेलींचे वर्षा वन

असीच सारी शरीरे लेपत
मनात आनंद गोदंणं गोंदत
सुंदर माणसांचे, सुंदर विश्व
तिला जगाया होते खुणावत

संगीत सोहळा अनुभवायला
आली होती ती इस्राएलला
अनभिज्ञ ती मरणा बद्दल
तसे ते नसते ठाऊक कुणाला

या रुक्ष माळरानाची जाणीव असमंती,
घेऊन गंध फिकट, वाळलेल्या गावताचा
भिनतो वारा निंबोणीच्या अंगी.

ऋतुबदलात जाणवते पानांना,
इछा तरुची,
पुन्हा मोहरण्याची,
नव्या पलवीची.

सोडून भार वाऱ्यावर,
कातरलेली पाने,
मद्यधुंदीत, घेत हिंदोळे,
जातील तिथे,
वारा घेऊन जाईल जिथे

अथांग अंथरलेला सुवर्ण गालीचा,
सयंकाळी संभ्रमात रंगांच्या.
सोडूनं अट्टाहास हिरवा,
उरतो रंग सावळा-पिवळा,
मौसमात पानगळीच्या.

रात्रीस पौर्णिमेच्या ,
निंबोणीआड तडकलेला,
तरल लहरींवर जळाच्या,
निखळला चंद्र जरासा.

ही रात्र पसरली दूरदूर
अन उगवत नाही तारा
झाडांना उमगत नाही
वाऱ्याचा मूक ईशारा

वाटेवर लावून डोळे
घरट्यात जागते कोणी
वेशीच्यापार निघाले
हे कोण असे अनवाणी?

आशेवर कुठल्या जाणे
मिणमिणती कंदिलकाचा
या प्रहराच्या काठाशी
कोणीच नसे कोणाचा

अन अशाचवेळी कानी
घंटांचा पडतो नाद
निजलेल्या खोल दरीतून
ये हलकासा प्रतिसाद

द्वैत

अमृता प्रीतम च्या एका माज़्या अत्यंत आवडत्या कवितेचा मी मराठीत केलेला भावानुवाद येथे देते आहे.
मूळ कविता पहिल्यी प्रतिसादात.

मी गप्प, शांत अन् निश्चल उभी होते
फक्त जवळ रोंरावत्या समुद्रात एक वादळ होतं

मग समुद्राच्या मनात न जाणे काय विचार आला...
त्यानं वादळाची एक पुरचंडीसारखी बांधली
माझ्या हाती दिली
आणि हसून जरा दूर झाला

मी अवाक् होते.
पण त्याचा तो चमत्कार स्वीकारला!
ठाऊक होतं की अशी काही घटना
कित्येक शतकात एखादीच घडत असेल....

लाखो विचार आले...
डोक्यात चमकून गेले...

ती निघून गेली बाथरूममध्ये. शांतपणे. दार लावून. गप्प.

तो तणतणत बाथरूमच्या दाराबाहेर. उद्विग्न. संतप्त. उदास.’
चिडचिडत. काहीबाही रागानं बडबडत.
’काय आवडतं तरी काय तुला? सांगून टाक एकदाच...’

आणि....
आणि ती खरंच सांगू लागली.

मला ना... तळहातावर निळ्या गर्द शाईचा एक ठिपका काढून थंड पाण्यात तो हात टाकल्यावर
संथपणे पाण्यात विरघळणारे निळे तरंग पहायला फार आवडतात.
किंवा मग साबणाने तो हात धुताना आलेला फिकट निळा फेस!

हाताच्या बोटांनी साबणाचे बुडबुडे बनवायला आवडतात.
कोरड्या फरशीवर ओले पाय उमटवून त्यांचा आकार निरखायला आवडतं.

अजूनही येती लाटा
त्याच जुन्या खडकाशी
अजूनही झाडे तिथे
सांडतात पुष्पराशी

अजूनही वाऱ्यासंगे
येतो मोगऱ्याचा गंध
अजूनही घट्ट आहे
मोरपिशी अनुबंध

अजूनही वाळूवरी
रेखिलेले आहे नाव
अजूनही जागे आहे
तिथे चांदण्यांचे गाव

द्वैत

मोट चालली पाण्याला
हाळी द्यावी रं गणाला
गणाला येsवं म्हणता
पाणी पोचलं रानाला

देव भादव्यात नाही
येतो रोजचा रानाला
करी तीफन पुजन
नंदी जुपतो औताला

घरी दारी गणाधीश
सा-या गणात थोरला
बाळ शिव पार्वतीचा
पीक राखीतो रानाला

रांगे रोजची अंगणा
गौरीसूत तो देखणा
रुणुझुणता पैंजण
येते घरा घरपण

© दत्तात्रय साळुंके

सोहळा!

सृजनाच्या वाटेवरचं
पहिलं पाऊल तिचं
अजाणता पडलेलं
कि दैवाने धाडलेलं
'मासिक धर्म ' म्हणे
धर्म की कर्म?
असंच वाटतं तेव्हा
उराउरी साठवायचं
मग परतवून लावायचं
आमंत्रणच द्यायचं
असह्य वेदनांना
कशाकरता कोणाकरता
कशाची जाण नसते
तरी ती जाणती होते
जाणतेपण लपवतांना
शरीर मनाचा तोल सांभाळतांना
वेगळेपण जपतांना
थकून जाते
पण जन्म मिळालाय स्त्रीचा
मग हे सोसावंच लागतं
उद्या आई होण्यासाठी
हे तर निसर्गाचं दान
नी स्त्रीत्वाचा सन्मान
स्विकारते ती आनंदाने