भाषा : अपभ्रंश, बदल, मतांतरे इ.

विसर्गाच्या मागे दु - उकारांत अक्षर आणि पुढे ज आहे.

मुलाचं दुर्जय असं नाव: दुर्जोय दत्ता. दुर्जयचे बंगालीत दुर्जोय झाले असेल.

विसर्गसंधीचे नऊ नियम आहेत.
विसर्गाआधीचा स्वर आणि नंतरचा स्वर किंवा व्यंजन कोणते आहेत यावर विसर्गाचं काय होणार ते ठरतं.
नियम लि हा यला खूप वेळ जाईल म्हणून प्रत्येक प्रकाराची मोजकी उदाहरणे लिहितो.
नि:+चय = निश्चय (च /छ -> श)
धनु:+ टंकार -धनुष्टंकार (ट->ष)
नि:+तेज = निस्तेज (त-> स)
नि:+ कपट ( इ/उ : +क्/ ख/प्/फ-> ष , निष्पाप, निष्फल (अपवाद - दु:ख)
अ:+ क/प -> : प्रातःकाल अधःपात
अ:+ अखेरीज अन्य स्वर -> ए अतएव , इतउतर
अ:+ मृदु व्यंजन -> अ+उ = ओ अधः+ गती = अधोगती सरः+ वर = सरोवर, मनोहर, शिरोमणी, तपोबल
इ:/उ:+ स्वर /मृदुव्यंजन -> र निरंतर , निर्दय निर्लेप, निर्यात

अ:/आ:+ क -> स नमस्कार, भास्कर
: + श्/स = : किंवा श्श /स्स नि:शंक / निश्शंक (मी तरी नि:शंक असेच पाहिले आहे)
इ: /उ:+ र -> ई नीरस , नीरव, नीरोग (?)
रः+ श्/स = र चा लोप. चतु :शृंगी, अंतःकरण , चतु:सूत्री
अरः+ मृदु स्वर -> र. अंतरात्मा, पुनर्जन्म, अंतर्याम, अंतर्नाद.
व्याकरणाच्या पुस्तकात पाहून लिहिले आहे.

आमच्या ऑफिसात एक मराठी दुर्योधन होते.
बंगाली / बिहारी दुर्जय बरेच दिसतात.

छान माहिती भरत.
अ:+ क/प -> : प्रातःकाल अधःपात >> ह्यात क च्या आधीचा विसर्ग हा विसर्जनीय (विसर्गाचा उच्चार क् सारखा साधारण) आणि प च्या आधीचा विसर्ग उपध्मानीय (विसर्गाचा उच्चार प् सारखा साधारण) होत असे संस्कृतात. त्यांची लिखित रूपे विसर्गाच्या जागी दोन छोटी पोकळ वर्तुळे अशी होती. पण पुढे त्यांचा वापर फार कुठे बघितला नाही (जुन्या संस्कृत ऋचांची पोथी सोडल्यास). मराठीत हे प्रकार कधी ऐकले नाहीत. तिथे विसर्गच काढतात त्या ठिकाणी.

इथे विसर्ग संधी नऊ नियम दिले आहेत. (लिखाण अचूक आहे की नाही माहित नाही.). किचकट आहेत नियम. त्यातील विसर्ग उकार संधी व विसर्ग र् संधी नियम जरा लक्षात होते.

मुळात दुर्योधनचा अर्थच शूरवीर असा असेल तर उगाचच त्याचा सुयोधन करायची गरज आहे का ?>> ते मूळ महभारतात तसे नसावे, दुर्यॊधनचा अर्थ म्हणजे वाईट असे समजणाऱ्या कुणी असेच नंतर केव्हातरी लिहीले असावे. दुर्यॊधनाचे मूळ नाव सुयोधन होते पुढे त्याचे (वाईट) वर्तन पाहुन दुर्योधन पडले असेही वाचले आहे.

डपो.

छान चर्चा !

दुर्जय पेक्षा दुर्जेय योग्य वाटतो मला. खरे तर सर्व 'अजय' नी सुद्धा आपले नाव बदलून 'अजेय' करायला हवे. संबंधित अधिकारी इकडे लक्ष देतील काय?

बांग्लाभाषी काही अ चा उच्चार ओ असा करतात. मोमता, रोबींद्र, रोशोगुल्ला.
व चा भ करतात. सौरभ.

व चा ब/भ होतो. देब, बिनोद वगैरे मध्ये ब. भ सौरभ व्यतिरिक्त नक्की केव्हा केव्हा होतो माहीत नाही पण त्यातील एक म्हणजे इंग्रजी V चा उच्चार भी करतात. Valve चा उच्चार भाल्भ.

