शब्दवेध - पर्यायी मराठी शब्द

साती, पाचावर धारण बसणे, चा पहिला अर्थ खरा आहे.

काही काही शब्द, मराठीत रुढ होतात पण काही काळाने विस्मरणातही जातात.
खल्ली वल्ली हा अरेबिक शब्दही ( खड्ड्यात जा / मला काय त्याचे .. असा अर्थ ) एकेकाळी मराठीत आणि हिंदीतही खुप वापरात होता. हा शब्द असलेले एक गाणेही होते. आता कुणाला आठवतही नसेल. आणि मजा म्हणजे गल्फ देशांतही हा शब्द आता तितकासा वापरला जात नाही.

दिनेशदा , कापोचे - तुम्हालाही काही इंग्रजी शब्दांना मराठी प्रतिशब्द हवे असतील तर इथे विचारा ना ! >>>

आपलीच भाषा आधी नीट शिकावी म्हणतोय.

रॅशनल (थिन्किन्ग, इ.) याला काय म्हणता येईल ?

विवेकी.
Rationalism - विवेकवाद

ओह मला ते लॉजिकल वाटायचे
optimistic, pessimistic ??

optimistic, pessimistic ??>> आशावादी , निराशावादी

धन्स इन्ना, हिसाशीबुरी ने !
हेच शब्द आता निहोन्गोमधे सांग

ओके हर्पेन. मी चुकून विश्व म्हणजे कॉसमॉस या अर्थाने समजलो.

महेश आण्णा , मला मॉर्निंग गूड आहे ना? इतकच विचार्ता येत , अन त्यावर जापनिज फॉर बिझी पिपल मधे दिलेल उत्तर समोरच्यानी दिल तर त्याच्या पुढच विचारता येत नैतर , निहोन गो वकारी मासेन

हर्पेन,

मी विमर्षिका म्हटलं असतं.
कारण मर्ष म्हणजे सहनशीलता आणि अमर्ष म्हणजे असहनशीलत.

विमर्षिका हे मुलीचे नाव- धाडसी, सहनशील (म्हणजे रडत नव्हे तर हसत सहन करणारी आणि पुढे जाणारी) या अर्थाने वापरण्यात येते.
आहे एकीचं नाव पहाण्यात.

आमच्या शेजारच्या मुलीचं नाव 'सहाना' आहे. म्हणजे पण अमर्याद सहनशक्ती असलेली.

त्यामुळे 'विमर्षिका' किंवा 'सहाना' स्पर्धा म्हणता येईल.
विमर्षिका कुणा संस्कृत तज्ज्ञांकडून तपासून घेतली पाहिजे.

हर्पेन 'तितिक्षा' असे पण म्हणतात.

नायतर आपण हठयोग सारखे हठधाव/हठदुचाकी स्पर्धा म्हणूया का?

क्षमतावर्धक खेळ ?

हट/हठ धाव स्पर्धा आहे की.

संस्कृतचा वापर न करता मराठी शब्द कसा बनवतात?

(उदाहरण माहित्येय. डिमॉनिटायझेशनला मराठीत निश्चलनीकरण / निर्धनीकरण म्हणतात - संस्कृताधारित.आणि इथे कानडीत अपनगदीकरण. नगद शब्द संस्कृत नाही ना? सगळ्यात भारी म्हणजे आपण सामान्यांनी बनवलेला शब्द- नोटबंदी- सरळसरळ एक इंग्रजी आणि एक उर्दू/फारसी शब्द घेऊन जोडून आणून टाकले मराठीत!)

मग सरळ सहनशक्ती स्पर्धा म्हणा.

निश्चलनीकरण/निर्धनीकरण या पंगतीत बसेल असा एक शब्द आहे..."निरंतरता" जो Endurance साठी वापरता येऊ शकतो.

