निसर्गाच्या गप्पा (भाग ३२)

Submitted by जागू-प्राजक्ता-... on 7 July, 2017 - 05:46

सर्व निसर्गप्रेमींना निसर्गाच्या गप्पांच्या ३२ व्या भागाच्या हार्दिक शुभेच्छा.

वसंत ऋतुचे कौतुक करून, ग्रीष्माच्या पाठवणीची तयारी करून, ’वर्षा ’च्या स्वागताला आपण सर्व सज्ज झालो आहोत.
वसंतात नेत्रसुख मिळालं. विविध रंगाने, गंधाने, न्हालेला निसर्ग बघून मन हरखून गेलं. कोकिळकूजनाने कान तृप्त झाले.
ग्रीष्मात रसना तृप्त झाली. आंबे, फ़णस, जांभळं, कलिंगड, करवंद, जांभ, द्राक्षं, अशा विविध, फ़ळांनी आपलं मन जिंकलं.
आणि आता सर्वांना उत्सुकता आहे ती,

"घन घन माला नभी दाटल्या कोसळती धारा ! "

खरं तर एकच गोष्ट, परत परत घडली तर आपल्याला कंटाळा येतो पण याचे मात्र आपण कौतुक करतो आणि म्हणतो,

" नेमेची येतो मग पावसाळा, हे सृष्टीचे कौतुक जाण बाळा ! "

अशा या पर्जन्यराजाची आपण सर्वच फ़ार आतुरतेने वाट पहात आहोत. आपणच नव्हे तर उन्हाच्या चटक्याने लाही लाही झालेली
ही धरा, आपले अनंत हात पसरून भेटायला येणार्‍या पर्जन्याची आतुरतेने, नटून थटून वाट पाहत आहे.
पशु, पक्षी, झाडे, वेली, सर्वांनाच आता वेध लागलेत ते पावसाचे. त्यात चिंब भिजण्याचे.
"पाऊस" ! पाऊस म्हटलं की आपण लगेच पोहोचतो बालपणात. थुईथुई नाचनारा मोर, त्या कागदाच्या होड्या करून पाण्यात सोडणं,
मोठ्यांचं लक्ष चूकवून पावसात भिजणं, आणि साठलेल्या पाण्यात उड्या मारून स्वत: व दुसर्‍याला भिजवणं. अनंत आठवणी!

"पाऊस" ! पाऊस म्हटलं की मला आठवतो आणि आवडतो तो कोकणातला पाऊस. पण त्याच संपूर्ण वर्णन मी शब्दात करूच शकत नाही.
तो ढगांचा गडगडाट, विजांचा कडकडाट, पावसाचा थयथयाट, पाण्याचा खळखळाट.
पहिल्या पावसाबरोबर दरवळणारा मृदगंध, ते लाल, मऊ मऊ रेशमी किडे, अंगणभर ऊड्या मारणारी, पायाखाली येणारी, अगदी
नखाएवढी छोटी बेडकांची पिल्ले, आपला पिटुकला देह नाचवत तिरके तिरके पळणारे चामटे, (खेकडे,)
अंगणात पडणार्‍या पागोळ्या, त्यात हात पाय़ भिजवणं, हळूच पाणी पिणं, हळूच अंगणात धाऊन परत येणं, छत्री घेऊन पावसात फ़िरणं.
घरात गळणार्‍या पाण्याखाली लावलेली भांडी, आनंदाने डोलणारी हिरवीगार झाडं, छोटे छोटे निर्झर, अळवाच्या पानांवर नाचणारे मोती.
सकाळीच शेतावर खोळ घेऊन निघालेले शेतकरी आणि बैल, बैलांच्या गळ्यातल्या घुगुरांचा नाद, थोड्याच वेळात न्याहारी घेऊन जाणार्‍या कारभारणी, नदीला आलेला पूर, त्यात वाहून जाणारी झाडे, साप, साकव, आणि ह्या सगळ्यात नम्र होऊन वाचलेली लव्हाळे!
झाडाखाली उगवलेली छोटी छोटी रोपं, आणि त्यात ते काजूचं असेल तर त्यावर मारलेला डल्ला. Happy सगळं कसं लख्ख उभं रहातं डॊळ्यासमोर!
तर अशा या पावसाचं आपण स्वागत करूया आणि एक वाक्य जरूर लक्षात ठेऊया,

"आला पावसाळा, तब्बेत सांभाळा! "

निसर्गाने आपल्याला मुक्त हस्ताने दान केलयं, "घेता किती घेशील दो कराने". पण आपण त्याची योग्य निगा राखली पाहिजे .
त्याचा योग्य उपयोग केला पाहिजे. त्याच संरक्षण, संवर्धन करायला पाहिजे.

