कैरी-आंब्याच्या गुजगोष्टी / आम्रचर्चा

Submitted by अनिंद्य on 10 April, 2025 - 06:57

कैरी-आंब्याच्या गुजगोष्टी आणि आम्रचर्चा

भारतीयांचे आंबाप्रेम जगप्रसिद्धच आहे. त्यातही आंब्याचे प्रचंड कौतुक करण्यात आणि चवीने आस्वाद घेण्यात महाराष्ट्राचा नंबर पहिला. गुजरात आणि उत्तर प्रदेश नंतर येतात मागोमाग.

आंबा कोणताही आणि कसाही खाल्ला तरी आवडणारे कोट्यावधी लोक आपल्या देशात आहेत. आंब्याची फुले-आम्रमंजिरी, कैरी, पिकलेला आंबा तर आहेच, त्यातली कोय सुद्धा चवीने खाणारी लोकं आपण.

617389ef-2ed4-409d-9c77-679aaddec669.jpegपन्हे, नानाविध लोणची, चटण्या, सलाद, कैरीयुक्त भेळ, कैरी-कांद्या सारखी तोंडी लावण्याची सुखे, चैत्र स्पेशल वाटली डाळ, चित्रान्न, आमरस, आंबा बर्फ़ी - आम्रखंड सारख्या मिठाया, मँगो लस्सी- आईसक्रीम, मँगो मिल्कशेक, मँगो मस्तानी, आंबा पोळी/ आम पापड, मँगो कँडी, सॉस, अमचूर, टिटोरा, रॉ मँगो स्लाइस चूरणगोली … एक ना हजार प्रकारे आंबा आणि कैरी आपले खाद्यजगत समृद्ध आणि चवदार करत आहेत, पिढ्यानपिढ्या. अविरत.

e06f854a-ccc5-48f2-b10e-37ed0beafb74.jpeg

देशातल्या जवळपास सर्व प्रमुख भाषांमधे आपल्या आम्रप्रेमाची स्तवने आहेत, कालिदास आंब्याला कामवल्लभा म्हणतो तर वात्स्यायनाचा कामदेव आम्रमंजिरींच्या प्रेमात. आम्रवृक्ष-वाटिका-फल याबद्दलच्या गीत-कवितांची ओसंडून वाहणारी समृद्धी म्हणजे आपले सामायिक वैभव.

8557ffd6-bc55-4a19-bdb9-663450d5f197.jpeg

तर मंडळी, आता कैऱ्या आणि आंबे सीझन सुरु झालाय. कैरी- आंब्याच्या पाककृती, फोटो, तुमच्या आवडीचे आंबे, आठवणी, आंबा खादाडी, त्याचे केलेले विक्रम असे सर्व celebrate करण्यासाठी माबोकर भरत, ऋतुराज आणि सिमरन यांच्या सल्ल्यावरून हा “आम्रमहोत्सव” धागा.

भरभरून कैरी-आंबे खा, जुन्या- नवीन पाककृती करुन बघा, कैरी-आंब्याबद्दलच्या कथा - कविता -क़िस्से -फोटो आणि अनुभव इथे शेयर करा. सबकुछ मँगो असा हा धागा होऊ द्या !

a123d0e0-8fb6-408e-87e0-575c581b70b5.jpeg

चला तर मंडळी, सब्ज़ और सुर्ख आमों से आमनोशी करें …

Man, go, get a Mango !!

* * *

(वरील सर्व फोटो माझेच. जुन्या मोबाइलने काढलेले.. Picture quality अगदीच बेसिक असली तरी कैरी-आंबाप्रेम कमअस्सल नाहीए, तेव्हढे समजून घ्या)

विषय: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

वॉव मस्तच दिसतोय!
चारोळ्या रानमेवा आहे हे माहिती नव्हत पण बाजारात विकत मिळतय म्हणजे लागवड करत असतिल आता..इथे चिरोन्जी म्हणुन मिळत..बरच महाग मिळत अगदी ८-१० ओन्सच छोट पाकिट ७-८ डॉलरला मिळत.
चारोळिच्या पुरणपोळ्या वैगरे म्हणजे जोरदारच की..म्हणजे रेग्युलर पुरणात चारोळी की चारोळी बारिक करुन त्याच सारण भरायच?

चारोळ्या पायलीने (म्हणजे ५ किलो) विकत घेण्याचे आणि घरीदारी सर्वांना वाटून वर मनसोक्त खाण्याचे सुख या जिवाने भोगलेले आहे >>>

वरती ममोंनी लिहीले आहे त्यावरून पाच किलो चारोळ्या म्हणजे प्रचंड लेबर इण्टेन्सिव्ह काम दिसते. त्याकरता किती संख्येने ती फळे काढून, तो गर काढून बिया फोडाव्या लागत असतील? आणि त्यात या चारोळ्यांपर्यंत पोहोचायला या बियावाली फळेही लोक आधी खातात की इतर मार्गांनीच बिया काढतात? बिया फोडणारे लोक फळे खाणार्‍यांकरता खोळंबले आहेत असे इमॅजिन केले Happy

अनिंद्य, तुमच्या कुल्फांबा च्या खालची डिश नक्की कशी आहे?
फरशीवरच डायरेक्ट ठेवल्यासारखे का दिसतेय? Happy

चारोळ्यांचे पुरण मीही ऐकले आहे. नक्की कसे करतात याची उत्सुकता आहे.

