गद्यलेखन

कायापालट - द मेक ओव्हर
आजच्या कार्यक्रमाचे अध्यक्ष महादेव जिल्ह्याचे भकासकार मा. श्री. नस्तेउद्योग पचपचे पाटील, प्रमुख पावणे तालुक्याचे उध्वस्तकार मा. श्री. आळसराव कामचूके पाटील, गरमपंचायतीचे सरपण मा. श्री. लाकूडराव कोळसे पाटील आन हिथं जमलेल्या समद्या कुडबूड्या ग्रामस्थ मंडळींनो....आज आपल्या गावच्या 'सार्वजणिक गनेशोत्सव मंडळाचे' वतीने घेण्यात येणार्‍या विडंबन स्पर्धेची घोषणा करताना आम्हा सर्वांणाच लय आनंद होतो हाये. संयोजकांकडूण चार परसिद्ध सिद्धहस्त कवींच्या सुंदर सुंदर कवीता देण्यात येतील. त्येंची सम्मती अन माफी गुरहीत धरुन तुम्ही स्वतःच्या- नसल्यास दुसर्‍याची उसणी घेउन, त्याला प्रताधिकार बहाल करुण- बुद्धीला चालणा देऊण तिला अजूकच सुंदर बनवायचे आहे. मा. नाना पाटेकरांनी म्हणलेच आहे...जग सुंदर आहे, ते मी अजून सुंदर बनिवणार.... आपले आळसरावसाहेब पाटीलजी अन नस्तेउद्योगरावसाहेब पाटीलजी ज्यापरमाणे गावाचा भकास करुन र्‍हायले, त्येंच्या पावलावर पाउल ठेउण आपण कवितेला सुंदर बणवायचे हाये...तुमी बी कविता सुंदर करुन लिवायला घ्यावा! त्येंचा पार मेकओव्हर करूण टाका!!!
-------------------------------------------------------------------------------------- स्पर्धेचे नियम :
१. दर चार दिवसांनी एक कविता दिली जाईल, तिचे विडंबन करायचे आहे.
२. विडंबन मराठी भाषेतच केले जावे.
३. एका आयडीला एका कवितेचे फक्त एकच विडंबन करणे अपेक्षित आहे.
४. एका आयडीला, एकूण दिल्या जाणार्‍या चारही कवितांचे विडंबन करण्याचे स्वातंत्र्य आहे.
५. विडंबन करताना शक्यतो वृत्त्त, गण ह्यांचे नियम पाळून करावे असा आग्रह आहे पण बंधन नाही. मूळ कविता ज्या प्रकारात आहे, त्याच प्रकारात विडंबन पण आले तर उत्तम!!
६. विडंबनाला शीर्षक देणे बंधनकारक आहे.
७. विडंबन अश्लील किंवा बिभत्स नसावे.
८. विडंबनात वैयक्तीक टीका नसावी.
९. एका आयडी तर्फे एकूण फक्त चारच एन्ट्री स्वीकारली जातील.
१०. विडंबन या अगोदर मायबोलीवर प्रकाशित झालेले नसावे.
११. विजेता मतदान पध्दत वापरून निवडला जाईल.
-------------------------------------------------------------------------------------- स्पर्धेसाठी प्रवेशिका पाठवताना :
१. स्पर्धेसाठी प्रवेशिका पाठवताना ती गणेशोत्सवाच्या संयोजकांना sanyojak@maayboli.com ह्या पत्त्यावर इ मेल करून पाठवणे अपेक्षित आहे.
२. तसेच इमेल पाठवताना Vidamban spardha असे सब्जेक्ट मधे लिहावे. (एक नम्र सूचना : इकडूनच कॉपी-पेस्ट करावे.)
३. स्पर्धेसाठी प्रवेशिका पाठवताना प्रवेशिकेसोबतच मायबोली आयडी आणि प्रवेशिकेला शीर्षक देणे बंधनकारक आहे.
४. प्रवेशिका संयोजकांना इ-मेल केल्यानंतर संयोजकांना २४ तासांची मुदत द्यावी. २४ तासांनंतरही तुमची प्रवेशिका दिसत नसेल तर संयोजकांना इ-मेल करावी.
--------------------------------------------------------------------------------------
मायबोलीकरांकडून आलेल्या सूचनेनुसार ह्या वर्षी स्पर्धांच्या निकाल जाहिर होईपर्यंत स्पर्धकांचे नाव जाहिर केले जाणार नाहिये. मतदान निनावी (anonymous) पध्दतीने घेतले जाणार आहे. त्यामुळे स्पर्धकांनी त्यांच्या प्रकाशित झालेल्या प्रवेशिकेवर येणार्‍या प्रतिसादांना, निकाल जाहीर होईपर्यंत कुठल्याही माध्यमात (प्रतिक्रिया, विचारपुस, वाहत्या बातमी फलकांवरच्या गप्पा इत्यादी ) उत्तर देऊ नये. स्पर्धकांकडून (अनवधानानेसुद्धा) त्यांची ओळख उघड झाल्यास ती प्रवेशिका स्पर्धेसाठी ग्राह्य धरली जाणार नाही ह्याची नोंद घ्यावी.
--------------------------------------------------------------------------------------
पहीली कविता :
रंग नभाचे - कवी वैभव जोशी - गझल
रंग नभाचे क्षणाक्षणाला बदलत होते
कुणीतरी अस्वस्थ असावे.. समजत होते