वरील मोगर्‍याच्या अक्षरातील फोटो व मनोगत नि.ग. प्रेमी शोभा हिचे आहे.

निसर्गाच्या गप्पा या धाग्याची सुरुवात ५ डिसेंबर २०१० पासून झाली.
मागील धागे.
(भाग १) http://www.maayboli.com/node/21676 (भाग २) http://www.maayboli.com/node/24242
(भाग ३) http://www.maayboli.com/node/27162 (भाग ४) http://www.maayboli.com/node/29995
(भाग ५) http://www.maayboli.com/node/30981 (भाग ६) http://www.maayboli.com/node/32748
(भाग ७) http://www.maayboli.com/node/34014 (भाग ८) http://www.maayboli.com/node/34852
(भाग९) http://www.maayboli.com/node/35557 (भाग१०) http://www.maayboli.com/node/36675
(भाग ११) http://www.maayboli.com/node/38565 (भाग १२) http://www.maayboli.com/node/40660
(भाग १३) http://www.maayboli.com/node/41996 (भाग १४) http://www.maayboli.com/node/43114
(भाग १५) http://www.maayboli.com/node/43773 (भाग १६) http://www.maayboli.com/node/45755
(भाग १७) http://www.maayboli.com/node/47785 (भाग १८) http://www.maayboli.com/node/48236
(भाग १९) http://www.maayboli.com/node/48774 (भाग २०) http://www.maayboli.com/node/49280
(भाग २१) http://www.maayboli.com/node/49967 (भाग २२) http://www.maayboli.com/node/50615
(भाग २३) http://www.maayboli.com/node/51518 (भाग २४) http://www.maayboli.com/node/52059
(भाग २५) http://www.maayboli.com/node/53187 (भाग २६) http://www.maayboli.com/node/54423
(भाग २७) http://www.maayboli.com/node/55016 (भाग २८) http://www.maayboli.com/node/55962
(भाग २९) http://www.maayboli.com/node/57203 (भाग ३०) http://www.maayboli.com/node/58808
(भाग ३१) http://www.maayboli.com/node/60825

विषय: 
शब्दखुणा: 
Groups audience: 
Group content visibility: 
Use group defaults

दोन तीन फोटो दिसत नाहीए जागू वरचे.
बाकी इक्झोरा माझ्याकडला सुद्धा सतत फुललेला असतो. मोठ्ठा आहे मस्त ७ ८ फुट उंच आणि लाल फुलांचे गुच्छच गुच्छ.. त्यातला मध प्यायला मग असंख्य वेगवेगळी फुलपाखर आणि सनबर्ड्स येत जात राहतात.

सायु ह्या कात्री जास्वंदीच माझ्या माहेरी एका भागात कुंपण होत. खुप फुले यायची तेव्हा.

देवकी धन्यवाद.

मानसीताई उर्फ सरीवा वेलकम बॅक.

मी कुंडीत लावलेल्या अवोकडोची पाने:

मी नेटवर पाहून अवोकडोचे बी पाण्यात लावले होते, त्याला मुळे व पाने फुटल्यावर कुंडीत लावले.

हे बी. हे कसे रुजवायचे त्याची प्रोसेस नेटवर आहे. हे सोलून वरची साल काढून टाकली, त्याला तीन बाजूनी काड्या टोचल्या. ह्या काड्यांच्या आधारे बी अर्धे पाण्यात राहील असे ठेवायचे. पाणी बदलत बसायची गरज नाही. काही दिवसात बिला खालून मुळे व वरून कोंब फुटतो. तो भराभर वाढतो व वर पाने येतात. भरपूर पाने फुटली की पाण्यातून काढून जमिनीत किंवा कुंडीत लावायचा.

हे असे टोचून पाण्यात ठेवले होते.

आधी हा देठ असाच भरभर वाढत दीड फूट वर आला व नंतर पाने फुटली.

