"बंड्या खोत, अनुपम पटेल, सुदेश जाधव हे सारे एकाच माळेचे मणी. मला जे सांगायचं आहे ते या प्रत्येकाच्या कहाणीत दडलेलं आहे." शेफालीची नजर फोटोंवर स्थिर होती तर समोर बसलेल्या प्राध्यापकांची तिच्यावर. तिच्यावर असंख्य प्राध्यापकांचे डोळे रोखलेले होते पण तिचं लक्ष्य साठेसर होते. साठ्यांना पटलं, आवडलं की काम फत्ते. एकेक करून तिला चित्रातली माणसं जिवंत करायची होती. त्यांची निवड तिने का केली, ही माणसं तिला कुठे भेटली, त्यांच्याशी तिचं काय बोलणं झालं हे सांगत त्यांचं आयुष्य जिवंत करायचं होतं. ही सगळी माणसं भेटली तर त्यांची आपली ओळख आहे असंच प्रत्येकाला वाटायला हवं याची तिने मनाशी खूणगाठ बांधली.
आज खूप दिवसांनी माबोवर आले म्हणून ही लॉकडाऊन काळातच लिहून ठेवलेली एक कथा!
-----
दिवस १
राक्षस
`पितृछाया` बंगल्याचे गेट उघडून मी अंगणात पाऊल टाकले. बंगल्याकडे एक नजर टाकली. बंगल्याची संपूर्ण रयाच गेलेली होती. बंगल्याचा मालक कफल्लक झाला होता वगैरे काहीही परिस्थिती नव्हती. तो श्रीमंतच होता. मात्र गेले सात-आठ वर्ष आजारी होता; गेले दोन वर्ष तर अंथरुणावरच होता. जवळचं असं कुणी जवळ नव्हतं. आणि मी, त्याचा so called मित्र, एक डॉक्टर होतो. रोजच्या माझ्या visitसाठी मी त्या बंगल्यात शिरत होतो.
चूक!
सहाचे सुमारास घरी पोचणारा मी आज चारलाच घरी पोहोचत होतो. आमच्या कॉम्प्लेक्सच्या बाहेर माझी गाडी दिसताच सिक्युरिटीचा माणूस गेट उघडायला धावत आला. माझी गाडी गेटमधून आत घेत असतानाच मला आमच्या दुसऱ्या रिझर्व पार्किंगमध्ये आशुचीही गाडी लागलेली दिसली. रोज सात नंतर येणारी आशुही आज लवकर आलीये की काय! मला प्रश्न पडला. मी सिक्युरिटीवाल्याला विचारलं,
``आशू madamही आल्यात का?``
``हो साहेब. आत्ताच! पाचच मिनिटं झाली असतील.``
मोह
``साहेब, माझं स्वयंपाक-पाणी आटपलंय. बाईसाहेब त्यांच्या मैत्रिणींकडे गेल्यात न? आता दोन-तीन तास तरी परत यायच्या नाहीत. तुमचं आणखीन काही काम असलं तर सांगा. अगदी कोणतंही!``
पुष्पाचं बोलणं थोडंसं उशीराच माझ्या मेंदूत शिरलं. मी माझी कादंबरी अगदी संपवतच आणली होती. शेवटची आणि अतिशय महत्वाची दोन प्रकरणं तेव्हढी राहिली होती. मग लगेच ती एका दिवाळी अंकाच्या संपादकाकडे पाठवायची होती.
याच विचारात असलेल्या मला, पुष्पा काय बोलतेय ते थोडंसं उशीराच लक्षात आलं. मी पुष्पाला वरपासून खालपर्यंत न्याहाळलं.
आधी मी कोण ते थोडक्यात तुम्हाला सांगतो.
अक्कड बक्कड बंबे बो
अस्सीs नब्बेs पुरेss सो
सो मे निकला धाssगा
चोर निकल के भाssगा
बाहेर मुलांचा खेळ रंगात आला होता. मातोश्रींनी खिडकीतूनच त्यांच्या वरताण आवाज लावत, "इकडे खेळू नका. किती आवाज करताय?" म्हणत त्यांना पिटाळलं.
"तू जरा खिडकी लावूनच पड ना. दिवसभर आता त्यांचं सुरुच रहाणार असं" या माझ्या वाक्यावर परत तणतणून झालं तिचं, " जर्रा म्हणून झोपू देत नाहीत. सकाळ नाही दुपार नाही, यांचं आपलं सुरुच"
भरपाई
दरवाजाची बेल वाजली. सकाळची नऊची वेळ, म्हणजे कमळेची यायची वेळ. विशाखा तिच्या रात्रीच्या हॉस्पिटल dutyवर गेली होती.
मी यंत्रवत उठून दरवाजा उघडला आणि परत सोफ्यावर येऊन बसलो. हातात मोबाइल घेतला आणि सहज समोर पाहिलं, कमळा माझ्या समोरच उभी होती. एरवी ती थेट स्वयंपाकघरात शिरत असल्याने तिला समोर उभं पाहून मला आश्चर्य वाटलं.
कमळा गेले २-३ दिवस कामावर आली नव्हती. पण याबद्दल विचारणा करण्याचं काम विशाखाचं असल्यानं मी याबद्दल काहीच बोलणार नव्हतो.
``सायेब, गणेशला अपघात झालाय...`` कमळा म्हणाली.
धर्मसंकट
``हे बघ मध्या, तुला माझी सगळीच परिस्थिती माहिती आहे. माझ्या मुली जवळ जवळ तिशीला आलेल्या आहेत रे. पण पैशामुळे त्यांच्या लग्नाचं मला काहीच बघता येत नाहीये. या डिसेंबरला माझी पॉलिसी संपतेय. माझा अपघाती मृत्यू झाला असता तर माझ्या कुटुंबाला एक कोटी रुपये मिळाले असते आणि नैसर्गिक झाला असता तर पन्नास लाख. कोटी जाऊ दे, पन्नास लाखही जाऊ दे. निदान पंचवीस लाख मला मिळवून दे. मला दोन्ही मुलींची लग्न लावून देता येतील रे.`` सुधाकर काकुळतीने मला म्हणत होता.
`गिल्ट!`
``प्रिय सुषमा,
आपल्या शेवटच्या भेटीमध्ये आपल्या पुनर्भेटीसाठी आपण जो नियम किंवा अट ठेवली होती ती माझ्याकडे पूर्ण झाली आहे. तुझा याबाबतचा मेल नाही त्याअर्थी तुझ्याकडे ती पूर्ण झालेली नाही हे उघडच आहे. अर्थात यात मनापासून आनंदच आहे आणि परिस्थिती तशीच राहावी ही प्रार्थनाही! तरी माझ्याकडची बातमी तुला कळावी म्हणून ही मेल तुला पाठवत आहे.
तुझाच सुभाष!``
मी मेल पूर्ण केला आणि सेंड केला.