आज अचानक काय बिनसले असेल ह्याचे
ह्याच मनाला काल कुठेही करमत होते

कशास होती सुरू तिथे ती चर्चा नक्की?
वरवर बघता सर्व चेहरे सहमत होते

मी काही ठरवून व्यथांना बिलगत नाही
जे होते ते माझ्याकडुनी नकळत होते

विचारण्याचा रोख चुकीचा असेल तर मग..
साध्या साध्या शंकांचीही.. हरकत होते

तुझ्यासारखे हळवे होते मेघ कालचे
गर्जत नव्हते , बरसत नव्हते .. तरळत होते

अजूनही ती सांज हुंदके रोखत होती
दिशादिशांवर अजून काजळ पसरत होते

अलगद पानावरती बसले फूलपाखरू
बहुधा माझ्या वहीत काही उमलत होते....

रचनेबद्द्ल:
वैभव जोशींच्या अनेकानेक सरस गझलांपेकी ही एक अशीच सहजसुंदर गझल मात्रावृतात आहे. ८ + ८ + ८ अश्या एकूण २४ मात्रा आहेत. ’होते’ ही रदीफ़ आहे तर बदलत, समजत, करमत, सहमत हे त ने शेवट होणारे कवाफ़ी आहेत. ’अ’ ही अलामत आहे (बदलत मधला ’ल’, समजत मधला ’ज’, करमत आणि सहमत मधला ’म’ ह्यातला स्वर) गझलेचे विडंबन करताना गझलेचे नियम पाळून करावेत असा आग्रह आहे पण बंधन मुळीच नाही तेव्हा उचला आपली लेखणी आणि करा सुरुवात ’हझल’ लिहायला!!
-------------------------------------------------------------------------------------- आलेल्या प्रवेशिका:

अंधाराच्या काजळ घातलेल्या डोळ्यातलं चतुर्थीचं बुबुळ खिडकीतून खोलीभर पसरतांना युगयुगांतरात दाटलेल्या तमाची चिरनिद्रा मोडून उठणार्‍या सिद्धार्थासारखे त्याने आपले डोळे उघडले. मनगटावरच्या घड्याळाच्या काट्याने रात्र वयात आल्याचा टाहो फोडला होता. चंद्रमौळी झोपडीत जबरदस्तीने घुसलेल्या किरणांनी जमीनही भेदू पहावी तश्या खिडकीतून किरमिजी प्रकाशाच्या लाटा खोलीच्या तिन्ही भिंतींना धडका देत होत्या.

फॅण्टसी - एक प्रेयसी, व्.पु.काळे - ह्यांच्या पुस्तकातले आवडलेला पॅरेग्राफ -

तु पतिच्या घरी तर निघालीस, होय जायलाच हवं.
पिता आणि पति , एक रेघ आणि वेलांटी इकडची तिकडे. तरीही वाटतं, पति होणर्‍या प्रत्येक पुरुषाला पिता होणे जमेल का ?

राजेश पाटील हा खानदेशातील ताडे या अगदी लहान खेड्यातून आलेला तरुण. अतिशय हलाखीत जगणार्‍या कष्टकरी कुटुंबातून आलेला राजेश शेतमजुरीचे मिळेल ते काम करून, पाव-भाजीपाला विकून, ट्रॅक्टरवर मजुरी करून, विहिरी खोदून शाळा शिकला.

डॉ. प्रकाश आमटे यांच्याबरोबर काम करण्यासाठी श्री. विलास मनोहर १९७५ साली हेमलकशाला दाखल झाले. प्रकल्प सुरू होऊन वर्ष झालं होतं. दारिद्र्य, अज्ञान यांमुळे त्या भागात वन्यप्राण्यांची भरपूर शिकार होत असे.

श्री. विजय तेंडुलकर यांच्या ज्येष्ठ कन्या सुषमा तेंडुलकर यांनी लिहिलेली ही कहाणी - त्यांच्या बाबांची.