प्रताधिकार

ईंग्रजीत काही वाचत असताना कधी कधी वाचलेले प्रत्येक वाक्य डोक्यात मराठीत भाषांतरीत व्हायला लागते. लिहून काढायला हात शिवशिवू लागतात पण....

हा पण... खुप जटील आहे. लेखक किंवा लिखाण स्वामीत्वहक्क असलेल्या व्यक्तीला गाठून परवानगी घेणे वगैरे माझ्यासाठी खुप लांबच्या गोष्टी आहेत. मला लिहावेसे वाटते म्हणून लिहून ते मित्रांनाही वाचायला द्यायचे इतकाच मर्यादीत हेतू आहे. त्यात माझ्या वाचनात हल्लीच्या काळातले देशी परदेशी ईंग्रजी साहीत्य जवळपास नाहीच. एक वूडहाऊस सोडला तर बाकी ईंग्रजी क्लासिकच जास्त वाचले गेलेय. त्याचे स्वामीत्वधनी कुठे शोधणार हा प्रश्न आहे.

हितगुज दिवाळी अंकाच्या वाढत्या लोकप्रियतेला लक्षात घेता आम्हांला दिवाळी अंकासाठी आपण पाठवत असलेल्या कुठल्याही प्रवेशिकेच्या मालकीहक्काविषयी (Copyright information ) स्पष्टीकरण आपल्या संरक्षणासाठी देणे महत्त्वाचे वाटते. यासाठीचे नियम खालीलप्रमाणे असतील -

आंतरजाल आणि प्रताधिकार कायदा यांतले परस्पर संबंध यात भरपूर अस्पष्ट गोष्टी आहेत. पण दिवसेंदिवस या गोष्टी स्पष्ट होत आहेत. आज अमेरिकेत यावर भरपूर खटले चालू आहेत आणि काही खटल्यांचे निकाल या स्पष्टीकरणाला मदत करत आहेत. "Fair use" हे तत्व म्हणजे नक्की काय आणि त्याची व्याप्ती कुठपर्यंत जाते हे ही या खटल्यांमधे तावूनसुलाखून निघते आहे. या खटल्यांमधून भरपूर पैशांची उलाढाल चालू आहे.