क्रिकेट - ७

भारत कॉट आयपीएल बोल्ड ऑस्ट्रेलिया

द्वारकानाथ संझगिरी

भारतीय संघ कॉट आयपीएल बोल्ड ऑस्ट्रेलिया, असं या पराभवाचं वर्णन करता येईल.
जे आयपीएलमध्ये कमावलं ते डब्ल्यूटीसीमध्ये गमावलं. एका ठिकाणी कोटी-कोटी कमावले, दुसऱया ठिकाणी इज्जत गमावली.
रवी शास्त्री म्हणाला,"
बीसीसीआयने आता ठरवायलं हवं, आयपीएल महत्त्वाचं की आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट ?"
हे अगदी खरंय. सद्य परिस्थितीत मंडळा विरूध्द कुणी समालोचकाने क्षीण का होईना आवाज उठवला हे कमी नाही. कसोटी क्रिकेटचं महाकाव्य हवंय की आयपीएलची चटकदार चारोळी ? हेही आपण ठरवून टाकावं. मग आम्हाला हरल्याच दुःख होणार नाही. आयपीएलचे फायदे अनेक आहेत, पण त्यामुळे कसोटीच महत्व कमी होणं चुकीचं आहे. इंग्लंडला थेट जाऊन कुणी अत्यंत महत्त्वाचा कसोटी सामना एकही सराव सामना न खेळता कसा खेळू शकतो ? पण तो सराव सामना खेळण्यासाठी आपल्याकडे वेळ तरी कुठे होता ?

आयपीएलनंतर थेट तिथेच जावं लागलं. थोडक्यात आयपीएलला महत्त्व दिलं गेलं. कारण आयपीएलच्या तारखा अॅडजेस्ट करण्याचा अजिबात प्रयत्न झाला नाही. त्याचा परिणाम भारतीय फलंदाजी आणि गोलंदाजीवर प्रखरपणे दिसला. एकेकाळी इंग्लंडच्या दौऱयावर छोटय़ा कसोटी मालिकांसाठीसुद्धा पाच-पाच काऊंटी सामने आधी खेळले जात. कारण इंग्लिश खेळपट्टय़ा आणि हवामानाशी एकरूप होण्याची अत्यंत गरज असते.

आणि भारतीय उपखंडातून जाणाऱया संघांना तर असतेच असते.
संघ निवड असो किंवा टॉस जिंकून क्षेत्ररक्षण घेणं असो, दोन्ही बाबतीत भारतीय संघाने अक्षम्य चुका केल्या. सुदैवाने भारतीय संघ इंग्लंडला जाताना इथलं तापमान घेऊन तिथे गेला होता. त्यामुळे मस्त ऊन होतं. तरीही खेळपट्टीचा असणारा हिरवा रंग आणि आकाशात जमलेले काळे ढग याला घाबरून भारतीय संघाने टॉस जिंकूनही क्षेत्ररक्षण स्वीकारलं. पाँटिंगने फार चांगलं विधान केलं. तो म्हणाला, " भारतीय संघाने फक्त पहिल्या डा वाचा विचार केला. संपूर्ण मॅचचा नाही."

थोडंसं धैर्य दाखवत फलंदाजी घेऊन पहिल्या दिवशी पहिले दोन तास नीट खेळून काढले असते तर हिंदुस्थानी संघाला पहिल्या डावात चांगल्या धावा उभारता आल्या असत्या. हिंदुस्थानने ऑस्ट्रेलियाला" पहिले आप "म्हटल्यावर त्यांनी लंचनंतर धावा लुटायला सुरुवात केली. शमी आणि सिराजने पहिला स्पेल चांगला टाकूनही उमेश यादवला खेळपट्टीशी जुळवून घेता आलं नाही. त्यामुळे शमी आणि सिराजने टाकलेल्या दबावातून बाहेर येत हेड आणि स्मिथने खणखणीत शतके ठोकली. खेळपट्टीच्या हिरव्या रंगाला भुलून भारतीय संघाने चार वेगवान गोलंदाज खेळवले आणि अश्विनला ड्रेसिंग रूम मध्ये बसवलं. त्यावेळी स्मिथ आणि काही ऑस्ट्रेलियन फलंदाजानी सोडलेला सुस्कारा म्हणे ऑस्ट्रेलियात ऐकायला आला.

दुसऱया दिवशी हिंदुस्थानी गोलंदाजांनी एका मर्यादेपर्यंत ऑस्ट्रेलियन फलंदाजांना रोखले, पण तरीही तोपर्यंत ऑस्ट्रेलियाचा संघ 450 धावांचा पल्ला गाठून पुढे निघून गेला होता. दुसऱया डावात उमेश यादवने चांगली गोलंदाजी टाकली, पण तोपर्यंत मॅचचा रिमोट कंट्रोल ऑस्ट्रेलियाच्या हातात गेला होता. अजिंक्य रहाणे सोडला तर भारताच्याच्या पहिल्या पाच फलंदाजांनी पूर्ण निराशा केली. आयपीएलचा हंगाम संपला असला तरी त्याची धुंदी, त्याची नशा उतरली नव्हती. ती नशा ऑस्ट्रेलियन गोलंदाजांनी उतरवली.