मुळे अशी आली होती

साधना,
बाळोबा असल्यापासुनचे प्रगतीचे फोटो टाक ना टॉडलरचे..
बी, त्याला रुजवले कसे पाण्यात ते, पाणी कसे कधी बदलवले, पाण्याव्यतिरिक्त अजुन काही वापरलेस का, किती दिवस वाट पाहिली, न चुकता घ्यायची काळजी, मग मातीत रुजवताना लावलेले थर, नेमके काय काय टाकले कुंडीत, पाणि किती घालतेस, सतत माती हलवतेस का, उन्ह कधीचं अन किती मिळत हे सार लिही... कामी येईल माझ्यासारख्यांच्या..
आणि सारे प्रचि कोलाज करुन टाक.. Happy

रच्याकने माझ्याकडल्या आयरिसकडे गुड न्युज आहे.. कधीची आस लावून बसलेली मी..
अन गोकर्ण गेल्यातच जमा आहे Sad

सर्व फोटो मस्तच. कात्री जास्वंद बघितल्यावर कोकणातलं माहेर आठवलं. सासरीपण आहे. माहेरी लहान असताना उठल्यावर फुलं काढायला आते पिटाळायची.

अखेर माझ्या कुंड्या खाली ठेवल्या महाशिवरात्रीच्या दिवशी, माडाच्या सावलीत ठेवल्यात मी. मला gallery तून दिसतील अशा ठेवल्या, एक दिवसाआड सकाळी पाणी घालायला जाते. तुळशीच्या कुंड्या खाली ताटली ठेऊन ठेवायच्या आता फक्त त्याही एक किंवा दोन. मी आयडिया केलीय लीलीत तुळस उगवलीय, ती एक ठेवलीय आणि दुसरी नुसती तुळशीची. ह्यावेळी गोकर्ण फुलं आणि पावटे शेंगा बऱ्याच मिळाल्या.

धन्यवाद साधना..
अवाकाडोची बी लिंबासारखी असते का? म्हणजे दोन टोक? आणि काड्या खुपसताना एक टोक पाण्यात तर दुसर वर आकाशाकडे अस लावलेलं दिसतय तू.. बरोबर का?

अखेर माझ्या कुंड्या खाली ठेवल्या महाशिवरात्रीच्या दिवशी, माडाच्या सावलीत ठेवल्यात मी. >> सोसायटीने ठेवू दिल्या हे छानच झाले अन्जू..

ह्यावेळी गोकर्ण फुलं आणि पावटे शेंगा बऱ्याच मिळाल्या.>> मलापन फुलं मिळाली.. आता ते मरायला टेकलय तर मी लागलेल्या सार्‍या शेंगा जपून ठेवल्या परत रुजवायला..

काल पारसिक हिलवर गेले, तिथे अडुळसा दिसला. तसा तो तिथे गेली कित्येक वर्षे आहे पण काल फुले दिसली म्हणून जवळ गेले.

तिथेच हे एक पाच सहा फुटी झाड दिसले. तेही तिथे बरीच वर्षे बघतेय पण काल त्याची फुले दिसली, फळे दिसली.

हा लघु अजान वृक्ष.

ही पाने व फुले

टीना सोसायटीनेच सांगितलं की आता कुंड्या ग्रीलमध्ये ठेवायच्या नाहीत अपवाद तुळस फक्त. पण त्या दुसऱ्या विंग च्या पाठीमागे ठेवायच्या असं सांगितलं. आमची पाच विंगची सोसायटी आहे ऑलिम्पिक गोल सारखे डिझाईन. पण मग तिथे ठेवल्या तर मला बघता येणार नाही म्हणून मी माझ्यापाठीमागे कोपऱ्यात ठेऊ का विचारलं तर चालेल म्हणाले. माझा flat पाठीमागे आहे, फिरून पाणी घालायला लागतं, थोडं लांब जाऊन पण ok मला. मी पहिल्या मजल्यावर रहाते.

अवोकडो बी असोल्या सुपारी एवढी असते. सुपारीसारखीच एक बाजू चप्पट व एक टोकवाली. चप्पट बाजू पाण्यात बुडवायची. मी काड्या तिरक्या लावल्या. सरळ सुद्धा लावता येतात. तुमच्या भांडयात बी अर्धवट पाण्यात राहिले पाहिजे असे ऍडजस्ट करा.

हा cadaba fructicosa. हा फक्त भारतीय उपखंडातच आढळतो. (Endemic to indian subcontinent)

हेही खरेतर झुडूप आहे पण वेलवर्गीय झुडूप आहे. मराठीत वेळीवी किंवा हलब हे नाव आहे. आयुर्वेदिक औषधात याचा वापर करतात.

याची पाने

फुले

छानच गं साधना..
माहितीबद्दल धन्यवाद..
कडाबाच्या फुलांऐवजी पानांवर फोकस गेलाय पण चालसे..
मी नाव गाव पहिल्यांदाचा ऐकतेय..
अडूळसा फक्त खोकल्यापुरता माहिती होता.

