दोन साध्या वाक्यांमधे सापेक्षतावादाचा गाभा मांडता येतो:
(१) सगळ्या गोष्टी सापेक्ष असतात, आणि
(२) प्रकाशाचा वेग निरपेक्ष असतो.
पहिले वाक्य हे दूसऱ्या वाक्यातील प्रकाशाच्या वेगाचा निरपेक्षतावाद ठसवायला तसे रचले आहे. ती वाक्ये विसंगत वाटत असतील तर ती एकत्र करून असे म्हणता येईल की प्रकाशाचा वेग सोडून इतर गोष्टी सापेक्ष असतात. या 'इतर' मधे वस्तुमान, लांबी, वेळ व संबंधीत गोष्टी येतात. तुमचे वस्तुमान किती आहे (म्हणजे मोजल्या जाते) हे तुम्ही काय (खरंतर किती) खाल्ले आहे याच प्रमाणे तुम्ही मोजणाऱ्याच्या सापेक्ष किती वेगाने जाताय यावरूनही ठरणार. (वस्तुमान आणि वजन एक नाही).
आधीचा भागः विज्ञानिका - १ (अणुगर्भाच्या अंतरंगात)
फाईनमन सांकेतिकं ही मूलभुत कणांमधील उलाढाली समजुन घ्यायची गुरुकिल्ली. बलवाहक कण (जसेकी विद्युतचुंबकीय बलाचा वाहक प्रकाशकण, strong बलाचा वाहक W- ई.) हे लहरींनी दाखवले जातात तर इतर कण बाणेदार रेघांनी. विद्युतचुंबकीय भारासारख्या काही गोष्टी अविकारी असतात. त्यामुळे एखादा (ऋण भार असलेला) इलेक्ट्रॉन नष्ट झाला, तर सोबत घन भार असलेला एक कण पण नष्ट होणार (उदा. पॉझिट्रॉन).
अणुगर्भ हे विद्युतभाररहीत न्युट्रॉन्स व घन भार असलेल्या प्रोटॉन्सचे बनले असतात. सर्वात हलका अणुगर्भ हायड्रोजनचा - त्यात एकच प्रोटॉन व शुन्य न्युट्रॉन. पण इतर सर्व अणुगर्भांमधे एकापेक्षा जास्त घन भारीत प्रोटॉन्स (आणि काही न्युट्रॉन्स) असतात. अनेक वर्षे प्रोटॉन आणि न्युट्रॉन हे मूलभुत कण समजल्या जात. पण नंतर ते क्वार्क्सचे बनले असतात असे दाखवले गेले. प्रोटॉन मधे दोन अप आणि एक डाऊन तर न्युट्रॉन मधे दोन डाऊन आणि एक अप (p=uud; n=udd).
अनेक वर्षांपुर्वी स्टेट-ऑफ-द-आर्ट कॅमेरा होता. त्यामुळे, आणि खूप लोकांकडे तसा नसल्याने फोटोग्राफी करायला मजा यायची. आजकाल चांगल्या कॅमेर्‍यांचा सुळसुळाट झाल्याने त्यांच्या किमती कमी झाल्या व अनेकांनी प्रकाशचित्रणात प्राविण्य मिळवले असल्याने फोटोग्राफीचे तितके अप्रुप राहिले नाही.
तेंव्हा अ‍ॅस्ट्रोफोटोग्राफी मात्र करायचा प्रयत्न केला नाही कारण त्यामानाने कॅमेरा साधा होता, मोठे एक्स्पोजर वापरले तर पृथ्विच्या फिरण्याला कांऊंटर करायला ट्रॅकीग लागते तेही नव्हते.
नित्याचे वादी-संवादी
आशिष महाबळ
LAMAL, 14 April 2012
विषय: संवाद
नचिकेत: आई, नचिकेत बोलतोय.
नचिकेत: का ग? पेशंटला पहायला जाते आहेस का?
नचिकेत: शिव मंदिरात? अर्ध्या तासाने करतो मग.
नचिकेत: अरे वा, कोणता मोबाईल?
नचिकेत: सांग.
नचिकेत: ठिक, करतो लगेच त्यावर.
...
नचिकेत: हं, बोल आता.
नचिकेत: तुला नकाशे वाला हवा होता ना पण?
नचिकेत: तरीही जुनाटच की!
नचिकेत: माझा? ड्रुड नाही, ड्युड, ड्रॉइड.
नचिकेत: तुसड्यासारखा बोलत नाही, सवय करतो आहे.
नचिकेत: तुसडे बोलण्याची नाही ग, तिखट संवादाची. संवाद कसे लिहायचे, किंवा खरेतर कसे लिहायचे नाहीत यावर आत्ताच एक भाषण ऐकून येतो आहे.
गेल्या महिन्यात ग्रनियन (Grunion) रन अनुभवायला मिळाला. मॅरॅथॉन्सचे इतके पेव फुटले आहे की आधी तसाच हा ही एखादा रन असावा असे वाटले. पण हे सामन (Salmon) रन्सच्या जास्त जवळ आहे हे थोडी माहिती मिळवताच लक्षात आले व तिथे जायचे हे लगेच ठरविले. ग्रनियन्स हे चार-सहा इंच लांबीचे मासे दक्षिण कॅलिफोर्नीयाच्या समुद्रतटाजवळ आढळतात. तीन-चार वर्षे जगु शकणाऱ्या या माश्यांनी पुढच्या पिढीला जन्म देण्याचा एक अनोखा प्रकार उत्क्रांतीच्या वैविध्यपूर्ण विश्वाला बहाल केला आहे.
KISS (केक इन्स्टिट्यूट अॉफ स्पेस स्टडीज) च्या सौजन्याने एक बस भरून कॅलटेक-जेपीएल चे आम्ही ५९ लोक ८ मार्च २०१२ ला स्पेस-एक्स (SPACEX - http://www.spacex.com) ला गेलो. spacex ला सहजी जाता येत नाही म्हणून लॉटरीत नावे टाकून आमची निवड झाली. डाऊनटाऊनची संध्याकाळची गर्दी टाळण्याकरता एक-दोघे वगळता सगळेच बसने आले.
आम्ही जरा जास्तच वेळेवर पोचल्याने थोडावेळ बाहेर थांबावे लागले - लोकांचे पासपोर्टस, ओळखपत्रे वगैरे पण तपासून होत होते. बाहेर एक लालभडक टेस्ला उभी होती. ५० हजार डॉलर्सच्या या गाड्या पृथ्वीचे आवश्यक भविष्य असु शकतात.
अनेक गोष्टी अपायकारक ठरु शकतात.
ज्यांच्याकरता त्या तशा ठरल्या अशांबद्दल थोडे.
http://www.whatstheharm.net/homeopathy.html
(४३७ लोकांना हानी पोचली)
http://www.whatstheharm.net/astrology.html
(६० हजार लोकांना धोका झाला)
http://www.whatstheharm.net/fengshui.html
(५ लोकांचे नुकसान झाले)
मुख्य भुमिका नटालचा सुतारपक्षी आणि लाल मिशीवाला बुलबुल (लपंडाव खेळत असलेला)
मायबोलीचे मोबाईल अॅप (अँड्रोईड + आयओएस) सर्वांसाठी उपलब्ध आहे.
