नैवेद्य

प्रामाणिकपणे सांगायचं तर सणवार साजरे करण्यातला माझा रस हा मुख्यतः त्या त्या निमित्ताने पारंपरिक खाद्यपदार्थ करण्या/खाण्याशी निगडीत असतो.

त्यांतल्या संस्कृतिक, ऐतिहासिक, भौगोलिक, कलात्मक संदर्भांचं अप्रूप नक्कीच वाटतं, पण त्यांची सांगड देवधर्म, पूजाअर्चा, कर्मकांड यांच्याशी घालण्याची सक्ती माझ्या प्रकृतीला झेपत नाही. तसा प्रयत्न केला तर 'डेअरी फार्मिंगवली अडॉप्टेड फॅमिली' म्हणून कृष्णाला दहीदूध आवडेल हे ठीक, पण 'बॉर्न अ‍ॅन्ड ब्रॉट अप इन हिमालयाज्' गणपतीला उकडीच्या मोदकांसारखा कोस्टल पदार्थ कशाला आवडायला, नागांना दूध पाजणं हीतर अ‍ॅनिमल क्रूएल्टीच नाही का, असले प्रश्न मला पडतात.

बाप्पा तुला आमच्यावर भरोसा नाय काय

बाप्प्पाला आवडती लाडू
वळायला तयार मंडळातले भिडू
लाडवांचा आकार कसा गोल गोल
बाप्पा तू आमच्या संगे गोड गोड बोल

बाप्पाला आवडती एकवीस मोदक
साच्यातले दिसती भारी सुबक
मोदकांचे ताट कसे गोल गोल
बाप्पा तू आमच्या संगे गोड गोड बोल

बाप्पाला आसन चंदनाचा पाट
आवडत्या नैवेद्याने भरून गेलंय ताट
मध्यावर आहे बासुंदीचा बोल
बाप्पा तू आमच्या संगे गोड गोड बोल

आपल्या धर्मात आपण अनेक उत्सव, सणवार मोठ्या उत्साहात साजरे करत असलो तरी एवढ्या उत्सवांच्या गर्दीतला 'गणेशोत्सव' हा सगळ्यांच्याच जिव्हाळ्याचा. आपल्यापैकी बर्‍याच जणांची इतर कोणत्याही देवावर श्रद्धा असली तरी गणपतीबाप्पा मात्र थोडा जास्तच जवळचा वाटतो. त्याला दरवर्षी निरोप देताना डोळ्यांचा कडा पाणावतात ते काय उगाच? बाप्पांच्या आगमनाची चाहुल लागली की मिठाईची दुकानेही कात टाकतात.. तर्‍हेतर्‍हेचे पेढे, बर्फींसोबत "येथे उकडीचे मोदक बनवून मिळतील" अशा पाट्याही दिसायला लागतात.