अवांतर

विद्यार्थी की परीक्षार्थी !

शीर्षक अगदी पाचवीच्या निबंधासारखे वाटतेय की नाही...
पण विषय त्याच वयाच्या मुलांचा आहे.

झाले असे,
चार दिवसांपुर्वी शाळेतून फोन आला. तुमची मुलगी आजारी आहे. तिला घेऊन जा. सकाळी ठणठणीत होती. पण शाळेत अचानक उलट्या ताप अशी लक्षणे सुरू झाली. मुलीला घेऊन घरी आलो, घरचे औषधपाणी करून पाहिले. पण ताप उतरेना म्हणून संध्याकाळी डॉक्टरकडे नेले. त्यांनी सांगितले गॅस्ट्रो झाला आहे. म्हणे साथच आली आहे. आता गोळ्या घ्या आणि चार पाच दिवस पूर्ण आराम करा.

सहज सर्फिंगमध्ये टीव्हीवर 'मिनीमलिझम' ही नेटफ्लीक्समध्ये तयार झालेली डॉक्युमेंटरी दिसली.

त्यांच्या देशात ज्याप्रकारे चंगळवाद आणि ग्राहकतावाद वाढून आज पुन्हा मिनिमलीझम अर्थात 'तेवढ्यापुरते' ही लाट आली आहे त्या लाटेमध्ये मला भारत हा त्यांच्या पोळलेल्या तोंडाच्या उंबरठ्यावर दिसतो.

म्हणून ही डॉक्युमेंटरी पाहण्यास मी चालू केली आणि मध्ये मध्ये जेव्हा वाटेल तेव्हा त्याविषयीचे माझे विचार व्यक्त नोंदवत गेलो.

डॉक्युमेंटरी पाहत असताना मनात व्यक्त केलेल्या विचारांची मालिका म्हणजे हा लेख.

आजच्या वर्तमानपत्रात दोन बातम्या वाचल्या, पहिली उत्तर प्रदेशमधल्या गाझीपुरातील : प्रेयसीला भेटायला विरोध करतात म्हणून एका 15 वर्षीय मुलाने, दारूच्या नशेत आपल्या आई, वडील आणि मोठ्या भावाचा ते झोपले असताना खुरपीने गळा चिरून खून केला. तद्नंतर खुरपी शेतात फेकून देऊन जवळच सुरू असलेला ऑर्केस्ट्रा पाहायला गेला, आणि तेथून परत आल्यानंतर रडारड, आरडाओरड असा गोंधळ घालून गर्दी जमवून नाटक केले. धक्कादायक…

स्मरणिकेचा अंतिम ड्राफ्ट हातात पडला आणि अनेक भावना, आठवणी उचंबळून आल्या. सुरेख रुपडं, सर्वसमावेशकता, उत्तम साहित्य ह्या सगळ्याचा एक सुंदर कोलाज बघतोय ही भावना प्राबल्याने मनात आली.

साधारण दीड वर्षांपूर्वी, २०२२ च्या डिसेंबर मध्ये टीमने कामाला सुरुवात केली. त्यात वेगवेगळ्या क्षेत्रात कार्यरत असणारे, सर्व वयोगटातील सभासद होते. एक दोघांचा अपवाद सोडला तर BMM साठी काम करण्याचा त्यांचा हा पहिलाच अनुभव होता. आपापल्या क्षेत्रातील अनुभवाच गाठोडं बाजूला ठेवून अगदी लहान मुलाच्या उत्साहाने सगळयांनी शिकायची तयारी दाखवली.

