निसर्गाच्या गप्पा (भाग २६)

Submitted by जागू-प्राजक्ता-... on 25 June, 2015 - 05:50


आषाढातले घनघोर बरसणारे काळे कभिन्न मेघ आणि कवी कुलगुरू कालिदास यांची मनात एक घट्ट अतूट अशी सांगड घातली गेली आहे.
आपण "आषाढस्य प्रथम दिवसे" ........ आषाढातला पहिला दिवस...... कवी कालिदास जयंती म्हणून साजरा करतो.
असा आपल्या साहित्याचा आणि निसर्गाचा खूप पुरातन काळापासूनचा संबंध आहे.
आषाढ महिन्यातल्या पहिल्या दिवशी जेव्हा एक भला मोठा कॄष्णमेघ कवी कालिदासाला चिंब भिजवून टाकतो तेव्हा त्याला त्याच्या पत्नीची आठवण होऊन, तो त्याच कृष्णमेघाला दूत म्हणून आपल्या पत्नीकडे पाठवतो.....अशी ही कवीकल्पना.
पण कालिदासाने या प्रवासी मेघाच्या मार्गाचे जे वर्णन केले आहे त् वाचून असं वाटतं की ही नुसती एक कवी कल्पना नसावी कारण हा तर या मार्गाचा चक्क एरियल व्ह्यूच ! असो............

तर नुक्त्याच सरलेल्या उन्हाळ्यानंतर, नेमेचि येणारा पावसाळा आता सुरू झालाय. उन्हाळ्याची तल्खी दूर पळाली आहे कारण या पावसाने पारा बराच खाली लुढकला आहे. सुस्नात वसुंधरेच्या हिरवाईने मन सुखावलंय! आजूबाजूचे शेतकरी बांधव आपापली शेते नांगरून पेरणीच्या लगबगीत दिसताहेत.
बाजारांमधेही शाळकरी मुले आणि त्यांचे पालक यांची दप्तरे, रेनकोट, वह्या पुस्तकं खरेदीची लगबग जाणवते.
रस्त्याच्या कडेला हिरव्या गार कैऱ्यांचे ढिगारे आणि शेजारीच पोती पसरून बसलेले, आपापल्या भल्या मोठ्या विळ्यांवर खचाखच् कैऱ्या फ़ोडून देणारे, आणि वर्षाच्या बेगमीच्या लोणच्यासाठी कैऱ्या घेताना त्यांच्याशी हुज्जत घालणाऱ्या माताभगिनी!....... असं हे पावसाळ्याच्या सुरवातीचं परिचित दृश्य!

अंगणातल्या कडुलिंबावर आता कोकिळेचा वावर जाणवेनासा झालाय. तिचं कुहू कुहू ही आता शांत झालंय.
कडुलिंबाखाली ओल्या हिरव्या पिवळ्या लिंबोण्याचा खच पडलाय. परिसरात पायाखाली येताजाता चिरडल्या जाणाऱ्या या लिंबोण्यांचा सूक्ष्मसा कडसर, मधुर गंध पसरलाय. कढिलिंबही लाल चुटुक फ़ळांनी लगडलाय. पावसाळ्यातली अंधारी, ढगाळ, धूसर हवा वातावरणात भर घालतीये. कधी बघता बघता घराच्या छपरावर पर्जन्यराजा ताशा वाजंत्री वाजवायला सरू करतो........असा हा पावसाळा!

याच्याच बरोबरीने हळूहळू आसामातल्या ब्रम्हपुत्रेच्या रौद्र रूपाच्या भीषण तांडवाच्या, पुराच्या बातम्याही यायला लागतात.
जेव्हा जेव्हा मुंबईतल्या पावसाच्या थैमानाच्या बातम्या टीव्हीवर दिसतात तेव्हा तेव्हा..................या निसर्गाच्या तांडवाला आपण माणसंच कारणीभूत आहोत.........हाही विचार मनात आल्याशिवाय रहात नाही.
वैशाखमासी प्रतिवर्षि येती
आकाशमार्गी नव मेघपंक्ती
नेमेचि येतो मग पावसाळा
हे सृष्टीचे कौतुक जाण बाळा

तर आपण सर्व निसर्गप्रेमी असंच सृष्टीचं कौतुक करता करता, आपल्या अवती भोवतीचा निसर्ग जपण्याचाही मनोभावे संकल्प करु या!!

वरील प्रस्तावना व फोटो मायबोलीकर मानुषी यांच्याकडून.

निसर्गाच्या गप्पा या धाग्याची सुरुवात ५ डिसेंबर २०१० पासून झाली.
मागील धागे.

