मी वाचलेले पुस्तक - २

मेधा, छान परिचय. पुस्तक टाकते लिस्टमध्ये, रोचक वाटतंय.

मी the secret life of bees ही sue monk Kidd ची कादंबरी नुकतीच वाचली. बरीच गाजलेली आहे, त्यावर चित्रपटही 2008 मध्येच बनला होता पण माझं वाचायचं राहिलं होतं.
फारच सुरेख आहे. आईमुलीचं नातं ही मुख्य थीम आहे. The Help ची आठवण येते कारण 1960 चं दशक, सिव्हिल राईट्स चळवळीचं वातावरण, गोरी मुलगी, काळी मेड - असं सगळं आहे. लिखाण फारच सुरेख, तरल, चित्रदर्शी आहे. Highly recommended.

मेधा, इंटरेस्टिंग वाटतंय पुस्तक, ती डायरीची कल्पना फारच भारी आहे. पुस्तक विश-लिस्टीत टाकलंय.

नुकतेच 'कर्माचा सिद्धांत ' अनुवादित हिराभाई ठक्कर वाचले .. खूप आवडले ..
श्री एम यांचे मराठी अनुवादित आत्मचरित्र वाचले .. खूपच सुंदर आहे..

डेव्हिड ग्रेबरचे "बुलशिट जॉब्स" वाचत आहे. कसलेही फ़ंक्शन न असलेल्या नोकर्या का तयार होतात ? सरकारी नोकऱ्यांमध्येतर ठीक, पण खाजगीतसुद्धा का होतात ? शीट आणि बुलशिट जॉब्ज मधला फरक, बु.जॉब चे प्रकार ईईई वर चर्चा आहे.

फार अभ्यास वैगेरे करून लिहिलेले नाही. लाईट रीड, हसतखेळत चर्चा केल्यासारखं. बऱ्याच लोकांचे अनुभव गोळा करून लिहिले आहे.

सोबत क्लाइव्ह बार्करचे बुक्स ऑफ ब्लड ! भयकथांचा उत्तम संग्रह. आउट ऑफ द बॉक्स कथा आहेत.

>> वाचावीशी वाटलेली पुस्तकांची नावे लायब्ररी अ‍ॅपवर होल्ड मधे टाकून ठेवली की ती अकस्मात कधीही ऐकायला मिळतात>>>

कामाचे आहे.

डेव्हिड ग्रेबरचे "बुलशिट जॉब्स" वाचत आहे. >>> वाचून झाल्यावर जरा सविस्तर लिहाल का?

' अनिल विश्वास ते राहुल देव बर्मन' वसंत पोतदार यांचं हे पुस्तक नुकतंच वाचलं.

हिंदी सिनेसंगीताच्या एका मोठ्या कालखंडाचा हा इतिहासच म्हणायला हवा. मूकपट - बोलपट त्यात पार्श्वगायन सुरू व्हायच्या आधीच्या काळातले संगी तकार गायक ते थेट राहुल देव बर्मन यांच्या अखेरच्या चित्रपटापर्यंतचा प्रवास त्यात येतो. पार्श्वगायनाच्या आधीच्या काळातली माहिती थोडीफार नवी होती. नंतरच्या संगीतकारांची लेखकामे पाच घराण्यांत मांडणी केली आहे. रवींद्र संगीत, सेमि क्लासिकल, पंजाबी, मेलडी आणि शंकर जयकिशन स्टाइल. शिवाय सज्जद हुसैने सलिल चौधरी, ओ पी नय्यर, राहुल देव बर्मन हे स्वयंभू म्हणावेत असे संगीतकार.

लेखक अनेक वर्षे सी रामचंद्र यांचे आता ज्याला स्वीय सहायक म्हणतात ते काम पाहत होते. त्यामुळे त्यांनी या बहुतेक संगीतकारांना काम करतानाही पाहिलं आहे. संगीतकाराचा हिंदी चित्रपट सृष्टीतला प्रवास, त्यांनी स्वतः सांगितलेल्या किंवा त्यांच्याबद्दल इतरांनी मुलाखती /पुस्तक / भाषणांतून सांगितलेल्या गोष्टी , मांडलेली मते, , गॉसिप्स यांवर त्यांच्या सांगीतिक वैशिष्ट्यापेक्षा जास्त भर दिला गेला असं वाटलं. संगीताबद्दल जे लिहिलंय तेही ढोबळ म्हणावं असंच आहे. त्या दृष्टीने हे पुस्तक हिंदी चित्रपट संगीताचा इतिहास नोंदवतो असं म्हणता येईल. त्यातच या क्षेत्रातल्या राजकारणाची नोंदही झाली आहे. संगीतका रांच्या वैयक्तिक आयुष्यातील घ टनांचा त्यांच्या कला निर्मितीवर परिणाम होतो त्यामुळे तोही भाग आला आहे. संगीत कारांच्या कामाचं मूल्यमापन करताना लेखकाने त्यांनी सृजन, नवनिर्मिती किती केली हा मानक वापरला आहे.

