आनंदयात्री

रंग रूप स्थायीभाव
आणि लाघवी स्वभाव
सर्वांनाच मोहविती
तुझे भाव, तुझे नाव

स्तुती कौतुक अफाट
जणू उधाणाची लाट
पदोपदी तुला तुझा
भास होतसे विराट

उंचावली तुझी मान
मन हळूच बेभान
घेता दखल जगाने
तुला खुजे आसमान

मग हवेसे वाटले
सारे कौतुकाचे झेले
क्षणोक्षणी स्वीकारावे
हार तुरे अन् शेले

कुणी नाकारूच नये
कुणी झुगारूच नये
भोवतीच्या प्रत्येकाने
कधी दुर्लक्षूही नये

आदबीनेच वागणे
शालीनता दाखवणे
खरे हेतू सारे सारे
किती खुबीने झाकणे!

सुरू जाहला प्रवास
एका फसव्या वाटेने
नाकारत खाणाखुणा
स्वतःच्याच सोबतीने

कुणी आपले नाहीच
तरी पाय रेटलेस
वेळोवेळी स्वतःचीच
समजूत काढलीस

सारे जुनेच आहे, काही नवीन नाही
नुसताच बहर वरती, खाली जमीन नाही

विस्तारली घराणी, झाली नवीन भरती
कुठलाच देव येथे, आता कुलीन नाही

शिरतात रोज भुरटे, भु़ंगे तरी अजुनही -
बागेतल्या फुलांची कीर्ती मलीन नाही

एका क्षणी समजते, सारे समान येथे!
कोणी महान नाही, कोणीच हीन नाही

मन वागते कसेही, माझे कसे म्हणू हे?
माझ्यात राहते पण, माझ्या अधीन नाही

- नचिकेत जोशी

(ब्लॉगवर प्रकाशित - http://anandyatra.blogspot.in/2013/07/blog-post_13.html)

भाग पहिला - 'आत्म'लक्षण

एखादा छानसा फोटो, प्रोफाईल पिक म्हणून लावा!
वार्‍यावर भिरभिरणारी मुलगी (मुलगीच!)
डोंगराच्या कड्यावर लोळणारा मुलगा तिथे दिसायला हवा!
पावसात तरारणारं पान, निळ्या छटांचं आभाळ
नुसतंच एखादं घड्याळ, प्रगल्भ सचिंत काळ
एखादी दीपमाळ, एखादी तलवार
एखादा सूर्यास्त, ढगांची रूपेरी किनार!
अधूनमधून प्रोफाईल पिक बदलत रहा.
तुमची रसिकता सगळ्यांना दाखवत रहा!

*************

भाग दुसरा - 'सामुहिक'लक्षण

आता पुढची गोष्ट म्हणजे एखाद्या ग्रुपमध्ये शिरा
तुमच्यासाठी तशाही सगळ्याच अभेद्य चिरा

बंध स्वत:शी जुळता कोणी जवळ नकोसे झाले
इतके आवडले की शेवट शहर नकोसे झाले!

रस्तोरस्ती फुलली होती गर्दी चिरकाळाची
तरी चांगली ओळख होती रस्त्याशी रस्त्याची!
भटकत होतो गर्दीमध्ये एकटाच आनंदे
तर्‍हा वेगळी होती माझी इवल्याशा जगण्याची
जगण्यावरच्या प्रेमापायी मरण नकोसे झाले १

निसटुन जाती थेंब टपोरे अलगद टिपता टिपता
वार्‍यासंगे उडून जाती सुगंध बघता बघता
एक दिलासा हवाहवासा अवचित कुठून आला?
भास वाटला खरा, ओंजळीमध्ये जपता जपता
मोहक, मोघम वाक्यांमधले वचन नकोसे झाले २

वेळ उपाशी अखेर दारी याचक बनुनी आली
भासांमधले हिशेब सारे चुकते करून गेली
खर्चातुनही जमेस उरली निव्वळ काळिजमाया

नको वाटतो उंबरा आजही
हवासा तरी आसरा आजही

जरी सावलीने तळे झाकले
तळाशी उन्हाचा चरा आजही

तुझ्या आठवांचे धुके दाटते
इथे जीव मग घाबरा आजही

कुठे वेस नाहीच गगनास या
अडवतो मला पिंजरा आजही

अशाने नदी पार होणार का?
दिसे कालचा भोवरा आजही

सुगंधापुढे रंग हरतोच ना?
बघा - मोगरा पांढरा आजही!