(भाग १) http://www.maayboli.com/node/21676 (भाग २) http://www.maayboli.com/node/24242
(भाग ३) http://www.maayboli.com/node/27162 (भाग ४) http://www.maayboli.com/node/29995
(भाग ५) http://www.maayboli.com/node/30981 (भाग ६) http://www.maayboli.com/node/32748
(भाग ७) http://www.maayboli.com/node/34014 (भाग ८) http://www.maayboli.com/node/34852
(भाग९) http://www.maayboli.com/node/35557 (भाग१०) http://www.maayboli.com/node/36675
(भाग ११) http://www.maayboli.com/node/38565 (भाग १२) http://www.maayboli.com/node/40660
(भाग १३) http://www.maayboli.com/node/41996 (भाग १४) http://www.maayboli.com/node/43114
(भाग १५) http://www.maayboli.com/node/43773 (भाग १६) http://www.maayboli.com/node/45755
(भाग १७) http://www.maayboli.com/node/47785 (भाग १८) http://www.maayboli.com/node/48236
(भाग १९) http://www.maayboli.com/node/48774 (भाग २०) http://www.maayboli.com/node/49280
(भाग २१) http://www.maayboli.com/node/49967 (भाग २२) http://www.maayboli.com/node/50615
(भाग २३) http://www.maayboli.com/node/51518 (भाग २४) http://www.maayboli.com/node/52059
(भाग २५) http://www.maayboli.com/node/53187

निसर्गाशी निगडीत काही पुस्तकांची यादी १५ व्या धाग्यापर्यंत पाहता येईल.

विषय: 
शब्दखुणा: 
Groups audience: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

झाड समुद्रफुलाचे आहे. पक्षी मात्र माहित नाही. नीट दिसत नाहीयेत. साळूंक्या असण्याची शक्यता आहे कारण इतक्या संख्येने एकत्र बागडायचे काम त्या करतात.

हो सध्या फुललाय सगळीकडे.

तो खातात असे मी लहानपणी ऐकलेय. पण कसा आणि कुठला भाग खातात? त्याच्यावर नुसती कुसे दिसतात. कुसे झडुन गेल्यावर आत राहिलेला भागही कुसांचाच असतो. खुप लहान लहान फुले मिळून हा फुलांचा गेंद तयार होतो बहुतेक.

अगं त्या साळुंक्या वाटत नव्हत्या. मैत्रिण पण म्हणाली की ह्या साळुंक्या नाहीत. साळुंकीपेक्षा मोठा होता पक्षी. साळुंकीला खालून एवढा पांढरा भाग नसतो. जरासाच असतो ना?

ते समुद्रफुलाचं झाड काय? ती झाडं पण बरीच आहेत स्कायवॉकलगत.

दिनेश दा कापुराचया माहिती बद्द्ल आभार.
साधना खुप छान फोटो आहेत कदंबाचे.. मी टाकलेल्या फुलाची पाने अगदी वेगळी आहेत..
पण फुल अगदी मिळते जुळते आहे..फक्त आकाराने लहान आहे..

अश्विनी दयाळ पक्षी आहेत का ते?

दयाळ नाहीय तो. अश्विनी, चातक या नावाने सर्च कर. हा कदाचित चातक असु शकेल. jacobin cackoo

पण चोची जर पिवळ्या असतील तर मात्र कोणी दुसरा Happy

असा कोणता पक्षी आहे ज्याचे शिर पिवळे आहे आणि धड चिमणी सारखे आहे,
फक्त डोकं पिवळ आणि बाकीचा सगळा भाग चिमणी सारखा म्हणजे रंग आकार सुध्दा..

सुगरिणीची मादी सुद्धा अशीच पिवळ्सर डोके आणि चिमणीचे शरीर अशी दिसते. सध्याच्या दिवसात तीच असण्याची शक्यता जास्त आहे.

Sadhana, kadambachee phoole gaLoon gelyaavar aat ghaTTasar phaL raahate, Te khaataat. Nive mhaNataat tyala.

ओके. इथे कदंबांचे अमाप पिक आहे. जिकडे तिकडे कदंबच कदंब. एखादे खाऊन बघण्याचा प्रयत्न करते. कसे लागते?

Nive mhaNataat tyala.>>>>>>>>>.दिनेशदा, निगवर येऊन त्याच नाव कदंब आहे हे माहित होईपर्यंत ते "निव" म्हणूनच माहित होतं.

कसे लागते?>>>>>>>..साधने, खाऊन बघ. जरा वेगळीच चव असते. लहानपणी आम्ही खूप खायचो. आता मिळतच नाहीत. Happy

आम्ही तिखट-मीठ लावून खायचो.>>>>>>>>.अंजू, आम्ही नुसतेच फ़क्त धूऊन खायचो. Happy

हे एका नर्सरीत पाहिलेले.. विधारा म्हणतात याला..
medicinal plant आहे.. याची पाने, खोड, फळ, फुल.. मुळ सगळेच उपयोगात येते..
अजुन कोणाला काही माहिती आहे का?
VIDHARA.jpg

निव आणि कदंब एकच, मला माहिती नव्हते. माहेरी कोकणात निवची झाडे आणि खूप खायचो. इथेही घेऊन यायचो.

नवरा कोकणातला असून त्याला मात्र निव माहिती नाहीये, सासरी नाहीत झाडे ती.

कदंब नाव, हे मी पाहिलं गोव्याला ऐकलं.

ओह्ह.. नीव म्हणजेच कदंब हे माहीतच नव्हते.. Sad
लहानपणी कोकणात माझ्या घरी होतं हे झाड पण आम्ही त्या फळांना लव म्हणत असू, आणि काहीजण नीव म्हणायचे.
त्याची फळं पीच रंगाची आणि मांसल होती, पानं थोडी खरखरीत सागाच्या पानांसारखी होती..
फळं चवीला आंबटगोड लागायची..

Pages