नौशादने आयुष्यभरात स्वतःच्या अशा तीनच चाली दिल्या हे मत पुस्तकात किती वेळा आलं ते मोजायला हवं. लोकसंगीतावर आणि रागदारीवर तंतोतंत आधारित चालींचे श्रेय ते नौशादला देत नाहीत. पण मोझार्ट, रशियन लोकसंगीत जसंच्या तसं उचलूनही त्यांच्या मते सलोल चौधरी स्वयंभू .
उचलेगिरीबद्दल राग आहे म्हणावं तर सी रामचंद्र व्यासपीठावरूम मी अमुक अमुक यांच्या चाली वापरल्या हे कौतुकाने सांगितलंय.
जयदेव , रोशन, मदन मोहन यांच्यावर झालेल्या अन्यायाबद्दल वाचताना हळहळ वाटत राहते.

शेवटी लेखकाने निवडलेल्या कालखंडातलीच गाणी मीही ऐकत आलोय आणि त्याची संगीतकारां बाबतची आवड माझ्या आवडीशी जुळतेय या गोष्टींमुळे मला पुस्तक वाचायला आवडलं. ते पुन्हा एकदा घ्यावं आणि एकेका संगीतकाराची त्यात नोंदलेली गाणी ऐकत ऐकत वाचावं असंही वाटंय.

लता मंगेशकर यांच्या लेखांचं संकलन फुले वेचिता वाचलं. खूप काही नवीन वाचायला मिळालं असं नाही. त्यातल्या त्यात हिंदी चित्रपटांतल्या अभिनेत्रींवर चित्रित झालेल्या आपण गाइलेल्या गीतांबद्दलचा एक लेख विशेष वाटला.
सुरुवातीच्या लेखांमध्ये वडील गेल्यानंतरच्या काळातल्या दिवसांच्या आठवणी आहेत. हे आत्मचरित्र नाही की सलग सांगितलेल्या आठवणी नाहीत. पण या लेखांत लताला त्या काळात मदत करणार्‍या लोकांकडूनच आलेल्या कटु अनुभवांबद्दल वाचताना त्या लोकांनी लताला मदत करणं हे त्यांचं कर्तव्य आहे की काय असं वाटून गेलं.

पोलिटिकली करेक्ट तेवढंच बोलायचं असा प्रघात पडायच्या आधी हे लेखन झालं असावं असं दिसतं.

अनिल विश्वास ते राहुल देव बर्मन' वसंत पोतदार यांचं हे पुस्तक नुकतंच वाचलं.>> धन्यवाद भरत, हे नक्की वाचायला आवडेल.
लताच्या बहिणीचं मोठी तिची सावली का काहीतरी विकत घेऊन वाचलं नवीन काही वाचायला मिळेल ह्या आशेने. एकदम अतिसामान्य पुस्तक आहे.

भरत कुठे मिळताहेत ही दोन्ही पुस्तके ?

भरत,
छान परिचय. पुस्तक रोचक वाटते आहे.

संगीताचं विश्लेषण/इतिहास याबद्दल अच्युत गोडबोले यांचं नादवेध हे पुस्तकही असंच खूप सुंदर आहे. त्यात शास्त्रीय संगीतावर जास्त भर आहे पण वाचायला फार मजा येते. एकेक राग घेऊन त्यातील क्लासिकल चिजांपासून चित्रपट गीतांपर्यंत सर्व कव्हर केलं आहे.

असामी, मला मुंबई मराठी ग्रंथसंग्रहालयात मिळाली.
वसंत पोतदारांचं पुस्तक बुकगंगावर आहे.
चित्रपट गीतांच्या रसास्वादासाठी मृदुला दाढे जोशींचं लोकसत्ता तील स्तंभांचं संकलन ््आ््््आ्््आ््््आ््््आ््््आ्््आ््आ््््आ्््आ््््आ््््आ््््आ

रहें ना रहें हम
वाचायला हवं.

