कविता

आयुष्य...
एक उघडं पुस्तक.
कुणीही येऊन त्यातलं
समोर दिसणारं पान वाचतो
आणि वाचनखूण ठेवून,
विनाकारण आपल्या आदीअंताची
समिक्षा करून जातो.
...
.....
आयुष्याला 'पासवर्ड' देता आला असता तर....
..
आनंदाच्या, प्रेमाच्या, मोहाच्या, रागाच्या...
अनेकविध भावभावनांच्या... अगणित क्षणांच्या
विविध 'फाईल्स' बनवून
त्यांना 'लॉक' करून ठेवलं असतं,
मनाविरुद्ध कुणीही त्या 'बाईटस'ना
'हॅक' करणार नाही याची काळजी घेत,
नकोश्या फाईल्सचे 'पासवर्ड' विसरून,
हवी ती पाने पुन्हा-पुन्हा 'रिफ्रेश' करत
मजेत नेटाने 'सर्फ' करत राहीलो असतो.....
स्वतःच.. स्वतःपुरतं मर्यादित असलेलं हक्काच जग.
...
....

वाडा

जुन्या जाणत्या भल्या थोरल्या गोष्टी सार्‍या सरल्या
खोबणीतले डोळे पांढरे झाले, जाणीवा जणू मेल्या ||१||

काळोखाच्या गर्दीमध्ये हरवले त्याचे दिसणे
कुठे कसे पहावे अन काय वर्णन वदावे मुखाने ||२||

डोळ्यांत घातले अंजन जरी, न दिसे जमीन खाली
कुरकुरणार्‍या दरवाजांवर कड्याकुलूपांनी नक्षी केली ||३||

ओट्यावरचे दगड कालचे, चालले पायात खाली
खांबांवरची कोरीवकामे अजगरासम सरपटली ||४||

ओलावलेल्या भिंती ल्याल्या रंगाचे उडालेले पोपडे
कंदील नाही उजेडाला म्हणून काळवंडले कोनाडे ||६||

ही कविता २००२ च्या माबो गणेशोत्सवाच्या कवितास्पर्धेसाठी लिहिली होती. मग अचानक आम्हा तिघांवरच परीक्षकपदाची जबाबदारी आल्यामुळे आमच्या तिघांच्या कविता डिबार झाल्या. त्यातली ही माझी. आतल्यासहित माणूस या प्रयोगात ही कविता होती. पेशव्याची 'प्रिय' ही कविता आणि माझी 'वादळवेडी' अश्या दोन्ही कविता एकत्र गुंफून तो बीट तयार केला होता. 'प्रिय' ने सुरूवात व्हायची मग 'वादळवेडी'चा पहिला भाग मग परत 'प्रिय' चा उरलेला भाग आणि 'वादळवेडी'च्या पुढच्या भागाने शेवट. रंगमंचावर १० एक मीटरचं गुलबक्षी रंगावर सोनेरी अक्षरं असलेलं पत्र अनफोल्ड होत जायचं आणि दुसर्‍या विंगेत ते विरून जायचं.

या आईला तर काही, काही कळत नाही..
------------------------------------------

या आईला तर काही, काही कळत नाही
ओरडत असते सदानकदा..जरा ब्रेक नाही..
झोपेतून उठवून नेते..खाण्यासाठी रागे भरते
इतक्या सक्काळी सक्काळी ..भूक लागत नाही
या आईला तर काही....काही कळत नाही .................................१

दूध पितां पिता कार्टून , बघू देत नाही..
बाबा बघतात बातम्या त्यांना, काही म्हणत नाही
सारखी सारखी घड्याळ बघते..बसू देत नाही
बाथरूममधे ओढत नेते..रडू देत नाही
या आईला तर काही....काही कळत नाही..................................२

कपडे, भांग, पावडर, शूज..सारं करून देते

होणारे होईल जे,
तुम्ही का जागे ...........||धृ ||

भयापोटी टाळली जी,
मृत्यूची ठिकाणे
कोसळावी वीज घरी,
बुडावे शहाणे
चिंतेपायी उरावेत,
तगादेच मागे .............. || १||

वार्धक्याच्या चाहुलीने,
यौवन गिळावे
बोळक्या या दातांनी हो,
चणे कैसे खावे
आज नव्या वस्त्राचेही,
विरतील धागे ................||२||

