मराठी गझल

एवढेच ठरले, होणे न तुमचे
हृदयीं पुरावे उरले न तुमचे

मी उगाच होतो बाजूस तुमच्या
ते उगाच होते 'पटणे न तुमचे'

फार लागले नाही काळजाला
आसपास असुनी दिसणे न तुमचे

बोलले कुणी की संताप इतका
म्हण कधीतरी 'मी ऐकेन तुमचे..'

वेळ एकदा ती येईल तेंव्हा...
शब्द ओकलेले कळवेन तुमचे

आणखी हवी तर धाडेन साखर...
का अजून पाणी गोडे न तुमचे ?

खूप ऐकले मी अन सोसले ते
बोलणे पडावे खोटे न तुमचे

हाल जे तुम्ही केले आज माझे
एवढीच इच्छा; व्हावे न तुमचे

आज माझ्या मुलीचा(श्रेया) चौथा वाढदिवस आहे.
आपल्याला कविता आवडली नाही तर सगळा दोष माझा,
आणि आवडली तर सारे श्रेय तिला भेट!
====================================
प्रेमवेडा आरशा, तो कोण होता?
थेट माझ्यासारखा तो कोण होता?...१

ही कुणाच्या सोबती नियती निघाली?
ध्येयपंथी चालला तो कोण होता?...२

उंच आकाशी उडाला स्वप्नपक्षी
काल होता पेटला तो कोण होता?...३

तो पुढे, मागे तयाच्या कारवा हा
मार्ग ज्याचा एकला तो कोण होता?...४

काल ज्याने दाविलेली गोड स्वप्ने
तू नव्हे तो_नायका, तो कोण होता?...५

मज घरातुन काढले बाहेर रात्री
अन् पहाटे झोंबला तो कोण होता?...६

ना चित्तरंजनाचा मी ध्यास घेतलेला
भवदु:खभंजनाचा मी ध्यास घेतलेला....१

जे दाखवील सृष्टी मिटवून पाकळ्या;त्या-
अभिजात अंजनाचा मी ध्यास घेतलेला....२

मज दाविशी असूरा, भेसूर दंतपंक्ती
रात्रीस मंजनाचा मी ध्यास घेतलेला....३

कोणी न या अभाग्या शक्तीविना विचारी
रामा,प्रभंजनाचा मी ध्यास घेतलेला....४ (प्रभंजन=हनुमान)

हे भाग्य!स्वार्थ माझा बनतो परोपकारी
व्याधीविभंजनाचा मी ध्यास घेतलेला....५ (काफियात अंतर्भूत झालेले स्वरचिन्ह-अ ऐवजी इ)
------------------------------------
संगीत ऐकतो ना शब्दात रम्य रमतो
भावार्थ गुंजनाचा मी ध्यास घेतलेला....६ (टीप:गुंजनाचा-कच्चा काफिया)

दिसता चुका कुणाच्या मी पांघरीत गेलो
अपराध जीवनाचे चित्ती पुरीत गेलो!....१

'बाजारहाट इथला सर्वांस फायद्याचा'_
मानून रोज फसवे सौदे करीत गेलो!....२

साधीच चाल त्यांची ते बाण साफ होते
पण मी मऊपणाने वांदे करीत गेलो!....३

कुंभात व्यर्थ फुटक्या माया भरीत गेलो
मी फोल पौरुषाची नाती स्मरीत गेलो!....४

हैराण रंगवेडा व्याकूळला वसंत
रक्ताळ काळजाचे पाणी करीत गेलो!....५
========================
जाणीव इंगळीची होण्या उशीर झाला
वेडात वैद्यकांचे पत्ते पुसीत गेलो!....६

रामकुमार

जीवनाचा जेवढा अतिरेक आहे
तेवढा मृत्यू बिचारा नेक आहे

धर्म कोणी बदलला तर काय चुकले?
देव तर सगळ्या ठिकाणी एक आहे...!

आतुनी दु:खी, तरी हसणे मुखावर..
'यातुनी गेला' असा प्रत्येक आहे

काय घाबरतोस इतके वेदनेला?
वेदना ही तर सुखाची लेक आहे

देवळाबाहेरचे पाहू नको तू...
देवळाच्या आत बघ अभिषेक आहे..!