… फरशीवरच डायरेक्ट ठेवल्यासारखे…

हा हा ! स्टीलचा चॉपर बोर्ड असावा तो Happy

.. प्रचंड लेबर इण्टेन्सिव्ह काम …

होय. सर्व विक्रेते आदिवासी. महिलाच जनरली.

कैरी + साखर + केसर + दृष्टीपळगम / तीट म्हणून काळे मिरे

= सोनेरी साखरांबा.

4310f03a-d49b-4e1d-8f8d-c34bc0a944f5.jpeg

# Golden Beauty
# कैरी आंब्याच्या गुजगोष्टी

थँक्यू.

शक्यतो multiple flavouring टाळतो म्हणून फक्त भरडलेले मिरे, ते ही खूप कमी. नावाला.

केशर (आंबा नाही, saffron) + हापूस हेच इथे प्रमुख पाहुणे 🙂

Happy सुरेख दिसतोय सोनेरी साखरांबा. आमच्याकडे किसून तो गर शिजवून करायचे साखरांबा, त्याला बऱ्यापैकी मार्मालेड सारखे टेक्स्शर यायचे.

हो, घेऊया लोणचं गेटटुगेदरचे पेटंट. थॅंक्यू. Happy

साखरांबा, मोरांबा

माझ्या माहितीप्रमाणे दोन्ही एकच.

जाणकारांनी सांगावे.

@ अक्षयतृतीया

आजपासून आंबे खायला सुरुवात करणाऱ्यांच्या कृती/ फोटोज्/ किस्स्यांची प्रतिक्षा आहे.

मोरंबा छान दिसतोय. आमच्याकडे मुरंबा म्हणजे फोडी पाकात पोहत असतात...
पूर्वी साखर एवढी मुबलक प्रमाणात मिळत नसे, गुळापेक्षा ती महाग ही असे. रेशनिंग च्या काळात तर चहा ही नसे साखरेचा तर मुरांबा काय करणार साखर घालून ? त्यामुळे मोरंबा गुळ आणि साखर ( असली तर ) दोन्ही घालून करत असत. आणि म्हणून त्याला गुळांबा आणि साखरांबा अशी स्पेसिफिक नावं होती. हल्ली गुळांबा जवळ जवळ नामशेषच झालाय. गुळ बरा साखरेपेक्षा ह्या डाएट जागरूक लोकांनीच केला कधी तर...
त्यामुळे साखरांबा आणि मोरांबा आता एकच.

मोरंबा (मोरांबा नाही?)
मुरंबा (हिंदीतला मुरब्बा ?)
गुळांबा
साखरांबा

असे चार आहेत तर.

मनीमोहोर, थँक्यू या माहितीबद्दल !

… गुळांबा जवळ जवळ नामशेषच झालाय. …

“अहो” आई करतात, २-३ प्रकारचे.

अस्मितांसारखा किसून, शिजवून मार्मालेड सारख्या टेक्स्शरवाला साखरांबाही करतात.

सध्या आजारपणं चाललीत फार, मे बी पुढच्या पंधरवड्यात लाभेल गुळांबा. इंशागोविंदा !

मुरंबा - कैरीच्या फोडी साखरेत/ गुळात घालून बरणी पंधरा दिवस उन्हात ठेवून केलेला ( मुरवून)
साखरंबा/ गुळंबा - शिजवून केलेला.

मुरंबा - कैरीच्या फोडी साखरेत/ गुळात घालून बरणी पंधरा दिवस उन्हात ठेवून केलेला >>> हे नव्हतं माहित. म्हणजे मी कधी मुरंबा खाल्लाच नाहीये तर.

मेधावी, अगदी.
ते मुरांबा / मुरंबा आहे. = मुरा आणि आंबा संधी. आणि शक्यतो गुळातच मुरवायला उन्हात ठेवत.
बा़की, साखरांबा / गुळांबा वगैरे पाक करून.
आम्ही रतांबे आणि साखर सुद्धा बरणीत भरून कडकडीत उन्हात मुरवायचो.
—————
बाकी, इथे पुलंच्या गोष्टीतले मास्तर खुप आहेत. Wink

अरबी भाषेत मुरब्बा म्हणजे जॅम आणि मुरब्बाब म्हणजे साखरेच्या पाकात मुरवलेली फळं. मुरब्बाबचा अपभ्रंश मुरंबा / मुरांबा आहे. त्याचा आंबा या फळाशी संबंध नाही. इतर कोणतंही फळ पाकात मुरवलं तरी त्याला मुरंबाच म्हणावं लागेल. उदाहरणार्थ, आवळ्याचा मुरांबा.