द ऑथेंटिसिटी प्रॉजेक्ट पुस्तक आजच लायब्ररीतून मागावले आहे. बघू कसे वाटते ते.

रहे ना रहे हम फार मस्त आहे पुस्तक..मला तरी आवडलं...एका बैठकीत वाचायला पाहिजे असे नाही... कोणतंही पान उघडून वाचू शकतो...अभ्यासपूर्ण लिहिलंय मृदुला जोशींनी...

Britt-Marie Was Here (Frederik Backman)

ब्रिट-मारी, एक ६३ वर्षांची बाई. आपला नवरा दुसर्‍या बाईच्या प्रेमात असल्याच्या संशयावरून ती एक दिवस घर सोडते. तिला तो अचानक आलेला एकाकीपणा खायला उठतो. उद्या आपल्याला काही झालं तर कुणाला कळणारही नाही की ब्रिट-मारी इथे होती (Britt-Marie Was Here) आणि आता ती दिसत नाहीये, या विचाराने ती सैरभैर होते. काहीतरी हातपाय हलवायला हवेत, चार माणसांच्यात राहता यायला हवं म्हणून ती सरकारी एम्प्लॉयमेंट ऑफिसमध्ये नाव नोंदवते.
एका सुन्या पडत चाललेल्या Borg नावाच्या गावात तिला तिथल्या रिक्रिएशन सेंटरची केअरटेकर म्हणून नोकरी मिळते. जागतिक मंदीच्या तडाख्यात त्या गावातले व्यवसाय एक एक करत बंद पडत चाललेत, माणसं तिथून दुसरीकडे स्थलांतरित होत आहेत. ते रिक्रिएशन सेंटरही लवकरच बंद होणार असतं. गावात काही फुटबॉलप्रेमी शाळकरी मुलं असतात. रिक्रिएशन सेंटरलगतच्या थोड्या मोकळ्या जागेत ती न चुकता फुटबॉल खेळत असतात. गावात फुटबॉल खेळण्यासाठी इतर कोणत्याही सोयी नसतात.

ब्रिट-मारीला फुटबॉलमध्ये काडीइतकाही रस नसतो, त्या खेळाची काहीही माहिती नसते. तरी एका अनपेक्षित आणि गंमतीशीर कारणाने ती मुलांच्या फुटबॉलशी जोडली जाते. ती मुलं, रिक्रिएशन सेंटरशेजारचं pizza shop cum post office cum utility store चालवणारी अपंग मुलगी, गावातला पोलीस ऑफिसर, मुलांपैकी एक-दोघांचे पालक, मोठी भावंडं यांच्याशी तिच्या ओळखी होत जातात.

पुस्तक संथ गतीने पुढे सरकतं. बोर्ग गावातलं साचलेपण निवेदनात उतरतं. दैनंदिन आयुष्यातले छोटे छोटे प्रसंग अगदी बारकाईने सविस्तर येतात. त्यातून ब्रिट-मारीचं व्यक्तिमत्व, तिचा भूतकाळ, गावातल्यांशी तयार होणारं तिचं नातं हे सगळं समोर येतं. त्यासाठी फुटबॉलचा नेमका आणि नेटका उपयोग करून घेतला आहे. तिला वस्तू नीटनेटक्या ठेवण्याची, सतत साफसफाई करण्याची OCD असते. या सवयीचाही कथानकात छान उपयोग करून घेतला आहे. मात्र काही ठिकाणी हे वर्णन खूप लांबल्यासारखं, repetitive वाटतं.
तरी नेमक्या कोणत्या मार्गाने शेवटी Britt-Marie Was Here या टप्प्यावर पुस्तक येऊन पोहोचणार याची उत्सुकता टिकून राहते. पुस्तकाची भाषा अगदी सोपी, साधी आहे. लेखकाची खास वेगळी शैली आहे.

याच लेखकाचं A Man Called Ove (अ मॅन कॉल्ड ऊवे/ऊवॅ) हे पुस्तक गेल्या वर्षी वाचलं. ते प्र-चं-ड आवडलं होतं. (त्यावर सविस्तर परिचयपर लेख लिहायचा अजून राहिलाच आहे.) Britt-Marie Was Here मला तितकं आवडलं नाही. पण तरी ६०+ वयाची नायिका आणि वेगळ्याच वातावरणातली साधी गोष्ट या कारणांसाठी नक्की वाचण्यासारखं आहे.
याच लेखकाची Us Against You आणि Beartown ही आणखी दोन पुस्तकं विश-लिस्टमध्ये आहेत.