काडी काडी घरट्याला,
शोधीत फिरावे
दाणापाणी पिलांसाठी,
चोचीत भरावे
पंख तुझे त्यांना दे रे,
सांज हेच सांगे..............||३||

गाडलाशी तंबू तेव्हा,
कर्तव्याच्या द्वारी
पदरात निराशाच,
पडली रे सारी
स्वतःसाठी, स्वतःतून,

मनगटात आहे ताकद माझ्या
पुन्हा नव्याने लढण्याची
उरात आहे जिद्दही तितुकी
राखेतुनही फुलण्याची...
मी नाही फिनिक्स अथवा
नाही जहर रिचवता निळकंठी
जगण्यासाठी जन्म जाहला
मी मार्ग क्रमविता पांथस्थी...
जा भया मी अभय दिले तुज
भिती नसावी तुला अशी
काजव्यांनी ना उजळे अंगण
सूर्य घेतला तळहाती...

जुनीच
-----------------------
कसल्या या खुणा
कोण येउन गेलं इथे
कुणाच्या ह्या वेणा
रूतल्यात जिथे तिथे

गेली असतिल इथून
काही आतूर पावले
थोडे घुंगरू पैंजणातून
अलवार ओघळले

वाळलेल्या पानावर
हे खळ्ळकन पाणी
आत आत कुठेतरी
दुखली असेल राणी

झाडे काळवंडलेली
हवाही काळीशार
थिजलेला गारवा
रूततोय आरपार

कुणी मंतरून ठेवले
की शाप हा भोवला
उभ्या राजस संध्येचा
सूर असाच गोठला

- नी

घर कुठलंही असो, सकाळी साडे आठ- नऊची वेळ
तव्यावरच्या पोळीला, कुणी बाई लावत असते तेल ।

ओट्यामागच्या खिडकीतून येत असतो सूर्यप्रकाश
पोळ्या लाटून भाजायचं काम, चालू असतं सावकाश ।

ज्याला कधीच 'पोळत' नाही, अशा गोल 'पोळ'पाटावर
भाजली जाणारी प्रत्येक पोळी, लाटली जाते काठावर ।

एखादी पोर जशी वाढते, बापाच्या अंगा-खांद्यावर खेळत
तशीच पोळी गोल होते, पोळपाटावर लोळत ।

सासरी जाताना, लेक रडते बापाच्या गळ्यात पडून
तशीच कधी राहते पोळी, पोळपाटावर अडून ।

तरी जावंच लागतं पोरीला, बापाचं घर सोडून,
पोळीलाही तव्यावर ठेवतात, उचलून अगर तोडून ।

तव्यासारखा तापट नवरा, शेगडीसारखी सासू

नि:संशय.........
खरं तर,
ती होती; म्हणून कविता जन्माला आली...........

तिच्या अस्तित्वाने ओढ निर्माण झाली
आणि अप्राप्यातून ईर्षा.......................

सुदैव........... !!
मुळातील सत्विकतेच्या अंशामुळे दंभाचा दंश झाला नाही
म्हणून भिनलेल्या अस्मितेचा विध्वंसही झाला नाही....................

सहयोगाने तृप्तीच्या संकल्पनांचा शब्द झाला आणि
तुंबलेल्या दबावाचा प्रवाह.....................

आता,
स्वप्नामधला निसर्ग
अंकुरलेल्या भावभावनांना कवटाळून
वास्तवापलिकडे;
एकांतात; तरंगू लागला, रमू लागला, खेळवू लागला.............

मग काय,
मीच आभाळ नी मीच आकाश.............

प्रेमाचे स्पष्टीकरण काय द्यावे?
ते तर कधीही, कुठेही, कसेही
होऊ शकते
त्यात जी व्यथा दडलेली असते
ती शब्दांत न मांडता तुही समजुन
घेऊ शकते

त्या तीनच शब्दांने तिला अर्थबोध
होत नाही
त्या तीनच शब्दांचे प्रेम तिला
खरे वाटत नाही

मग काय मजनु बनावे?
दाढी वाढवुन तिला साद
घालत फिरावे?

म्हणजे ती खुश होईल का?
आणि प्रेम करेल का?

खर प्रेम सांगायचे नसते
ते तर समजायचे असते

त्याचे भाव मनात असतात
आणि त्याची भाषा डोळे बोलतात