aschig यांचे रंगीबेरंगी पान

आमच्या गुरुवारच्या संस्कृत वर्गामध्ये अष्टाध्यायीची काही सूत्रे एकत्र शिकण्याचा विचार सुरु होता. त्यादृष्टिने योग्य सामग्रीचा शोध आंतरजालावर करत होतो. पाणिनीकृत अष्टाध्यायी हा कोणत्याही व्याकरणावरचा सर्वोत्कृष्ट खजीना आहे याबद्दल दुमत असु नये. इको यणचि (6.1.77) हा त्याचाच एक सुंदर नमुना आहे. इको म्हणजे इक् म्हणजे इ, उ, ऋ, ऌ (माहेश्वर सूत्र 1 व 2) या नंतर जर अच् (म्हणजे स्वर - माहेश्वर सूत्र 1-4) आल्यास त्यांचा यण् (म्हणजे य, व, र, ट - सूत्र 5-6) होतो. उदा. दधि + अत्र = दध्यत्र, मधु + अत्र = मध्वत्र ई.

सध्या या विषयावर २-३ बाफांवर चर्चा सुरु आहे (होती). आज NPR वरील 'wait, wait ...' नामक कार्यक्रमात
'लास्ट सपर' या चीत्राच्या विविध आवृत्यांबद्दल चर्चा सुरु होती. (दा विंचीचे सर्वात प्रसिद्ध आहे, पण ५० का सत्तर लोकांनी असे चित्र बनविले आहे). तर काळाप्रमाणे या चित्रांमधील अन्नाचे प्रमाण वाढत गेले आहे असा निष्कर्श होता. या वरुन एक जण म्हणाला की पहा चित्रातील एक जण म्हणतो आहे (जास्त अन्नाकडे आणि ते खात असलेल्या येशु कडे पाहुन): 'आता जरा मोठा क्रुस लागणार'. उपस्थित सगळे हसले, आणि गाडी इतर विषयांकडे वळली ...

अनेक वर्षांपुर्वी तेंव्हाच्या सायन्स टुडे नामक मासिकात मॉर्फोजेनेटीक फिल्ड्स वरील एक लेख वाचला होता. तो प्रकार म्हणजे वस्तुस्थिती की थोतांड अशी काहीशी विचारणा त्यात केली होती. जेंव्हा केंव्हा कुणीही सायकल चालवायला शिकते तेंव्हा एकप्रकारचे क्षेत्र (field) तयार होते. त्यानंतर जो कुणी सायकल चालवायला शिकेल त्याला त्या आसमंतातील क्षेत्राची मदत होते (त्या 'सिद्धांता'नुसार). त्याचमुळे आजकालच्या मुलांना सायकल शिकणे जास्त सोपे पडते असा दावा होता.

माझा देव या संकल्पनेवर विश्वास नाही. सचिनवर मात्र आहे. हो, सचिन माझ्या देवांपैकी एक आहे. त्याचा स्वभाव, चिकाटी, आत्मविश्वास, व प्रवास करत रहायचा निर्धार यातुन शिकण्यासारखे बरेच आहे. त्याच्या आकडेवारीमधुन एक वेगळाच आनंद मिळतो. त्याचा आणि माझा देश एक असल्याने (निव्वळ योगायोग?) जास्तच गुदगुल्या होतात (किंबहुना त्या एकाच कारणामुळे जास्त छान वाटतं). एकदिवसीय सामन्यातील द्विशतक? त्यामुळे होणारा आनंद तर झालाच, पण त्याचबरोबर तो बाद न झाल्याने त्याची सरासरी अर्ध्या टक्क्याने वाढल्यामुळे जास्तच आनंद झाला. धवांची संख्या तर वाढलीच.

Your kiss leaves something to be desired. The rest of you.

हे वाक्य कोणी कोणत्या संदर्भात म्हंटले होते कल्पना नाही, पण पुस्तकांमधील उतार्यांना - चांगल्या पुस्तकांमधील चांगल्या उतार्यांना - नक्कीच लागु पडेल. कुठेतरी एखादा चांगला उतारा वाचला तर तो एखाद्या मीम ( meme) प्रमाणे काम करतो. डोक्यात तर बसतोच, पण तो ज्या पुस्तकातुन आला ते वाचायची पण इच्छा होते. आणि त्या लेखिकेची इतर पुस्तके सुद्धा. इतरांना सांगायची आणि ती चांगली गोष्ट इतरांपर्यंत पसरवायची पण इच्छा होते. झाला तर यामुळे लेखकांना व प्रकाशकांना फायदाच होईल.

(न्यु जर्सीच्या साहित्य विश्व मध्ये २ महिन्यांपुर्वी प्रसिद्ध झालेला हा दुसरा भाग)

रंग म्हंटला की डोळ्यासमोर येतात सुंदर रंगीबेरंगी फुलं, फुलपाखरं, इंद्रधनुष्य ई. आपल्याला या गोष्टी दिसतात कारण त्यांच्यावर पडलेला (सुर्य)प्रकाश परावर्तित होऊन आपल्या डोळ्यात शिरतो. खगोलशास्त्राचा अभ्यास रात्री केला जातो. त्यातल्या त्यात काळोख्या रात्री बऱ्या. पण त्यामुळे रंगांना काही वावच नाही असे मात्र समजु नका बरे! खगोलशास्त्रात रंग इतक्या विविध प्रकारे येतात की इंद्रधनुष्य तोकडे वाटावे. इंद्रधनुष्यात दिसणारे रंग म्हणजे विशाल वर्णपटाचा छोटासा भाग (पहा आकृती १).

(४ महिन्यांपुर्वी माझा खालील लेख न्यु जर्सीच्या साहित्य विश्व मध्ये प्रसिद्ध झाला - सचीत्र)

छंद म्हणून जडलेली अवकाशविज्ञानाची आवड जेंव्हा व्यवसायात बदलली तेंव्हा ते साहजिक वाटण्याइतका पगडा त्या शास्त्राने बसवला होता. व्यवसाय म्हणजे काय तर केवळ आपली आवड पुरवता पुरवता उदरनिर्वाह देखील साधायचा. पण माझ्या कळत-नकळत माझ्या आचार-विचारांमध्ये मात्र यामुळे अमुलाग्र बदल घडत होता.

अनेकदा एखादी चांगली गोष्ट अनुभवली किंवा वाचली की ती अनेक रुपांनी मनात पिंगा घालते. 'ग्लास बीड गेम' प्रमाणे त्या गोष्टीचे वेगवेगळे दुवे सर्वत्र दिसु लागतात. काही दिवसांपुर्वी TED वर Rory Sutherland यांचे Life lessons from an ad man हे talk ऐकले:
http://www.ted.com/talks/lang/eng/rory_sutherland_life_lessons_from_an_a...

माझ्या 'what was I thinking' ब्लॉग मधुन ....
--------------------------------------------------------------------
The colloquium today was about how our Galaxy is actually rotating over 10% faster than what was thought earlier. The speaker, Mark Reid, walked us through the history of parallax in the first part. It is always fascinating to see how there are visionaries in different ages who thing far ahead of their time. Often their guesses are wrong in terms of the magnitude, but the spirit is right. Time bears them out. Slowly but steadily our knowledge increases.

दोन-तिन वर्षांपुर्वि Caltech च्या grad students नी (मुख्यतः) बनवलेला हा लघु चित्रपट (आयटम गाण्यासहीत)

Made in Heaven, arranged in Mumbai