भूक

मानवी शरीरात स्रवणाऱ्या अनेक रसायनांमध्ये हॉर्मोन्सचे स्थान अत्यंत महत्त्वाचे आहे. सूक्ष्म प्रमाणात स्त्रवणारी हॉर्मोन्स शरीरातील अनेक महत्त्वाच्या यंत्रणा एखाद्या चमत्काराप्रमाणे नियंत्रित करतात. आपल्या शरीरात जवळपास ६० हार्मोन्स विविध अवयवांत कार्यरत आहेत. त्यापैकी इन्सुलिन, थायरॉईड आणि ॲड्रीनल ग्रंथींच्या दमदार हार्मोन्सचा परिचय वाचकांना यापूर्वी करून दिलेला आहे.

भूक

मनाला मोहून टाकणारे धुके सर्वत्र पसरले होते, शीतल वाऱ्याच्या लहरी अंगाशी झोम्बा झोम्बी करत होत्या, डोळे बंद करून, हि भूल घालणारी हवा फक्त अनुभवत रहावं असं ते वातावरण, येणाऱ्या जाणाऱ्या ट्रेनचा आवाज सोडला तर पूर्ण आसमंत प्रसन्न हसत होतं,
कॉलेजला जाणाऱ्या मुली छान स्वेटर, स्कार्फ तर कुणी जॅकेट्स घालून हातात हात घासून त्यांची उब गालांना लावत लगबगीने खाली उतरत होत्या, काही मुलं कॉलेजच्या नावाखाली स्टेशनवर बसूनच टवाळक्या करत बसले होते,
कुणी ऑफिसच्या गडबडीत तर कुणी मुलांच्या शाळेच्या, प्रत्येकजण आपापल्या लहरीत ...

तिची वारी
पहाट फटफटायच्या आधीच धुरपानं तानीला ठवलं “ताने, उठ लवकर. वारीत जायचयं.” तानी अजुनच जास्त गोधडीत गुरफटली. कालच्या भुरभुर पावसानं चांगलाच गारवा आला होता. फाटक्या गोधडीतून अंग बाहेर निघत नव्हतं.

जागतिक भूक निर्देशांकात भारताची घसरण. ११९ देशांमध्ये १०० वा क्रमांक

सविस्तर बातमीची लिंक - http://www.loksatta.com/desh-videsh-news/india-down-45-ranks-since-2014-...

साल २०१४ - भारत ५५ व्या स्थानापर्यंत आलेला.
साल २०१७ - भारताची थेट १०० व्या स्थानावर घसरण झाली आहे.

कसे ठरवतात हा ग्लोबल हंगर ईंडेक्स म्हणजेच जागतिक भूक निर्देशांक याचा थोडा शोध घेतले असता खालील चार निकष सापडले.

तवा तापतच ठेवला होता. फोन हातात घेऊन फेसबुक चाळायला लागलो. एकेका पोस्टमधून ज्ञानाचे झरे असे काही वाहत होते कि जणू काही महापूरच! एवढं सगळं ज्ञानामृत एकदम वाचायचा मोह टाळला - भूक लागली होती ना...

तेवढ्यात एका पोस्ट मध्ये रामदेवबाबाचे काही गमतीदार आसनांचे फोटो आणि त्यांचे फायदे दिसले. त्याच्या खालोखाल दुसऱ्या पोस्ट मध्ये हाय प्रोटीन खाऊन तब्येत कशी बनवावी याचे धडे. अचानक अंगात उर्मी आली पण हलगर्जीपणात व्यायामाबद्दल काही निश्चय करायचा मोह टाळला - भूक लागली होती ना...

दिवसभर काबाडकष्ट करुन
काळवंडलेल्या चेहर्‍याला न पुसता
वांझोट्या चुलीकडे बघत बघत
भकास स्वप्ने पदरात घेणारी रात्र
उपाशीपोटीच कोसळलेली असते
दगडांच्या फ़ाटलेल्या अंथरुणावर

निर्वाणाच्या आशेनं धावत सुटणारे पाय
स्वतःची दमछाक करुन सताड पसरतात
मोकळे श्वास घेण्यासाठी
तेव्हा सारं जग ज्यांच्या खोलीत दिसावं
अशा टाचांवरच्या भेगा
अंधार गडद गडद होत असताना
हळूहळू बाहेर येऊ लागतात
पिळवटलेल्या आतड्य़ाना मोकळीक देण्यासाठी...

अंधाराचं छद्मी हसणं कानाला झोंबत असतं
तीक्ष्ण बाणांसारखं खोलवर
तेव्हा अगतिकता पसरत जाते
थरथरणार्‍या अशक्त कायेवर
चिंध्या झालेल्या दुलईसारखी...

भाग मिल्खा भाग बापुड्या
अन्नासाठी भाग..
धावशील तू तेव्हा जगशील,
पोटामध्ये आग....

तूझ्यासारखे कैक दिवाणे
आपल्या देशामध्ये भरले
पोट खपाटी दारिद्र्याने,
जीव काढूनी पळणे उरले...

अन्न मिळाले खायला तर,
पाण्यासाठी भाग....
संकट सांगून येणार नाही,
रात्री सार्‍या जाग....

भूक लावते कधी पळाया,
भुक लावते कधी जळाया...
भूक मारते जगवतेही,
भूक लावते मर्म कळाया...

घरच्यांसाठी परक्यांसाठी,
देशासाठी भाग...
भाग मिल्खा भाग बापुड्या,
भूक लागता भाग....

-- संतोष वाटपाडे (नाशिक)