मला ब्रिट मारी फारसं आवडलं नव्हतं पण या लेखकाचं मी वाचलेलं पहिलं पुस्तक म्हणून त्याची स्टाईल नवी आणि युनिक वाटली होती. Man called ove मात्र भयंकर रटाळ वाटलं. पूर्ण वाचवलंही नाही. तेव्हापासून या लेखकाला वाळीत टाकलं आहे माझ्यापुरतं.

मैत्रीणीच्या सांगण्यावरुन सध्या Braiding Sweetgrass by Robin Wall Kimmerer वाचतेय. लेखिका स्वतः वनस्पतीशात्रज्ञ. वांशिक वारसा पोटावाटोमी या नेटिव अमेरिकन्सचा. परंपरेने आलेले मातीशी नाते आणि विचार वैभव, त्या जोडीला आधुनिक शिक्षणातून मिळालेले शास्त्रीय ज्ञान या दोन्हीचा सुदर मिलाफ करत हे पुस्तक आपल्याला, भरभरुन दान देणार्‍या निसर्गाचे आपणही देणे लागतो याची पुन्हा एकदा आठवण करुन देते. पर्यावरणाकडे , आपल्या आणि पृथ्वीच्या नात्याकडे नव्याने बघायला शिकवते. मी हे पुस्तक लायब्ररीतून घेतले पण आता कायम संग्रही रहावे म्हणून विकत घेणार आहे.

परंपरेने आलेले मातीशी नाते आणि विचार वैभव, त्या जोडीला आधुनिक शिक्षणातून मिळालेले शास्त्रीय ज्ञान या दोन्हीचा सुदर मिलाफ >>> इंटरेस्टिंग !! विश-लिस्टला टाकलं.

माती, बॉटनी, सायन्स, संशोधन याभोवतीच फिरणारं 'लॅब गर्ल' हे पुस्तक सध्या वाचते आहे. फार छान आहे ते.

रंगनाथ पठारेलिखित सातपाटील कुलवृत्तांन्त वाचतो आहे. १४ व्या शतकात मूळपुरुषाच्या कथेपासून (विजयनगरच्या साम्राज्याचा अस्त) गोष्ट सुरू होते आणि पुढील पिढ्यांच्या गोष्टीसोबत त्यात्या काळातली ऐतिहासिक पार्श्वभूमी सांगत पुढे जाते.
खिलजी आक्रमणानंतर निजाम राजवट, पानिपत, पेशवाईचा अस्त, १८५७ बंड असं करत कथा २१व्या शतकात येते.

ऐतिहासिक तपशील अत्यंत रोचक आहेत. मूळ कथा सुद्धा आवडल्या.

अनेक पिढ्यांची गोष्ट म्हणजे तुंबाडचे खोत शी तुलना क्रमप्राप्त. तुं. खो. च्या कथावस्तूत सलगपणा आहे तो इथे दिसत नाही. इथे संपूर्ण वेगवेगळ्या कथा एका कॉमन दिनॉमीनेटर ने जोडल्या आहेत. अर्थात खोत पेक्षा कुलवृत्तांत बराच जास्त काळ कव्हर करते.

The Billionaire Raj - India's new gilded age by James Crabtree

लेखक financial times चा पत्रकार म्हणून भारतात कार्यरत होता.

(शीर्षकाबद्दल थोडंसं:

भारतातील ब्रिटिश राजवटीच्या काळाला ब्रिटिश लोक 'द ब्रिटिश राज' किंवा नुसतंच ' द राज' म्हणतात. हे भारतातील पहिलं राज. 1947 साली देश स्वतंत्र झाला. 47 ते 1991 पर्यंतच्या या काळाला परमिट राज- लायसन्स राज असं आपण म्हणतो. हे झालं दुसरं राज. 1991 साली बॅलन्स ऑफ पेमेंट्स क्रायसिस आणि त्यानंतर आर्थिक उदारीकरणाचा नवा काळ सुरू झाला. हे तिसरं राज- Billionaires Raj. या काळाचा आढावा पुस्तकात घेतलेला आहे. )

पुस्तक chronological नाही. एकेक टॉपिक घेऊन त्यावर एक किंवा अनेक प्रदीर्घ chapters आहेत. त्यामुळे थोडा विस्कळीतपणा आहे पण ठीक आहे. या काळातील मोठे न्यूजमेकर्स आणि मूव्हर्स-शेकर्स, महत्वाच्या आर्थिक , राजकीय घडामोडी, स्कॅम्स, कॉर्पोरेट scandals असा आवाका आहे.