टीना सोसायटीनेच सांगितलं की आता कुंड्या ग्रीलमध्ये ठेवायच्या नाहीत अपवाद तुळस फक्त>> का ते ? लोकांच्या डोक्यावर वगैरे पडल्या का? कि लोक डोक्यावर पडले? व्यवस्थित काळजी घेतली तर मेंटेन करु द्यायला काही हरकत नसावी असं वाटत मला..
असो..ठेवू देताय हे हि नसे थोडके..

आजुबाजुला दोन ताजी पानं असली तर तेवढाच डोळ्यांना आराम वाटतो.. त्यांची काळजी घेण्यात, वाढ पाहण्यात एक समाधान वाटत.. नाही तर फार बेजान वाटत घर ह्याचा मला चांगलाच अनुभव आलाय..

आज माझी बंगालन घरी आली..रुमी गं.. तिनं तिथुन ढिगभर झाडं आणलेय.. त्यांना पन तारावं लागेल.. मज्जाच मज्जा..
पूर्ण वाड्यात नाही तेवढे झाडं आम्ही तिघींनीच लावलेय दोन रुमच्या खुराड्यात..हाहाहा..
मेल्या मांजरी कधी कधी तुडवतात पाडतात तर त्यांच्याने हलणार नाही अश्या कुंड्या ठेवल्यात आता.. तरी पुदिन्याचं चांगल वाढलेलं रोपट उलथवलच.. परत लावूनही काही जगलं नाही ते बिचारं Sad

हाय निगकर्स, जालात निसर्गाच्या गप्पा भाग एक ची लिंक मिळाली नी ती पूर्ण वाचून काढली दोन दिवसात संपूर्ण प्रतिकीया सहित आणि लगेच माबो ची सभासद झाले. आताच भाग 32 सुद्धा पूर्ण वाचला. हळू हळू सगळे भाग वाचून काढेन. खूपच माहिती मिळाली इथे झाडापानांबद्दल. खूपच मस्त वाटलं. थँक्स

वेलकम रचना. मीपण पुर्वी मायबोली वाचक होते सदस्य नव्हते तेव्हा नि ग फॅन होते.

टीना सोसायटीला कलरींग करतायेत. नंतर कलर खराब होतो म्हणे कुंड्यात पाणी टाकून ते पडते म्हणून. सर्वच कुंड्यांखाली ताटल्या ठेवल्या आणि माफक पाणी घातलं तर चालायला हवं. थोडे दिवसांनी बघुया अंदाज घेऊन.

वेलकम अबोर्ड रचना.. निगचे सर्वच धागे माहितीपूर्ण आणि प्रचिपूर्ण आहेत.. तुला/तुम्हाला नक्की आवडेल..

अन्जू,
काय बेकार रिझन दिलय सोसायटीने. त्यामुळे का झाडच लावायच नाही का लोकांनी?
असो.. जरा काळजी घ्यावी अशी वॉर्निंग द्दिली असती तर बरे वाटले असते. असो.. तू तुझी आवड तेवढ्यातही जपतेय हे छानच..

काय बेकार रिझन दिलय सोसायटीने. >>> अगं इथे सगळीकडे तसंच करतात, बहीणीकडे आईकडे सेम केलंय. पण खाली सोसायटीत आहेत झाडं ब-यापैकी. माड, फणस, गुलमोहर, सोनमोहर, प्राजक्त, आसुपालव, लिंबू वगैरे. आता सर्वांना छान पार पण बांधलेत.

निसर्गाच्या गप्पांना पुन्हा सोनियाचे दिनू आल्यासारखे वाटत आहेत सध्याच्या पोस्ट पाहून.
साधना ग्रेट आहेस. खुप छान माहीती फोटो टाकलेस.

टीना फोटो टाक ना एकदा तुज्या रुम मधल्या झाडांचा.

निसर्गाच्या गप्पांना पुन्हा सोनियाचे दिनू आल्यासारखे वाटत आहेत सध्याच्या पोस्ट पाहून.>>
हो ना.. इथली चर्चा वाचायला मस्त वाटत एकदम.. Happy

टीना फोटो टाक ना एकदा तुज्या रुम मधल्या झाडांचा.>> हो टाकते..
आयरिसची गुड न्युज आहे.. वाट बघतेय मी कधीची..
रुमीने शोची झाडं आणलीत गं.. आजच कुंड्यात लावली त्यांना.. दावते फोटो दोन दिवसांत..