पाचावर धारण चा पहिला अर्थ खरा आहे आणि माधव कानिटकरांच्या आत्मचरित्रात मी याचे स्पष्टीकरण वाचले आहे

जाता जाता : अनेकांच्या आत्मचरित्रांतून्/चरित्रातून अनेक जुन्या रूढी, जुने शब्द, वाक्प्रचार वेगळ्याच अर्थाने समजतात आणि 'अरेच्चा असा अर्थ होता होय!' असा विचार मनात येऊन आपण आश्चर्यचकित होतो. मला अलीकडच्या काळातली दोन तीन पुस्तके या दृष्टीने अधिक आवडली. पहिले म्हणजे डॉ. लीला रानडे-गोखले यांचे आत्मचरित्र, दुसरे माधव कानिटकर यांचे आत्मचरित्र आणि तिसरे सरस्वतीबाई अकलुजकर यांचे सरोजिनी वैद्य ह्या त्यांच्या कन्येने शब्दांकित केलेले आत्मवृत्त. लीलाताई गोखले यांचा रानडे-गोखले परिवार अतिशय समृद्ध, धनाने आणि विचारांनीही. बंडू गोखले, गोदाताई परुळेकर, सुशीला पटेल(बॅ. रजनी पटेल यांची पत्नी) शिवाय पुण्यातले गेल्या पिढीतले आणि सध्याचे अनेक नामवंत डॉक्टर्स, कारखानदार-अभियंते अशा नातेवाईकांमुळे त्यांचा परिवार समृद्ध आहे. शिवाय परिचितांमध्ये डॉ. बानू कोयाजी, डॉ. कमल रणदिवे असे दिग्गज नामवंत. त्यामुळे हे पुस्तक अत्यंत माहितीपूर्ण झाले आहे.

हीरा,
एक धागा काढून जुन्या मराठीवर लेख लिहा ना.

brand ambassador = नाममुद्रादूत.
खरे तर याचे 'मुद्रादूत' असे सोपे रूपही करता येइल.

साधा सोप्पा 'मोहरा' शब्द कसा वाटेल?

पाचावर धारण बसणेव्या वाक्प्रचाराचे वरचे अर्थ बरोबर नाहीत.
पंचेंद्रिये म्हणजे पाच सेन्स ऑर्गन्स नाक कान डोळे जीभ त्वचा हे सर्व घाबरल्याने डिफंक्ट होणे थोडक्यात भीतीच्या धक्क्याने शुद्ध बुद्ध हरपणे. ( मात्र बेशुद्ध पडणे असा अर्थ नाही )

जिभेवरील चव घेण्याकरता असतात त्या taste buds ना मराठी शब्द काय आहे?

एण्ड्युरन्स स्पोर्ट करता श्रमक्रीडा असे कसे वाटेल?

स्टॅमिनाला मराठी शब्द काय? दम? (दम चे मूळ फारसी आहे)

Taste budsसाठी रुचिज्ञानकलिका असं एक भाषांतर सापडलं.

stamina : त्राण?

रुचीज्ञानकलिका हा अगदीच शब्दशः अनुवाद वाटतो. त्यातला कलिका शब्द तितका बरा नाही वाटत. उंचवटा अशा अर्थाने बड वापरला आहे. कळी ह्या अर्थाने नाही. कदाचित कोंब म्हणता येईल (अंकुर?) उंचवटा किंवा तशा अर्थाचा काही शब्द आहे का?

स्टॅमिना ह्या शब्दाचे मूळ तंतू वा केशर ह्या अर्थी असणार्‍या स्टेमेन ह्या शब्दात आहे असे वाचले आहे. त्यामुळे श्वास, दम वगैरे कुठल्याच शब्दाशी ह्याचा थेट संबंध नाही. धागा, तंतू अशा अर्थाचा काही शब्द होता ज्याचा अर्थ आता बदलून प्रचलित अर्थ बनला आहे. मराठीतही तसे करता आले पाहिजे.

धागा, तंतू अशा अर्थाचा काही शब्द होता ज्याचा अर्थ आता बदलून प्रचलित अर्थ बनला आहे. मराठीतही तसे करता आले पाहिजे. >> चिवटपणा

क्या बात!
अक्षरशः पर्फेक्ट शब्द आहे.
चिवटपणा!