धर्म

मानस धुळवड

भारतात, जेथे विविध समुदाय शेजारी-शेजारी राहतात, तेथे हलाल आणि झटका यांसारख्या अन्न पद्धती समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. दोन्ही पशू कत्तलीशी संबंधित असले तरी त्यांचे अर्थ आणि महत्त्व वेगळे आहे. चला ते सरळ तोडून टाकूया:

हलाल:

अर्थ: "परवानगीयोग्य" . अरबी म्हणजे इस्लामिक आहारविषयक कायद्यांनुसार तयार केलेले अन्न होय.

कत्तल करण्याची पद्धत: एक धारदार चाकू पशूच्या मानेतील प्रमुख रक्तवाहिन्या चटकन तोडते, वेदना कमी करते आणि संपूर्ण रक्त निचरा सुनिश्चित करते. प्रक्रियेदरम्यान प्रार्थना केली जाते.

नर्मदार्पणमस्तु

.
नुकताच म्हणजे ३ डिसेंबर रोजी दुपारी पुण्यात स.प महाविद्यालयाच्या मैदानावर गीता पाठ महायज्ञ झाला. दहा हजाराहून जास्त लोकांनी एका सुरात, एका लयीत गीतेच्या अठरा अध्यायांचे पारायण केले. त्याबद्दलचे माझे चार शब्द.

हा विषय धार्मिक / सांस्कृतिक मान्यता - विश्वासावर आधारित आहे, कुणाच्याही पुरोगामी श्रद्धा दुखावण्याचा हेतू नाही. सामान्य लोकांच्या समजुती असतात असा विचार करून कीस काढू नये ही विनंती.

श्रीनृसिंह अवतार

कडाकडाड खांब तोड फोडुनी धडाडले
अफाट तेज वज्र घाती आसमंत लोपले

विराट गर्जना उठे दहा दिशा निनादली
दणाण पाउले ठसे धराही कंप पावली

लकाक नेत्र ज्वाळ लाल भासले वीजेपरी
सुवर्णी केश दीप्तसे मुखा भले सभोवती

मुखास शार्दुला दिसे नरास ऊग्र लाभता
लळालळाल जीभ ती कराल दंष्ट्री ठाकता

क्षणात दैत्य घेउनि खराखरा निखंदला
भळाभळा रुधिर स्त्राव जीव तो विसावला
----------------------------------------------
पुढे उभा नमून बाळ भक्तीयुक्त ओंजळी
प्रभो जरा निवांत व्हा प्रशांतवी ह्रदीतळी

दुसऱ्या धाग्यावर होणारी चर्चा वाचून हा धागा सुरू केला आहे. विविध धर्मांची कर्मकांडे याच्यावर चर्चा होऊ द्या इथे. पटकन सुचलेले उदाहरण म्हणजे हिंदू धर्मातील आरती करणे, मुस्लिम धर्मात नमाज अदा करणे, ख्रिश्चन धर्मात चर्चमध्ये जाणे वगैरे. हा प्रकार कर्मकांड (ritual) या प्रकारात मोडणारा आहे ना? अशी अजून काय कर्मकांडे आहेत?

हॅलो, बर्‍याच वर्षांपासून एक शंका आहे. आता शंका विचारायला बुद्धीमत्ता लागत नाही. हां उत्तर द्यायला कष्ट लागतात , बुद्धी, वेळ लागते हे मान्य. पण विचारतेच.

मला स्वतःला स्तोत्रे म्हणायला फार म्हणजे प्रचंड आवडते. कारण शब्दसौंदर्य, अर्थसौंदर्य, नादमाधुर्य. मन गुंगून (गुंगाउन?) जाते. शिवाय मिळालेली शांती अनेक दिवस टिकते. बरेचदा मला 'अध्यात्मिक साधनेचे' झटके येतात पण ते फार काळ टिकत नाहीत. मात्र स्तोत्रांची आवड दीर्घ काळ, सातत्याने टिकलेली असल्याने त्या आवडीची हमी मी देउ शकते. (अर्थात इथे हमी हवीये कोणाला हा प्रश्न विचारु नये)