मराठी गझल

आज मी गाणार आहे मस्त गाणे श्रावणाचे
पावसा तू ये न ये मी श्राध्द केले आसवांचे

कोरडा दुष्काळ आहे पाचवीला पूजलेला
का म्हणूनी आसवांना मी सदा गाळावयाचे?

नाचणे तालावरी मी पावसा बघ बंद केले
बंद कर तू दु:ख भाळी आमुच्या कोरावयाचे

धुंद आनंदात रमणे रीत माझ्या जीवनाची
मी न आहे मोर ज्यानी सोडले नाचावयाचे

वाट बघती लोक जेंव्हा देवही धावून येतो
श्रेष्ठ का देवाहुनी तू पावसा ठरवावयाचे

पावसा रे ! ओल उरली फक्त आता आसवांची
त्रास दे वाटेल तितका गाव माझे वेदनांचे

वेधशाळा मोजते पाऊस तो झाला किती, पण
कृष्ण पैशांच्या सरींना मी कसे मोजावयाचे?

घोषणा पॅकेजची भरगोस झाली, पण निधीला

प्रेम तुझे मग नक्की आहे कोणावरती?
त्याच्यावर की तुझ्या मनातिल प्रेमावरती?

विश्वासाने पाय टाकता खचली धरती
काळ कोसळू आला अवघ्या जन्मावरती

"शंका घेऊ नकोस माझ्या चारित्र्यावर!
डाग नव्हे हा, तीट असे ही ओठावरती!"

केवळ शपथेखातर कायम शांत राहिलो
(तुझी वदंता आली होती कानावरती!)

बघता बघता अनोळखीही झालो आपण
वारा धरुनी शिडे निघाली पाण्यावरती

गझल
खरेच माझे लक्तर झाले!
पण, दुनियेला अस्तर झाले!!

दु:खच माझे घमघमणारे;
तुला आयते अत्तर झाले!

बहुपर्यायी प्रश्न जिदगी;
तरी न लिहुनी उत्तर झाले!

कुरबुर करती तन, मन दोन्ही;
वयही आता सत्तर झाले!

रोज तेच ते ओझे भरतो;
दिनक्रम म्हणजे दप्तर झाले!

वेळापत्रक रोज पाळतो;
जगणे म्हणजे दफ्तर झाले!

दर वस्तूंचे गगनी भिडले!
जीवन आता खडतर झाले!!

लेखणीच्या या तलवारीने झुंजायाला शिकलो मी.
नशिबाशी या भांडायाला कधीच नाही थकलो मी.

जगण्याच्या या जुगारात ही किती भेटले छक्के-पंजे
ठगांच्या त्या कुट नितीला कधीच नाही चकलो मी.

आजही पडल्या उघडया येथे तू दिलेल्या जख्मा
आळ येऊनी अपराधाचे कधीच नाही लपलो मी.

एकाकी मज पाहून कधी आली वादळे अंगावरती
तक्त मोडले जिद्दीचे ना कधीच नाही खचलो मी.

एकच होते गुपित माझे आज सांगतो तुला,
जगूण मरणे भोगताना खुल्या दिलाने हसलो मी.

नको नको करून गेले.
अन झोळी भरून गेले.

जात सुखांनी दाखवली,
दु:खच सावरून गेले .

तुझे विशेष असे नाही,
रस्ते ही दुरून गेले.

दगडाचे देव अताशा
मंदिरात मरून गेले .

जखमा जखमा माझ्या नी ,
बाकी तुझ , ठरून गेले .

धोके जादुगरी झाले
व्यथेस मोहरून गेले .

देवेंद्र गाडेकर ...

शिकतोय त्यामुळे चुका असतीलच तर मार्गदर्शन करावे

काय सांगू तुला सखी नवल आज ते,
तुझ्या पैंजणात माझी गझल वाजते.

तहानलेल्या उन्हामध्ये पावसाची सर,
अमृताची धार जणू सुजल पाजते.

दुर गेले सूर तुझ्या पायांसवे तरी,
धावतात भास मजल दरमजल आज ते.