साखरांबा आणि गुलांबा यांतील आंबा मात्र फळ आहे.

"मुरांबा" म्हणजे फळांचे तुकडे किंवा कीस साखरेच्या (किंवा गुळाच्या) पाकात मुरवून तयार केलेला टिकाऊ पदार्थ. याला "मोरांबा" असेही म्हणतात. फळ आणि साखरेचा (किंवा गुळाचा) पाक एकत्र करून, ते गरम करून थंड झाल्यावर तो तयार होतो.
विस्तृत माहिती:
साखरेचा मुरांबा:
जर साखरेच्या पाकात फळांचे तुकडे मुरवून तयार केलेला पदार्थ असेल, तर त्याला 'साखरेचा मुरांबा' म्हणतात.
गुळाचा मुरांबा:
जर गुळाच्या पाकात फळांचे तुकडे मुरवून तयार केलेला पदार्थ असेल, तर त्याला 'गुळाचा मुरांबा' म्हणतात.
इतर प्रकार:
काही ठिकाणी, फळांचे तुकडे पाकात न मुरवता, फळ आणि पाकाचा मिश्रण गरम करून थंड झाल्यावर त्याला देखील "मुरांबा" असे म्हटले जाते.
वापर:
मुरांबा अनेकदा नाश्त्यामध्ये किंवा गोड पदार्थासोबत खाल्ला जातो. तसेच, तो एक टिकाऊ पदार्थ असल्याने वर्षभर टिकतो.

पुलंचे मास्तर ... ह्याला अनुमोदन Happy

आवळा मुरवला तर मोरावळा म्हणतात आमच्या भारतातील एका गावात >>> मोरावळा आमच्याकडेही म्हणतात.

मोरांबा गुळांबा मी पाकातलाच करते आणि कच्च्या फोडींचा करते (करायचे). पिकलेल्या आंब्याचाही करते. यंदा मात्र फोटो टाकलाय तो गुळांबा, कैरी शिजवून गर काढून, गुळ पावडरीबरोबर एकत्र करुन थोडं पाणी घालून आटवून केलाय. थोडाच करायचा होता, झटपट झाला, शॉर्ट्कट.

बाकी चर्चा मस्त चाललीय, नवीन गोष्टी समजतायेत.

मुरंबा - कैरीच्या फोडी साखरेत/ गुळात घालून बरणी पंधरा दिवस उन्हात ठेवून केलेला ( मुरवून)
साखरंबा/ गुळंबा - शिजवून केलेला.>> +१

BTW, ऋतुराज आणि सिमरन या आम्रधाग्यासाठी आग्रही होते. इथे 350+ पोस्टी झाल्या, त्यांचे दर्शनच होत नाहीए, फोटो-पोस्ट्स काहीच नाही.
या कृतीहीनतेचा निषेध कसा करावा ? आंबट रसाचे आंबे पाठवावेत का ?>>>>>>
तीव्र णिशेद....

आधी पोस्टी लिहिल्या आहेत.(त्या तुम्ही जाणीवपूर्वक दुर्लक्षिल्या Lol )
हा धागा येताजाता नाही, तर निवांत वाचण्यासाठी ठेवला होता. कारण यातील जमेल तेवढे पदार्थ करायचे असे ठरवले आहेत.आज वाचला निवांत.

सगळ्यांनी टाकलेले पदार्थ, त्यांच्या पाकृ आणि फोटो मस्तच.
मेथांबा, कुल्फांबा, आंबा शिरा, सांदण, आम्रखंड, साखरांबा, गुळांबा...
अस्मिता, ग्राफिक धमक्या भारीच Lol

तामिळ भाषेत 'मंगा' म्हणजे आंबा>>>> बरोबर.
आंब्याच शास्त्रीय नाव त्यावरूनच घेतलं आहे. Mangifera indica ..bearing mangoes.

साखरांबा, गुळांबा चर्चा मस्तच.

लहानपणी हापूस पायरी माहीत नव्हते. गावी रायवळ आंबे भरपूर. त्याची नावे पण मजेदार. त्यातला एक, गोटी आंबा. आकार लिंबापेक्षा जरा मोठा. त्याची कोय बरेचदा गिळली जात असे. पण चवीला अगदी मधुर. माझ्या पणजोळी (आईच्या आजोळी) जात असू तेव्हा तिथे एक पूर्ण खोली आंब्याच्या आढीने भरलेली असे. आम्हाला आजी निवडून एका पितळी घमेल्यात आंबे देत असे. आम्ही ते आंबे खाताना अगदी सर्वांगाने "रंगून" जात असू. आई ओरडली की आजी तिलाच ओरडायची. मजा वाटायची.
त्यामुळे..… डझनभर आंब्यांची नजरेला सवय व्हायला वर्षं उलटावी लागली…>>>>>> हे अगदी रिलेट झाले.

आता इथे वरचेवर यावे लागणार...

BTW आंबट रसाचे आंबे मिळाले नाहीत अजून, आम्ही ते गोडच मानून घेऊ

Pages