तुझी मोहमायाच छळते अशी -
तुझा शोधतो चेहरा आजही

मनी तिच्याही भाव कदाचित
तिला पाहिजे नाव कदाचित

ती दिसली, पण दुखले नाही
भरून आला घाव कदाचित!

चाल नेमकी अचूक झाली
हरेन आता डाव कदाचित

मिळाले तरी टिकले नाही
अखेर नडली हाव कदाचित

इथेच उरली आहे माती
इथेच होते गाव कदाचित

नचिकेत जोशी
(ब्लॉगवर पूर्वप्रकाशित - http://anandyatra.blogspot.in/2013/03/blog-post_26.html)

तुझ्यापाशीच येतो तू कितीही दूर केल्यावर
तसा विश्वासही नाही तुझ्याव्यतिरिक्त कोणावर

कधी निष्पर्ण माळावर कुठुन नकळत झुळुक यावी
तसे आपण अचानक भेटलो ओसाड जगल्यावर

मनाच्या कागदावरती तुझे अस्तित्व जपलेले
तसे राहील का कायम तिथे अक्षर उमटल्यावर?

तुझ्या हसण्यातुनी बरसे मुका पाऊस ओढीने
तरी अतृप्त ओंजळ मी, तृषाही पूर्ण शमल्यावर

अचानक पावले निघती नव्या कुठल्या उमेदीने?
तुझ्यामाझ्या प्रवासाचे पहाटे स्वप्न पडल्यावर!

किती सोसेल ही माती? तिचाही जीव इवलासा!
कुणाशी मोकळे व्हावे तिने आभाळ रुसल्यावर?

बरसण्याची तुझ्या आहे प्रतीक्षा या धरेलाही
सरी येणार केव्हा? तू रित्या मेघांत रमल्यावर!

दूर असु दे, पण तिथे असणार नक्की
एवढा पुरतो मला आधार नक्की

शब्द अपुरे वाटती आहेत आता
काय हलले आत हे हळुवार नक्की?

कवडसे जपलेत दु:खाचे मनाशी
नेहमी सुख त्यात लखलखणार नक्की

चंद्र एखादा तरी टांगून ठेवा
आवडू लागेल मग अंधार नक्की

तू जलाशय, मी तुला थेंबाप्रमाणे!
हा फरक केव्हा मला पटणार नक्की?

पावलांना चालण्याची ओढ नाही
वेस ओलांडूनही थकणार नक्की!

भार नात्यांचा भले पेलेनही मी!
पण स्वतःपासून मग तुटणार नक्की!

वाट मी पाहीन कायम, वेळ घे तू!
आज नाही तर उद्या सुचणार नक्की!

एकदा केव्हातरी जन्मास आलो
एकदा केव्हातरी मरणार नक्की!

नचिकेत जोशी

आज आहे नेमका शुद्धीत मी
आज कळले! ना तिच्या गणतीत मी!

जाच होऊ लागला माझा तुला
आणि रेटत राहिलो ही प्रीत मी!

आपलीशी वाटली दु:खे तिची
कोणत्या होतो अशा धुंदीत मी?

वाट स्वीकारून ती गेली पुढे
अन् तिच्यासाठी उभा खिडकीत मी!

मोडल्या चाली, बदलले शब्दही!
गात गेलो फक्त माझे गीत मी

ही तुझी पुरते नशा गझले, मला!
वेगळी नाही अजुन मग 'पीत' मी!

नचिकेत जोशी
(ब्लॉगवर प्रकाशित - http://anandyatra.blogspot.in/2013/01/blog-post_10.html)

दु:ख पुरातन
दु:ख चिरंतन
दु:ख जगाच्या
घरचे अंगण

दु:ख मोहवी
दु:ख बोलवी
दु:ख खुळ्या
पायातील पैंजण

दु:ख उराशी
दु:ख उशाशी
दु:ख सोबती
बनून कांकण

दु:ख चिडचिडे
दु:ख तडफडे
दु:ख सनातन
शाश्वत वणवण

दु:ख एकटे
दु:ख धाकटे
दु:ख थोरल्या
सुखास कारण

दु:ख मल्मली
दु:ख भरजरी
दु:ख सुखाशी
अतूट गुंफण!