रापून घेतले मी भट्टीत वेदनांच्या
का चार शब्द लिहितो लाटेवरी क्षणांच्या?...१

वेदना=जाणीव (दु:खद आणि सुखद सुद्धा!)
(मूळ धातू-विद्)

मी राजहंस ठावे हे जन्मजात मजला
डबक्यात डुंबतो का संगे बदकजनांच्या?...२

सृजनात प्राण माझा जे सत्य तोच वाद !
का गुंतवू स्वत:ला वादात खंडनांच्या?...३

एकांत हाच छंद, गर्दीत सौख्यभंग !
का तोडतो तरीही पासून सज्जनांच्या?...४

कळते परी न वळते- जगणे मना, विकारी
मृत्यू, जराच अंती रसदार यौवनांच्या !...५

कसला असा उन्हाळा? दुनियाच तापलेली
हा स्नेहलेप ठरु दे हृदयावरी मनांच्या !...६

इथे पहा केवढे खलाशी
तरी गझल चालली तळाशी

कुणी हसावे, कुणी रडावे
कधीच नाते नसे कुणाशी

कधी कधी दानशूर असते...
कधी कधी वाटते अधाशी

कधीच नव्हतेच होय नाते ?
उगा मला वाटले मगाशी...!

नकोस माझ्याकडे बघू तू...
तुझे असे बघ तुझ्याचपाशी

नको बघू रोज डाग माझे
कधी तरी बघ तुझ्या मुळाशी

कधीच मी तूप सोडलेले....
तरी पहा शिंकलीच माशी

कधी नसे आपल्यात स्पर्धा
तुझीच स्पर्धा असे तुझ्याशी

बघेन र्‍हास कौतुके, गुमान एकदा तरी
ठरेन या जगात मी, महान एकदा तरी..

भले नको लुटू तुझे हजार चांद मजवरी
मिटून टाकु दे तुझ्यात, जान एकदा तरी..

जिथे विजेस लागलाय छंद कोसळायचा
उभे करीन त्या तिथे, मकान एकदा तरी..

करेल कुठवरी तमा, अशीच लोटली युगे
रचेल मूक क्रंदने, तुफान एकदा तरी..

जरी असेल शांत आज सूर या गळ्यातला
भिडेल उंच अंबरास, तान एकदा तरी..

भाळू नकोस पोरी दिसण्यावरी कुणाच्या
ते प्रश्नचिन्ह असते असण्यावरी कुणाच्या! .....१

माझ्याच वेदनेचा उपहास होत आहे
मी स्मीत फक्त करतो हसण्यावरी कुणाच्या! .....२

ही माळ उत्तरांची माझी तयार आहे
भित्रीच बंधने पण पुसण्यावरी कुणाच्या! .....३

या भारती धरेचा संकोच होत आहे
का बोलते कुणी ना घुसण्यावरी कुणाच्या? .....४

नाही कधीच इथला श्रमयज्ञ थांबलेला
उपकार हेच; ऐते बसण्यावरी कुणाच्या! .....५

सर्वत्र सांडलेला घळ-ओघ वासनांचा
कोणी उगा न खुलते रुसण्यावरी कुणाच्या! .....६

मधल्या तमोयुगाचे झाले शिथील अवघे
गावातले नियमही वसण्यावरी कुणाच्या! .....७

शब्देंच संत-विभुती जनमानसात उरती

घालोत वाद नेते, आपण चिडू नये
वादात या कुणीही सहसा पडू नये..

असतात भास सारे, काही खरे नव्हे
येता सुगी जराशी, कोणी उडू नये..

येईल दु:ख आता, जळता उगाच का?
पण तोवरी सुखाचा, डंका झडू नये..

आहेच अंत याला, सोसायचे किती
रामायणे पुन्हा रे, असली घडू नये..

का आज टोचली रे, मजला मिठी तुझी
पैलूस रे हिर्‍याचे, कोंदण नडू नये..

तो देश चांदण्यांचा अन् वाट दूरची
घालेल घाव नियती, आपण अडू नये..

करुया करार आता नात्यात आपल्या,
तू बोलवू नये अन् मी तडफडू नये..