मृत्यू... एक अटळ सत्य. कुणाच्याही काळजात आपल्या नुसत्या चाहुलीनं कापरं भरवणारा अज्ञात जगतातला गंभीर काळाशार डोह. आजपर्यंत नजाणो कित्येक लोक या अज्ञाताच्या डोहात बुडून गेलेत. कोणी तडफडून, टाचा घासून, अंगाची लाही लाही करून घेत, कुणी रोग-व्याधींच्या हजारो यातनांनी जीर्ण झालेली शरीराची लक्तरं नाईलाजाने वागवत- दीर्घकाळ सडत राहून, तर कुणी भीषण अपघाताने आपल्याच शरीराच्या उडालेल्या ठिकऱ्या स्वतःच्या डोळ्यांनी बघत. कुणी शांत, निर्विकार निधड्या छातीने, तर कुणी काळीज विदर्ण करणाऱ्या भयासोबत.

“ती मला एकट्याला तिकडे अंधारात सोडून त्या नवऱ्याला सोडून जाणाऱ्या बायकोला पाहायला निघून गेली. आणि मी इकडे मुलांच्या चड्ड्यांच्या नाड्या सोडतोय आणि बांधतोय…” ( इति पुलं, असामी असामी).

स्वारगेट ते मुंबई, मग ते दादर, पार्ले, ठाणे, वा बोरोली असो, शिवनेरीचा प्रवास. कित्येकदा केलाय. पण काही गंमत घडली नाही तरच नवल! तसं नवल घडलं या वेळच्या स्वारगेट ते गोरेगाव प्रवासात. बस वेळेवर निघाली. रस्त्यात फार अडकली नाही. थांबायची तिथेच थांबली. आणि अपेक्षित वेळेत इष्ट स्थळी गोरेगाव(इष्ट)ला पोहोचली. नवलंच झालं म्हणायचं!
एकदा नवल घडतं, पण नेहमी नेहमी नाही ना?

डोक्यावर तळपता सूर्य, पायाखाली गार मऊशार वाळू, डोळ्यांसमोर अथांग पसरलेली निळाई, लांबवर अस्पष्ट दिसणारी क्षितिजरेखा, एका बाजूला दूरवर कुठे त्या थंडगार लाटांवर आरूढ होण्याचा चंग बांधलेले नवशिके सर्फर, तर दुसऱ्या बाजूला किनाऱ्यावर हळुवार पसरत जाणाऱ्या फेसाळ लाटामध्ये आई बाबांबरोबर पाय ओले करत फिरणारे बाळ-गोपाळ, समुद्रकाठच्या रस्त्याने हा सारा नजर टिपत, ताजी हवा अनुभवत मजेत जाणारे सायकल स्वार… हे सर्व दृश्य होता होईल तेव्हढं मनात साठवून ठेवत, गार हवेच्या झुळुका खात असताना मला क्षणभर वाटून गेलं की गेल्या जन्मी नक्कीच काही चांगलं केल असाव का, म्हणून इतक्या विलॊभनीय ठिकाणी मनात आलं की अर्ध्या ता

टिझर बघितला की नाही लोकहो? कोणी कोणी इमेज क्लिअर दिसेल म्हणून वाट बघून रिफ्रेश केले? लाजू नका हो असं केलय सांगायला!
कोणाला सांगू नका, कान करा इकडे एक शिग्रेट सांगतो तुम्हाला, “आपल्या माबो ॲडमीननीही केलं होतं रिफ्रेश इमेज क्लिअर दिसावी म्हणून ”

होणार! इमेज रिफ्रेश होणार!
पण त्यासाठी वविला यावं लागतंय बघा.
आणि वविला येण्यासाठी आधी नाव नोंदणी करावी लागतेय ना!

काय म्हणता? त्यासाठी वविचे तपशील हवे?

गेल्या दोन तीन वर्षांपासून मला एका गोष्टीचं अत्यंत कुतूहल वाटतंयं. काळा जाड्या फ्रेमचा चष्मा आणि अर्थात त्यामागील ते मिश्किल, प्रेमळ, आणि हसरे डोळे.. म्हणजे इतकं की तुम्हाला काय व्हायला आवडेल असा एखादा निबंधाचा विषय दिला तर माझा विषय अगदी पक्का- तो जाडा काळा चौकोनी चष्मा किंवा त्यापलीकडची ती दृष्टी.. ती जादुई नजर.. .