সৌরভ हे सौरभ. ভ हा त्यांचा भ.
রবী ন্দ্রনাথ हे रबिन्द्रनाथ (इथे कॉपी पेस्ट करताना बी आणि न्द्र अक्षरं जरा बदलुन होत आहेत, इथे बघता येइल.)
ব हा त्यांचा ब.
ৱ = व आणि র = र असे त्यांचे ब, व आणि र जरा गोंधळात टाकतात. एकदा कलकत्त्यात सलग दोन आठवडे असताना मी थोडेफार वाचायला शिकलो होतो, म्हणजे दुकानावरच्या पाट्या वगैरे.

छान रोचक चर्चा सुरू आहे इथे.

सौरव आणि सौरभ अशी दोन वेगवेगळी संस्कृत नामे असावीत बहुधा. कारण सौरभ हे नाव सुगंध ह्या अर्थाने पुष्कळ वापरले गेले आहे.
सुरव पासून सौरव बनवताही येईल एखादे वेळी. पण तो संस्कृत शब्दकोशात आढळत नाही. whats ap नामसूचिमध्ये मात्र आढळते.आणि त्याचा संबंध सुर ह्या शब्दाशी जोडलेला दिसतो!
सुर पासून सौर शब्द घडतो.

हो. माझा काहीतरी गोंधळ झाला. सौरभ असाच शब्द आहे. बंगाली लोक स्पेलिंगमध्ये bh ऐवजी v वापरतात.
म्हणजे व चा उच्चार भ करायचा (माझे बंगाली बॉस वाशीला भाशी म्हणायचे) म्हणून त्यांनी भ साठी व्ही वापरला.

हो भरतजी. बंगाल्यांना सौरभ हा उच्चार अभिप्रेत होता तो Saurav ह्या स्पेलिंगने साधता आला.
अशी अनेक उदाहरणे आहेत. शींव साठी ब्रिटिशांनी sion अशी अक्षररचना केली, जेणेकरून ते शींवशी जास्तीत जास्त मिळताजुळता उच्चार करू शकले.
पुढे चालू.

नावापुढे जी लावू नका. _/\_

मागील pratisaadaaahoon पुढे.
खडकी साठी किरकी, शंकरशेठ साठी sunkarsette, पुणं साठी Poona वगैरे.

हो, कल्याणचे स्पेलिंगही पूर्वी Cullian असे होते.

हो. आणि आमच्या कोळे कल्याणच्या ब्रिटिश स्पेलिंगमुळे आम्ही त्या जागेला कालीना म्हणू लागलो!

अवांतर-
सायन म्हणजेच शीव हा साक्षात्कार मला एकदा लोकलने प्रवास करताना सायन स्टेशनवर गाडी थांबल्यावर स्टेशनची मराठी आणि इंग्रजीतली नावं बघून झाला. पुलंना बँकॉक विमानतळावर उतरल्यावर थायलंड म्हणजेच सयाम हे कळलं होतं याच जातीचा हा चिमुकला साक्षात्कार होता दोन्ही नावं ऐकलेली होती, पण ती एकाच ठिकाणाची आहेत हे माहिती नव्हतं!
( मी मुंबईत रहात नव्हते आणि नातेवाईकांबरोबर लोकलचा प्रवास अत्यंत माफक प्रमाणात केलेला आहे. )

आणखी एक व्युत्पत्ती सांगतात.
बोहरी लोक तेथे जास्त संख्येने होते. ते प्रतिष्ठित व्यापारी. व्होरा म्हणजे गुजरातीत व्यापारी. वोहोरवुं म्हणजे व्यवहार करणे, व्यापार करणे. अशा (मुस्लिम) लोकांना बोहरी म्हणतात. त्यांच्यावरून बोरीबंदर नाव पडले.

बंगाली लोक स्पेलिंगमध्ये bh ऐवजी v वापरतात.....

बरोबर. त्यामुळे उच्चारी भाषा आणि स्पेल्लिंग याचा मेळ साधला जातो सौरभचा अर्थ बंगालीतही हिंदी-संस्कृत प्रमाणेच = सुगंध.

सुजय, दुर्जय, विजय ही नावे बंगालीजन सुजोय, दुर्जोय, बिजोय अशी उच्चारतात, इंग्रजीत स्पेलिंग करतांना थोडी लिबर्टी घेतली जाते. उदा. जॉय मुखर्जी = Joy Mukherjee आता त्याचे नाव जय आहे की जॉय त्यालाच ठाऊक !

बंगालीत 'ब', 'भ' आणि 'व' चा भरपूर घोळ होतो, तसाच पंजाबी मधेही 'भ' चा 'प' होतो
'भरजाई' (भावजय) ला 'परजाई' वगैरे !

ह्या ध्याग्यावर मजा येते, भाषेच्या कितीतरी गमती जमती कळतात.

सायन म्हणजेच शीव हा साक्षात्कार लोकल स्टेशनची मराठी आणि इंग्रजीतली नावं बघून झाला

+ १