जीवाशी या खेळतात खेळ रांगडा,
रुणूझुणू सूर तुझे दगलबाज ते.

जुने ग तू टाक आता नवे ऋतू आले,
शृंगाराचे तुझ्या सखी बदल साज ते.

बोललो जे जे कधी मी बोललो नाही खरोखर
पण तरीही वाद झाला चूक होते की बरोबर !

तोडले नात्यास ह्याचे फारसे ना दु:ख झाले
का न सांगितले कधी तू सत्य लोकांच्या अगोदर ?

भिजवल्या मी पापण्या अन भास झाला पावसाचा
स्वच्छ डोळ्यांनी कधी नव्हते बघितलेले मनोहर

मी तुझ्या डोळ्यांत गंगा पाहिली अन धन्य झालो
लपवतो डोळ्यांमधे लोणारचे खारे सरोवर

दाखवा माणूस जो म्हणतो "सुखी आहे इथे मी"
चेहरा हसरा खरा मी शोधण्या फिरलो घरोघर

एक ठिणगी वेचली मी जाळताना हृदय माझे
तीच ठिणगी आणि ही कविता असे बहुधा सहोदर

सांगती सारेच, "जीतू, जा तिला विसरून आता"
काय सांगा लागते देण्यास हे सल्ले अगोचर ?

गझल
हृदयात कोरलेले एकेक नाव आहे!
अजुनी तसाच ताजा प्रत्येक घाव आहे!!

भाजून घेच पोळी! बघ, छान ताव आहे!
धू हात आज तूही, आताच वाव आहे!!

नावानिशीच इथला माणूस ओळखे मी;
कळते मला अरे हा माझाच गाव आहे!

डॉक्टर हवा कुणाला, इंजीनिअर कुणाला;
या दोन जावयांचा भलताच भाव आहे!

झालो न भाट केव्हा, केली कधी न हांजी!
करतो पुढे पुढे जो, त्याचेच नाव आहे!!

खेळात जीवनाच्या ही एकमेव आशा.....
हातात माझियाही येणार डाव आहे!

जनताजनार्दनाने हा फैसला करावा....
गझलेत भाव आहे की, फक्त आव आहे?

अध्यात्म काय त्यांना साठीतही कळेना;
पैसा असो प्रसिद्धी, सगळीच हाव आहे!

जुन्या दिसाचे गोड गाणे आज घडीला उरले नाही.
नात्यांमधले प्रेम ही आता अडीनडीला उरले नाही.

जिकडे तिकडे उजाड झाले, हे लाल- तांबडे रान.
झाडावरती पान ही आता पानझडीला उरले नाही.

भातुकलीच्या खेळामधले कुठे हरवले रुसवे फुगवें?
बालपणीचे सौख्य ही आता सवंगडीला उरले नाही.

काळासंगे मने आतुनी माळावाणी भकास झाली.
कोसळावे काही आत,असेही आता पडझडीला उरले नाही.

दु:ख घेउनी जो तो पळतो आप-आपुल्या सौख्यापाठी
डोळ्यामधले पाणी आता रडारडीला उरले नाही.

काफियाची तू अलामत ...

आणले पोहे जयाने त्या सुदाम्या सारखा ;
जीव ओवाळीन ऐसा एक भेटावा सखा ..

पत्थरा रे देवही होशील नक्की तूच रे ;
मुर्तिकाराचा परी तू रोज बाबा मार खा ..

जिंकण्याचीही मजा अन हारण्याचीही मजा ;
जिंकु दे आता दुजाला एकदा तू हार खा..

सभ्यतेची पारदर्शी भिंत आहे केवढी ;
भेटणारा भेटणार्‍यालाच झाला पारखा..

येथल्या न्यायालयांची एक ही शोकांतिका ;
न्याय नाही, लाभती पण तारखांवर तारखा ..

आपल्या दोघातले जाहीर झाले मैत्र हे ;
काफियाची तू अलामत मी रदीफे सारखा..

(ही गैरमुरददफ गझल आहे .पण यातल्या दूसर्‍या आणि तिसर्‍या शेरात काफिया तुटतो आहे .जसे की "मार खा "