निसर्गाच्या गप्पा-१

सावली,
बटाट्याचे रोप एक ते दोन फूट वाढेल. त्याला पांढरी किंवा जांभळी पाच पाकळ्यांची फूले येतील. मध्यम आकाराच्या कुंडीत ते सहज वाढेल. मुळाशी फार पाणी साचायला नको. लावण्यापूर्वी बटाटा कापायला हवा होता. तसे केले नसले तरी झाड वाढेलच.

साधना,
पुर्वी मी अशा लोकांना हटकायचो, तर देवासाठी नेतोय, असे उत्तर मिळायचे !

धन्यवाद दिनेशदा. मी बटाटा कापुनच लावला आहे.
खरतर बटाट्याला कशी मुळं फुटतात आणि कसे बटाटे येतात याच निरिक्षण करण्यासाठी हे मी एका पारदर्शक प्लॅस्टीकच्या डब्यात अगदी कडेला लावलय. अशारितीने की बटाटा आला तर दिसावा. पण डबा छोटा आहे. तसच ठेवलं तर एकदोन तरी बाळबटाटे येतील का? त्याचे रोज फोटो पण काढतेय.

सावली मज्जा. हे डीस्कवरी चॅनेल सारखे की. फोटो चीटकवायला विसरू नकोस.
तूझा ईमेल मिळाला बर.

विजय नक्की. पण आले पाहिजेत बटाटे.
दिनेशदा म्हणतात तसे पाणि राहु नये म्हणुन मी डब्याला भोकं पाडुन खाली दगडही घातलेले आहेत.

जागू शांकली चे स्वागत कर.
शांकली ते बारर्तॉडी नाही. बारतोन्डी च्या फळाला एका पेक्शा जास्त डोळे असतात. ते खोडावर येत नाही.
पानाची मूख्ञ शीर जास्त ऊठावदार असते.दिनेश्दा नी म्हन्ट्ल्या प्रमाणे ते अन्जीर जातीतील धेड उम्बराचे झाड आहे. हि झाडे विहिरी काठी तसेच नदि काठी सापड्ते.

सावली, जमिनीखाली बटाटे वाढायला अंधार पाहिजे. समजा सूर्यप्रकाश मिळाला तर त्यात हिरवट भाग तयार होईल. तसा बटाटा खाऊ नये.
छोटिला निरिक्षण करण्यासाठी शेंगदाणे लावले तर उत्तम. त्याला छोटे पिवळे फूल येते. ते फूल झडले कि त्याचेच मूळ होऊन ते जमिनीत जाते आणि मग त्याच्या टोकाला शेंग तयार होते.

माझ्या घरी बागेतला मातीस्वरुप कचरा मी प्लेस्टिक पिशवीत भरुन ठेवलेला. पावसाळ्यात त्या पिशवीत पाणी पडत राहिले. मग त्याच्यातुन मेथीच्या पानासारखी गोल पाने असलेले एक रोप आले. पंकजच्या घरी भुईमुगाची शेती असल्याने त्याने ते लगेच भुईमुगाचे म्हणुन ओळखले. मी ते तसेच तिथेच वाढू दिले. काही महिन्यांनी भावाचा मुलगा घरी आलेला त्याने ते रोप उपटून काढले. त्याच्या मुळांना ७-८ भुईमुग लागले होते, पण आत नुकतेच दाणे तयार होत होते. मला रोप उपटल्याचे खुप वाईट वाटले, मी परत लावत होते, पण पंकज म्हणाला आता लावले तरी भुईमुग मोठे होणार नाहीत. एकदा उपटले की ते गेलेच

लोकसत्तामधील बातमी
मुंबई महापालिका आणि वृक्ष प्राधिकरण यांच्या संयुक्त विद्यमाने आयोजित करण्यात आलेल्या १६ व्या झाडे, फुले, फळे, भाज्यांचे प्रदर्शन आणि उद्यान विद्याविषयक कार्यशाळेचे उद्घाटन १७ फेब्रुवारी रोजी सकाळी ११ वाजता भायखळा (पूर्व) येथील वीरमाता जिजाबाई भोसले उद्यानात होणार आहे.
या प्रदर्शनाच्या निमित्ताने १७ ते २० फेब्रुवारी या कालावधीत उद्यान विद्या या विषयाच्या अनुषंगाने विविध मुद्यांवरील कार्यशाळांचे आयोजन करण्यात आले आहे. या कार्यशाळेत संबंधित क्षेत्रातील तज्ज्ञ मंडळी प्रात्यक्षिकासह व्याख्यान देणार आहेत. हे प्रदर्शन नागरिकांसाठी विनामूल्य खुले राहणार आहे

दिनेशदा आम्ही मागील वर्शी शेतात शेंगदाणे लावले होते पण काढणिच्या वेळी काहीच हाती लागल नाही.सगळे शेंगदाणे ऊन्दिर मामानी खाऊन टाकले. वरून पत्ता देखील लागत नव्ह्ता.

साधना चवळी पेरा. छान वेल येईल आणि कोवळ्या शेंगा पण मिळतील.

जागू, माझे वडील कोकणात असताना, पडवळ, काकडी, दोडके, भोपळा, वगैरे बरयाच भाज्या लावायचे. दिवसभर ते शाळेत असायचे. आणि इकडे घरी, आईला पत्ताहि लागू न देता माकडे येवून सगळ्यावर ताव मारून जायची. आणि वेलही ओरबाडून, तोडून टाकायाची. संध्याकाळी घरी आल्यावर वडील इतके संतापायाचे? आजही त्यांचा चेहरा आठवून वाइट वाटते. त्याना फार त्रास व्हायचा. त्यांची मुलेच होती ती.
कधी कधी सुट्टीच्या दिवशी आम्हाला राखण करायला सांगितलेले असायचे. पण बिलंदर माकडे आमच्या समोरून पडवळ पळवून न्यायची. आम्ही किती डबे वाजवले तरी त्याना फरक पडत नसे. वर आम्हालाच दात विचकून दाखवत आमच्या अंगावर यायची. आणि नंतर वडिलांची बोलणी खायला लागायची.