हा आपण जगलेला काळ आहे. यातल्या बातम्या आपण वाचल्या होत्या आणि विसरूनही गेलो होतो. पुस्तकाच्या निमित्ताने बरंच काही आठवलं आणि अनेक गोष्टी नवीन कळल्या. बऱ्यापैकी fast-paced pageturner इफेक्ट जमला आहे.
शीर्षके आणि उपशीर्षके रोचक आहेत.
सगळी लिस्ट इथे देत बसत नाही पण काही नमुने-
उदा- 2G, Coal-gate, Commonwealth games आदी स्कॅम्सबद्दल 'Season of Scams' मध्ये लिहिलं आहे.
क्रिकेट-IPL चा बिझनेस व त्यातील विविध scandals याबद्दल More than a game हा chapter आहे.
पब्लिक सेक्टर बँकांच्या बॅड लोन्सबद्दल 'house of debt' मध्ये प्रकाशझोत आहे.
'Battle Hymn of the Republic' हे उपशीर्षक अर्णब गोस्वामीच्या republic channel साठी आहे.
पंतप्रधान मोदींवर टीका 'The tragedies of Modi' मध्ये केलेली आहे.

Considering he is foreigner, लेखकाची भारतीय news and analysis वरची पकड बरीच चांगली आहे. राजकीय तटस्थता राखण्याचा प्रयत्न केलेला दिसतो. लेखक स्वतः left liberal intellectual असूनही हे बऱ्यापैकी जमलं आहे.

पुस्तक 2018 मध्ये प्रकाशित झाल्यामुळे त्यानंतरच्या घडामोडी(उदा- 2019 लोकसभा) त्यात कव्हर झालेल्या नाहीत.

डॉ. अनिल अवचटांचं ’प्रश्न आणि प्रश्न’ हे पुस्तक वाचलं. नव्वदच्या दशकात साप्ताहिक सकाळ, दीपावली, मौज, अक्षर अशा दिवाळी अंकांमधून प्रकाशित झालेल्या लेखांचं हे संकलन आहे. यातले काही लेख पूर्वी वाचले असले तरी बरेचसे वाचलेले नव्हते.

पाणी आणि माती, पंचगंगा, पठार आणि खाणी, मच्छिमार आणि समुद्र, तेंदू पानांचा प्रश्न, बस्तरचे अरण्यरुदन, कचरायात्रा, बलुतेदारी असे हे लेख आहेत. यातला एकेक प्रश्न म्हणजे ’एकैकमप्यनर्थाय’ म्हणावा असा आहे. स्वत:कडे विद्यार्थ्याची भूमिका घेऊन त्या त्या क्षेत्रातले गुरू शोधून अशा प्रश्नांच्या मुळाशी जाऊन मिळवलेली माहिती अत्यंत सोप्या शब्दांत वाचकांपर्यंत पोचवणे यात अनिल अवचटांचा हातखंडा आहे. ’रिपोर्ताज’ प्रकारचं त्यांनी दीर्घकाळ केलेलं हे लेखन अतिशय महत्त्वाचं आहे.

या सर्व प्रश्नांमागे ( आणि कदाचित सगळ्याच सामाजिक प्रश्नांमागे) माणसाची हाव हे एक सामायिक कारण आहे असं दिसतं. Earth provides enough to satisfy every man's need, but not every man's greed हे गांधीजींचं वाक्य हे पुस्तक वाचताना वारंवार आठवत होतं. सुपीक जमिनीला भरमसाट पाणी दिल्यामुळे त्या जमिनीच्या खालचे क्षार वर येतात आणि ती नापीक होते, सांडपाण्यावर आणि कारखान्यातून बाहेर पडणार्‍या पाण्यावर योग्य प्रक्रिया न करता ते पाणी तसंच नदीत सोडून दिल्यामुळे पंचगंगेचं (आणि कुठल्याही शहराजवळून वाहणार्‍या नदीचं) प्रदूषण होतं, यांत्रिक बोटी सरसकट समुद्रातली लहानमोठी सगळ्या प्रकारची मासळी पकडून नको असलेली मृत मासळी चक्क समुद्रात फेकून देतात, कधीकधी पकडलेली मासळी कमी आणि ही फेकलेली मासळीच जास्त असते, तेंदूच्या झाडांना गरम हवेने चांगली नवीन, कोवळी पाने फुटतात म्हणून चक्क जंगल जाळलं जातं, बस्तरच्या जंगलातली झाडं तोडून पैसा कमावण्यासाठी आदिवासींना प्रचंड प्रमाणात लुबाडून लाखोंनी झाडं तोडली जातात, हे सगळं वाचून वाटायला लागतं, केवढा अविचार आहे हा. आपण अक्षरश: फक्त आपल्यापुरतं पहात असतो. त्यातही निसर्गाकडून जेवढं जास्त ओरबाडून घेता येईल, तेवढं घेत असतो.

