संस्कृती

किलबिलाट सारा आज शून्य होता,
दुडदुडत्या पैंजनाचा आवाज संथ होता
कोपऱ्यातून हुंदक्याच्या आवाज आला कानी,
व्याकुळ झाला तो, पाहता रडती चिमणी

उंबऱ्यात दिसता बाबा, आता उधाण आले
भरले तुडुंब डोळे, गाली काजळ ओघळले
त्याने पसरता हात, चिमणी धावत आली
पैंजनांचे मौन तोडीत ती, बाबाला बिलगली

डोळे पुसता पुसता, त्याला हुंदक्यात बोलली
मलाही हवा शालू, चिमणी हट्टाला पेटली
मिळाला नवा शालू, नटली नवरी लाडकी
गालावर खळ पेरीत चिमणी आनंदून हसली

सध्या साहित्य संमेलनाची बरीच चर्चा ऐकायला, वाचायला मिळते. तशी ती प्रत्येक साहित्य संमेलनाबद्दल येत असते. असल्या टुकार बिनकामाच्या साहित्य संमेलनापेक्षा मराठी लोकांसाठी उद्योगव्यापार संमेलनं भरवणे व त्यावर लक्ष केंद्रित करणे महत्वाचे आहे. त्याच्या बातम्या व्हाव्यात, यशस्वी मराठी उद्योजकांची भाषणे प्रसिद्ध व्हावीत, मुलाखती गाजाव्या, नवीन शोध, नवीन व्यवसाय यांच्याबद्दल वाचायला, ऐकायला पाहायला मिळावे, मराठी जनतेला आर्थिक शिक्षण मिळावे आणि त्यायोगे आर्थिक उत्कर्ष साधण्यास प्राधान्य द्यावे.

भाग पहिला https://www.maayboli.com/node/68516

भाग दुसरा https://www.maayboli.com/node/68533

भाग पहिला https://www.maayboli.com/node/68516

भाग तिसरा ( अंतिम) https://www.maayboli.com/node/68557

भारताच्या पश्चिम किनारपट्टीवर जन्म झालेला असल्यामुळे समुद्रात होणारा सूर्यास्त बघायची सवय लहानपणापासून आहे. थोडं मोठं झाल्यावर कन्याकुमारीला सूर्योदय आणि सूर्यास्त दोन्ही समुद्रात होतात ही गंमत कळली आणि समुद्रातून होणारा सूर्योदय बघण्याची इच्छा निर्माण झाली. पुढे एकदा पाँडिचेरीला गेल्यावर सूर्योदय नाही, पण पौर्णिमेचा चंद्र समुद्रातून उगवताना पाहिला आणि उगाचच भारी वाटलं. तरी अजूनही पूर्व किनार्याबद्दल एक आकर्षण मनात आहेच.

संस्कार, संसार, संस्कृती, संत, संतोष, संक्रांत, संपूर्ण, संधी, संवाद, संवर्धन, संवेदना, संवेदनशील, संघ, संगीत, संगोपन, संडास( जनावरे/मानवप्राणी यांचे शौच जे प्रक्रिया करून "बायोगॅस" म्हणून वापरला जातो, याच बायोगॅस प्रकल्प उभारणीमुळे ग्रामिणभागाचे कित्येक प्रश्न मार्गी लागले असल्याचे दिसून आले आहे.), संमोहन, संतती,संपत्ती, संघटना, संघर्ष, संजय, संदेश,संदर्भ, संस्था, संजीव----- यात "सं " आहे. "सं"म्हणजे?,काय अर्थ आहे या "सं" चा?
"सं" म्हणजे मला वाटते तेजस्वी!/दैवी/एक दिव्य/अनामिक शक्ती!!!

मी एका लेखामध्ये - what does a woman want ? मध्ये स्त्रीयांच्या नक्की गरजा काय, स्त्रियांच्या जगातील वेगवेगळ्या देशातील परिस्थिती काय दर्शवते याविषयी थोडी माहिती दिली आणि काही प्रश्न उपस्थित केले. त्यावर काही चर्चा होत आहे आणि त्यातून नवीन दृष्टिकोन मिळत राहतील, सध्याच्या धारणांची पडताळणी होत राहील अशी मी आशा करतो.

लोकमतच्या 'सखी' या पुरवणीत दर महिन्याच्या शेवटच्या मंगळवारी 'कापडाचोपडाच्या गोष्टी' हे माझे सदर प्रसिद्ध होते. त्यातला ऑक्टोबर महिन्याचा लेख.
----------------------------------------------

महाराष्ट्रात वेगवेगळे सण वेगवेगळ्या प्रदेशात थोड्याफार फरकाने साजरे होतात. महाराष्ट्रात इतरत्र साजरा होणारा भोंडला, हादगा विदर्भात भुलाबाई च्या रूपात साजरा होतो.
भुलाबाई म्हणजे देवी पार्वती. एका आख्यायिकेनुसार पार्वती कडून सारीपाटात सर्वकाही हरल्यावर शंकर कैलास सोडून रूसुन निघून जातात. शंकराला परत आणायला पार्वती भिल्लीणीचे रूप घेते. ती नृत्य करून शंकराला प्रसन्न करून घेते.
शंकर पार्वतीच्या रूपाला भुलले म्हणून त्यांना भुलोबा किंवा भुलोजी राणा म्हणतात. तर पार्वतीला भुलाबाई म्हणतात.

नवरात्र : आदिशक्तीचा जागर

माळ नववी

“आरती ओवाळिते जय अंबे माते
विनम्र भावे सारे तुजला नमिते
करवीरक्ष्रेत्री तुजे वास्तव्य असते
तुझ्या दर्शनी शांति लाभत असे”

आजच्या महानवमीला नवदिवसाचे पारणे संपते. होमहवनात षडरिपुंचा त्यागच जणू नैवेद्य म्हणून अर्पण केला जातो. मातेची साग्रसंगीत षोड्शोपाचारे पूजा होणे हीच आजच्या माळेची सदिच्छा असते. कारण आजची माळ ही आपल्या लाडक्या लेकीसाठी असते. तिच्या आवडीनिवडीसाठी प्रत्येक आई कायमच आपल्या मनाला मुरड घालून आपली लेक आनंदी कशी राहील हेच बघत असते.