रोहित शर्मा अलीकडे क्रिकेटच्या खेळामध्ये 40 च्या पुढेही आकडे असतात हे विसरून गेलाय. चाळिशी आली की त्याचा फ्यूज कधी उडेल हे सांगता येत नाही. शुभमन गिल हा अत्यंत गुणवान फलंदाज आहे, याबाबत शंका नाही. पण आयपीएल आणि कसोटी सामना यात किती फरक आहे याची जाणीव त्याला तिथे खेळताना नक्की झाली असेल. तीन मिनिटांचा गाणं गुणगुणणं वेगळं आणि तीन तासांची मैफल रंगवणं वेगळं. त्याला आपला ऑफ स्टम्प कुठे होता, याचा अंदाजच आला नाही. त्याने घरात शिरणाऱया चेंडूला अगदी हात पसरवून आत येण्याचं आमंत्रण दिलं. पण गिल तरी नवखा आहे. पुजारा शंभर कसोटी खेळलाय, वर इंग्लिश क्रिकेटमध्ये खोऱयाने धावा ओढतोय. तरी त्याला आपल्या ऑफस्टम्पचा पत्ता ठाऊक नसावा. काय म्हणावं, कळतच नाही.

कोहलीला चांगला चेंडू पडला. गुडलेंग्थ स्पॉटच्या अलीकडून तो झपकन उसळला. विराट कोहली क्रीझच्या पुढे उभा राहतो. त्यामुळे स्विंग गोलंदाजी खेळताना काही फायदे जरूर होतात. पण असा उसळलेला चेंडू तुम्हाला उघडा पाडू शकतो. तोच कोहली बॅकफूटवर असता तर कदाचित तो व्यवस्थित बचाव करू शकला असता.

अजिंक्य रहाणेने मात्र इंग्लिश खेळपट्टय़ांवर खेळण्याच सर्वोत्तम तंत्र दाखवलं. तो अजिबात क्रीझच्या पुढे उभा राहिला नाही. प्रत्येक चेंडू उशिरात उशिरा खेळला आणि विशेषतः बचाव करताना चेंडू त्याच्या नजरेखाली असायचा. एमसीसी कोचिंग मॅन्युअलला त्याच्या बचावाचे काही फोटो आपल्या पुस्तकात घ्यायला नक्की आवडतील. रवींद्र जडेजाने खाली येऊन आक्रमणाचे गट्स दाखवले. शार्दुल ठाकूरने काही चेंडू अंगावर घेत रहाणेबरोबर शतकी भागीदारी केली. पण तरीही मॅचच्या संदर्भात १७३ धावांची आपण ऑस्ट्रेलियाला बहाल केलेली आघाडी खूप मोठी होती.

ऑस्ट्रेलियाच्या दुसऱया डावात भारताने चांगली गोलंदाजी केली. विशेषतः जडेजा गोलंदाजी टाकत असताना त्याला अश्विनची साथ हवी होती. असं वारंवार वाटलं. ऑस्ट्रेलियन फलंदाजीला भारतीय गोलंदाजांनी भरधाव सुटू दिलं नाही. पण शेवटच्या डावात 444 धावा करून कसोटी जिकणं, हे कुठल्याही संघाला सोपं नसतं.

इतिहासात त्याचे दाखले फार कमी आहेत. तरी भारतीय फलंदाजांनी सुरुवात चांगली केली. गिलची विकेट दुर्दैवी होती. पण सेट झाल्यानंतर कर्णधार रोहित शर्मा आणि ‘रॉक ऑफ जिब्राल्टर’ चेतेश्वर पुजाराने जे फटके खेळले, ते अनाकलनीय होते. कोहली आणि रहाणेने चौथ्या दिवशी सौम्य झालेल्या खेळपट्टीवर चांगली भागीदारी केली आणि पाचव्या दिवशी सामना जिंकण्याचा आशेला, राख झालेल्या निखाऱयाला फुंकर मारून निखारे फुलवावेत तसे फुलवले.

शेवटच्या दिवशीचे आव्हानही सोपं नव्हतं. पण लढत होईल, असे चौथ्या दिवसाच्या खेळावरून वाटत होतं. कोहलीने कव्हर ड्राइव्हसाठी चुकीचा चेंडू निवडला आणि स्मिथने स्लिपमध्ये अफलातून झेल टिपला. त्याचं ते झेल घेणं पाहून स्मिथने जिम्नॅस्टिकसुद्धा गाजवलं असतं असं वाटलं. एरव्ही टिच्चून लढणारा जडेजा,' यस सर 'अशी हजेरी बोलांडच्या एका चांगल्या चेंडूला लावून निघून गेला. रहाणे एका बाजूला आत्मविश्वासाने उभा होता. पण स्टार्क चा बॅकफूट ड्राइव्हसाठी निवडलेला चेंडू अपेक्षेपेक्षा जास्त उसळला आणि जिंकण्याच्या आशेचे सारे निखारे थंडगार झाले. स्विमिंग पूलमध्ये सराव करून इंग्लिश खाडी पोहून जाता येत नाही, हा धडा भारतीय संघाला मिळाला. राहुल द्रविड हा महान फलंदाज असेल पण प्रशिक्षक म्हणून तो अजून स्फूर्तिदायक वाटत नाही. फलंदाज मूलभूत चुका करत असतील तर विक्रम राठोडची फलंदाजीचा प्रशिक्षक म्हणून भूमिका नेमकी काय ह्याचा उलगडा होत नाही.
पुन्हा भारतात सामने होतील. आपण जिंकू सर्व विसरलं जाईल.

इंग्लंड खरच धमाल आहे

नवीन धागा काढला
क्रिकेट - ८
https://www.maayboli.com/node/83589