कचर्‍याची साधी वर्गवारी घरातल्या घरात करून त्याप्रमाणे कचरा टाकला, आपण टाकलेला कचरा कुणाला तरी (उघड्या हाताने) हाताळावा लागतो, याची जाणीव मनात ठेवून त्या अज्ञात माणसांचे कष्ट थोडे जरी कमी केले,प्लॅस्टिकचा वापर कमी केला, तरी कचर्‍याचा प्रश्न कमी करण्यात आपला थोडा तरी हातभार लागेल. पण एवढ्याने भागणार नाही हेही खरंच. प्रशासकीय पातळीवरही कचरा प्रश्न सोडवण्यासाठी प्रामाणिक आणि ठोस प्रयत्न हवेतच.

सामाजिक उतरंड हेपण असंच एक जळजळीत वास्तव. ’दुसर्‍याला कमी लेखणे’ ही माणसाची अन्न-वस्त्र-निवार्‍याइतकीच मूलभूत गरज असते की काय अशी शंका यावी इतक्या उच्चनीचतेच्या कल्पना माणूस मनात बाळगून असतो. बलुतेदारांवरच्या लेखात हे प्रखरपणे जाणवतं. सवर्ण आणि दलित असा समाजातला एक ढोबळ भेदभाव आपल्याला माहिती असतो. पण उतरंडीतला प्रत्येक थर हा खालच्या थरातल्या माणसांच्या डोक्यावर पाय रोवूनच उभा असतो. ही जात त्या जातीला तुच्छ लेखते, ती जात दुसर्‍या जातीला, अशा गाठी मारत मारत शेवटपर्यंत गेल्यावर शेवटी एक उलटी गाठ मारून ही वीण पक्की केलेली असते असं अवचट लिहितात.

अनिल अवचटांचे लेख वाचून आपण विचारमग्न होतो, पण निराश होत नाही. कारण ते ते प्रश्न सोडवण्यासाठी जे कुणी प्रयत्न करत असतात, त्यांचीही ओळख ते आपल्याला ओघाने करून देतात. भले त्यांचे प्रयत्न कमी पडत असतील, पण अशी जिद्दीची माणसंही आपल्या आजूबाजूला असतात ही वस्तुस्थिती आहेच.

वावे, उत्तम परिचय . शेवटचा परिच्छेद आवडला. हे पुस्तक वाचायच्या यादीत घेतोय.

धन्यवाद भरत

वावे, परिचय आवडला.

अनिल अवचटांचे काही लेखन कालनिर्णय दिवाळी अंकांत येऊन गेलेलं आहे. ते आता पुस्तकरूपात असावे. तेंदुपाने वगैरे.

'kravchenko' या रशियन लेखकाचे, i chose freedom कोणी वाचले आहे का? असल्यास कसे वाटले?
मी नुकतीच वाचनास, सुरुवात केलेली आहे. भाषांतर तर इतके मस्त केलेले आहे. रोचक वाटते आहे. वाचल्यानंतर सविस्तर लिहीन.

धन्यवाद ललिता-प्रीति.
@srd, तेंदू पानांवरचा हा लेख तरी ९५ च्या मौज दिवाळी अंकातला आहे. शिवाय कालनिर्णयमधे वेगळा लेख आला असल्यास कल्पना नाही.

तेंदू पानांवरचा हा लेख तरी ९५ च्या मौज दिवाळी अंकातला आहे. शिवाय
असेल. कारण मी तीनच अंक वाचनालयातले वाचायचो. - कालनिर्णय, सकाळ,मौज.
अन्यायाला वाट करण्याचे काम प्रेमचंदने कथांतून केलंच आहे.

वावे - छान माहिती. अवचटांची बरीच पुस्तके आवडली आहेत. हे ही वाचण्यात इण्टरेस्ट आहे.

ललिता - हे माहिती नाही. सध्याच्या काळातील रशियाबद्दल आहे का?

उत्तम परिचय आहेत.