चौदा विद्यांच्या वाचस्पतींनो
चौसष्ट कलांच्या कलानिधींनो
गानगंधर्वांनो, भसाड्यांनो
चित्रकारांनो, रंगाऱ्यांनो
सिद्धहस्त लेखकांनो, कळफलकबडव्यांनो
कवींनो, कवड्यांनो
वैद्यराजांनो, वैदूंनो
नटवर्यांनो, साजिंद्यानो
विचारवंतांनो, प्रचारवंतांनो
कोतवालांनो, ठकसेनांनो
वलयांकितांनो, ट्रोलभैरवांनो
बेलकर्व्हवरील डाव्या-उजव्यांनो
बेलकर्व्हच्या मध्यावरील बेसुमार सुमारांनो
शुभ्रधवलांनो, काळ्याकुट्टांनो, अधल्यामधल्या कृष्णधवलांनो
.....सावध ! ....AIका AIच्या हाका
जुनी चंगळ संपली बर्का!
Plan B तय्यार ठेवा पक्का
सध्या विज्ञान, माहिती तंत्रज्ञान, कॉन्टम फिजिक्स, फायबर ऑप्टिक्स, सायबर सिक्युरिटी आणि एआय या सर्वच क्षेत्रांवर प्रभाव टाकणारा आणि त्यात अभूतपूर्व बदल घडवणारा एक शोध शास्त्रज्ञांनी लावला आहे. चला तर जाणून घेऊया, या सर्व क्षेत्रांचा परस्परसंबंध आणि या अद्भुत शोधाबद्दल!
"नेचर" नावाच्या विज्ञान मासिकात एप्रिल 2025 मध्ये एक बातमी आली होती की, शास्त्रज्ञांनी प्रकाश यशस्वीपणे "गोठवला" आहे. हे कसे केले आणि कशासाठी केले ते आपण समजून घेऊच, पण त्याआधी काही संकल्पना जाणून घेऊ!
भविष्यातील लढा अ-मानवी मध्यस्थाशी:-
भविष्यातील आभासी (वर्चुअल) जग किती मोठ्या प्रमाणात आक्रमण करतेय ह्याची जाणीव भारतातील १४० कोटी जनतेला करून देणे गरजेचे आहे.
सर्व समानता- सर्वाना काम- सर्वांच्या मूलभूत गरजा पूर्ण करणार, असे सर्व राजकीय पक्ष गेल्या ७५ वर्ष्यापासुन सांगताहेत, पण हे होतेय का?
अग्निशमन कवायतीचा तुमच्या आयुष्यातला अनुभव तुम्हाला वयाच्या कोणत्या वर्षी मिळाला?
.
मी पर्सिस्टंट सिस्टिम्स च्या नागपुरातल्या नव्या इमारतीमधे माझ्या निर्धारित डेस्कवर काम करत असताना २०१२ मधे म्हणजे वयाच्या सुमारे चाळिसाव्या वर्षी मला हा अनुभव पहिल्यांदा मिळाला होता. (संभाव्य घटना नियोजनाची एक संकल्पना, अग्निशमन कवायत जी जगण्याच्या अनेक पातळ्यांवर मला मदत करतेय तिची ओळख आयुष्याच्या इतक्या पुढच्या पातळीवर मिळावी ही खंत आहे.)
.
या आधीचा भाग – https://www.maayboli.com/node/86463
.
मागच्या लेखात मी उल्लेख केला होता १९८० च्या दशकात झालेल्या महत्वाच्या घडामोडीचा आणि नंतर १९९० च्या दशकात आलेल्या मोफत संचालन प्रणालीचा. त्याचे कालानुसार सारांश बघुया.
.
१९८३ – रिचर्ड स्टॉलमॅन यांनी जिएनयू प्रकल्प सुरू केला
१९८५ – फ्री सॉफ्टवेयर फाऊंडेशन तयार केले आणि जिएनयू जिपिएल हा करार शब्दबद्ध केला
१९९१ – लिनस टॉरवाल्ड यांनी लिनक्स कर्नल लिहिले आणि कालांतराने त्याला मोफत उपलब्ध करून दिले
.
.
एकोणीसशे ऐंशी च्या दशकात युनिक्स नावाची संगणक संचालन प्रणाली लोकप्रिय होत होती. संगणक आपल्या मेंदूपेक्षा अधिक गतीने ठराविक दिलेली कामे करणारे यंत्र आहे असे मानले तर संगणकाला आपली कामे संगणकाच्या भाषेत सांगू शकेल आणि आपल्याशी संवाद साधू शकेल अशी प्रणाली लागते आणि तिला मी संचालन प्रणाली म्हणतोय.
.
युनिक्स अशीच एक संचालन प्रणाली होती. सध्याच्या काळाच्या भाषेत बोलायचे तर आता आपल्याला माहिती असलेल्या संचालक प्रणाल्या म्हणजे मायक्रोसॉफ्ट विंडोज, उबुंटू आणि मॅकओएस या संगणकावर चालणाऱ्या आणि आयओएस आणि एंड्रोइड या मोबाईल वर चालणाऱ्या संचालन प्रणाल्या आहेत.
.
सध्या उपग्रह इंटरनेट सेवा चर्चेत आहे. हयूजेसनेट, वनवेब, आणि स्टारलिंक सारख्या कंपन्या भारतात उपग्रह इंटरनेट आणत आहेत. सध्या, स्टारलिंक आणि वनवेबच्या सेवा लाँच होण्याच्या प्रक्रियेत आहेत. एलोन मस्कची उपग्रह ब्रॉडबँड इंटरनेट सेवा कंपनी "स्टारलिंक", भारतात प्रवेश करणार आहे. स्टारलिंक सॅटेलाइट इंटरनेट आता भारताच्या शेजारील देश भूतानमध्ये उपलब्ध आहे. डिसेंबर २०२४ मध्ये अधिकृतपणे भूतानमध्ये स्टारलिंक सेवा उपलब्ध असल्याची पुष्टी केली आहे, ज्यामुळे वापरकर्त्यांना दुर्गम भागातही हाय-स्पीड सॅटेलाइट इंटरनेटची सुविधा मिळत आहे.
आम्ही जेव्हा अभ्यास करायचो तेव्हा क्रमिक पुस्तके असायची. वर्गात प्राध्यापक खडू ने काळ्या फळ्यावर शिकवायचे. तेव्हा पण एकविस अपेक्षित आणि गुरूकिल्या मिळायच्या बाजारात, पण त्यांना तितका मान आणि महत्व नव्हते. ज्यांना गांभिर्याने अभ्यास करायचा आहे त्यांच्यासाठी क्रमिक पुस्तकेच अभ्यासाचा आधार घटक होता.
Kinesthetic learning (स्पर्शज्ञानाधारित शिक्षण) म्हणजे शारीरिक हालचालींवर आधारित शिकण्याची एक पद्धत. या पद्धतीत विद्यार्थी प्रत्यक्ष कृती, प्रयोग आणि हालचालींमधून शिकतात. ही पद्धत विशेषतः अशा विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त ठरते, ज्यांना केवळ वाचून किंवा ऐकून शिकणे अवघड जाते. किनेस्थेटिक शिक्षण विद्यार्थ्यांना प्रत्यक्ष अनुभवातून शिकण्याची संधी देते, त्यामुळे त्यांची समज आणि स्मरणशक्ती अधिक चांगली विकसित होते. हे शिकण्याचे तंत्र केवळ शाळेतच नव्हे, तर कौशल्य शिक्षण, खेळ, कला आणि तंत्रज्ञान यामध्येही मोठ्या प्रमाणावर उपयुक्त ठरते.