उंदरांना आता कुणाचाच धाक राहिलेला नाही. मांजरीसुद्धा त्यांच्या मागे लागत नाहीत आता. आता तो बासरीवालाच आला पाहिजे, ज्याच्यामागे ते जातील आणि कड्यावरुन उड्या मारतील.
नारळाची झाडे पण त्यांच्या तावडीतून सुटत नाहीत. गोव्यात गणपतिच्या दिवसांत उंदरांना वेगळा नेवैद्य दाखवतात, आणि आमच्या माडाला लागू नकोस म्हणून गार्‍हाणे घालतात.
माकडांना नैसर्गिक खाद्य शोधण्यापेक्षा आयते खायची सवय लागलीय. माथेरान, महाबळेश्वरला तर नकोसे करुन सोडतात. आता अंबोली, कर्नाळा, लोणावळा सगळीकडेच आहेत ती. आधी आपण कौतूक म्हणून खायला देतो, मग ते खंडणी वसूल केल्यासारखे करतात.

भरत, इथे केनयात एक वेगळ्या प्रकारची चवळी खातात. त्याच्यावर थोडी नक्षी असते. आणि त्याचा वेल होत नाही. वीतभर झाड झाले कि भरपूर शेंगा यायला लागतात.

नायजेरियात आणखी वेगळे बीन्स असतात. त्याचे दाणे चौकोनी असतात. त्याची खासियत म्हणजे भिजत घालून ते हातात चोळले कि त्याची साले निघतात. त्याचे पिठ वापरुन तिथे कांद्याची भजी करतात. आणि त्या पदार्थाचे नाव, करकरा.

दिनेशदा, वा नवीन माहिती.

आमच्या नव्या मुंबईत्,प्रभाग समिती सभेत उंदरांविषयीच्या प्रश्नाला उत्तर दिल्यावर पशुवैद्य् कीय अधिकारी माझ्याशेजारी बसल्यावर मला म्हणाले, '' की यदाकदाचित मानवाचा अंत झा ला,किंवा तशी परिस्थिती निर्माण झाली तर त्याला कारणीभूत ''उंदिर'' हाच प्राणी असेल....

आधी आपण कौतूक म्हणून खायला देतो, मग ते खंडणी वसूल केल्यासारखे करतात.

तुमच्या मक्याच्या कणसाचे काय झाले ते पाहिले की आंबोलीत..

उंदरांसाठी ग्लिरिसिडीया कामाला येत नाही काय?? त्याचे नावच उंदिरमारी आहे ना???

हो ना साधना.
नॅशनल जिओग्राफिक ने चेनै मधे माकडांच्या उच्छादाचे छान चित्रीकरण केले होते.

डॉक्टर, उंदीर आणि झुरळ जगू शकणार नाहीत, अशी जागाच या पृथ्वीवर नसेल !
मस्कतच्या समुद्रकिनार्‍यावर मी उंदीर सीगल्सच्या मागे लागलेले बघितले होते. एरवी सीगल, हा कुणाला घाबरणारा पक्षी नाही.

हे दोन नो. चे रोप दिलेस का??? मला बघायला पाहिजे घरी जाऊन...

त्या म्हाता-या मस्त दिसतात ना?? मी पिशवीत भरते आणि मग एकेक सोडत बसते.... लेक नाहीये या इथे

तुझ्यकदॅ अत बियाच बिया झाल्या असतील.. सगळ्या लाव आणि मग वाटप कर एकेका रोपाचे... लोकांनाही बरे वाटते..झाडाला किड लागत नाही, मेंटेनन्स झिरो.. पाणीही जास्त आवडत नाही आणि फुले आली की एकदम भरुन येतात आणि महिनाभर झाडावर टिकतात.

अगं हल्ली मला मरायलाही वेळ नाहीये... झाडाकडे कुठे बघतेय

जागू, तूमच्याकडे काळ्या कुड्याचे पण झाड असणार. (एलिफंटा केव्हज जवळ आहे ) त्याला पांढरी फूले येतात आणि त्याला जोडीने २ शेंगा लागतात. या शेंगा चांगल्या लांब झाल्या कि परत त्यांची टोके जूळतात व त्यांचा आकार इंग्रजी डी सारखा होतो. त्या आठवायचे कारण म्हणजे त्यात पण अशाच केसाळ बिया असतात. त्या बिया औषधी असतात. त्यांना इंद्रयव (किंवा असेच ) नाव आहे. माझ्याकडे असेल फोटो त्याचा.
ता.क.
जागू, आज उद्या फटाके फोडावे लागणार बहुतेक !

जागू, म्हाताऱ्या काय छान दिसतायत ग. आम्ही लहानपणी उडवायचो. तू नाशिबवान आहेस. तुझ बालपण अजून आहे.

जागू फटाके आणलेस का?

दिनेशदा काळ्या कुड्याच झाड फूल आल्यावर खूप सूंदर दिसते अस म्हणतात्.मी हे झाड अद्ध्याप पाहीले नाही.
साधना उन्दीरमारी ची झाड आहेत पण त्यासाठी झाडाच्या मूळ्यांची पावडर करावी लागते.ती कोण करणार्. शीवाय आम्ही त्यांच्या आवडी आता ओळख्ल्या आहेत. त्यामूळे या वर्शी आम्हाला त्यांचा काही त्रास झाला नाही.