आमच्याइथे समुद्र किनारी पांढरा गिरिपुष्प फुलला आहे.
१)

२)

३)

आणि हा जांभळाही
हा जरा लाईट जांभळा आहे.
१)

२)

अरे हे राहिलच वाटत दाख्वायच..
सद्ध्या मी सक्युलंट्स च्या प्रेमात आहे.. पुण्यात शोधतेय..

हा फोटो उटीच्या बॉटनिकल गार्डन मधला..
दक्षिण भारताच्या टूरवर गेल्यावर उटीला एका सुंदर तळ्याकाठी गेलो असता जवळच एका नर्सरीत डोकावली तर तिथे पण हे सक्युलंट दिसल मला.. किंमत रु. १००/- होती पण इच्छा असुनही टूर संपायला भरपूर वेळ आणि सोबत तब्बल चार ते पाच फॅमिलीज असल्यामुळे मी बेत रद्द केला.. आता इथे शोधतेय मिळतय का ते.. नर्सरीलाईव्ह नावाच्या साईटवर दिसताय. किंमत रु २५०/- पासुन पुढे आहे. बघु पहिले इथल्या नर्सरी पालथ्या घालाव्या मग जाईल तिकडे शायद. तर हा फोटो..

कोडाईकनालला भेट दिलेल्या एका जागी हि अशी गुंंतावळ दिसली..
.

हे आणखी काही सक्युलंट्स..
.
हे हँगिंग मधे लावलेले दोन प्रकार..
.

..
.

.
फोटो जरा ब्लर आलेले..
फार धावत धावत काढलेले त्यामुळे..
एक मीच रमत गमत चाल्लेली बाकी सगळे गार्डनमधे फिरायला आलेले.. ते बॉटनिकल गार्डन आहे हे गावीही नसलेले.. असो..
.
.

Succulent plant

  • सक्युलंट झाडांची संरचना हि कॅक्टससारखीच असते.
  • रखरखीत अन शुष्क प्रदेश असलेल्या प्रदेशात पाण्याच्या कमतरतेमधे तारण्यासाठी यांची पाने जाड आणि मांसल असतात.
  • लॅटीन शब्द sucus म्हणजे ज्युस्/सॅप (sap) वरुन याला सक्युलंट हे नाव देण्यात आले.
  • यांच्या प्लँटेशन साठी मोकळी, हवा खेळती राहिल अशी रेतीमिश्रीत माती लागते.
  • यांची मुळं सतत ओली राहिल्यास या झाडांच्या वाढीवर त्याचा असर होतो त्यामुळे याला फार कमी पाणी एक दोन दिवसाच्या गॅपने घालणे जास्त सोयिस्कर ठरते.
  • कॅक्टस आनि सक्युलंट्स हे फार जवळचे आहेत तरी सगळे कॅक्टाय हे सक्युलंट्स असतात पण सगळे सक्युलंट्स हे कॅक्टस नव्हे.
  • या दोहोंमधे फरक ओळखण्याचा महत्वाचा फरक म्हणजे अ‍ॅरिओल्स ( Areoles ). अ‍ॅरिओल्स म्हणजे छोटी, गोल, कुशनसारखा मांसल भाग असलेली वाढ जेथे काटे, केस, छोटी पानं, फुलं अशा गोष्टी वाढतात. असे अ‍ॅरिओल्स हे सक्युलंट्स आणि कॅक्टस मधला महत्वाचा फरक आहे. अ‍ॅरिओल्स हे फक्त कॅक्टस वर आढळतात, सगळ्या सक्युलंट्सवर नाही.
  • काही सक्युलंट्स सुद्धा काटेदार असतात पण ते कॅक्टस नव्ह कारण काटे असुनही अ‍ॅरिओल्स नसलेले ते कॅक्टस ठरत नाही.

असो.. आज का ग्यान इतना ही..
तीन तीन पोस्टसाठी जागूमायची आत्ताच माफी मागुन थांबते.

तटी: वरील ग्यान हे सक्युलंटच्या प्रेमात पडल्यावर त्याच्याविषयी माहिती काढत अअसतानाप्राप्त झालेलं आहे.. आणखीही भरपूर काही आहे पण सगळं काही इथे देऊन बोर करत नाही. मला जॉनी डेप आवडतो म्हणुन तुम्हीपन तो आवडुन घ्यावा आणि त्याची लाईफस्टाईल जाणून घ्यावी अशी माझी काही अपेक्षा नाय Proud Lol

Pages