निसर्गाच्या गप्पा (भाग २५)

Submitted by जागू-प्राजक्ता-... on 21 March, 2015 - 09:43


(निसर्गाची नैसर्गिक गुढी/तोरणे)

सर्व निसर्गप्रेमींना सप्रेम
नमस्कार,

गोनीदां, डॉ. शरदिनी डहाणूकर, दुर्गाबाई यांजसारखे जे निसर्गप्रेमी आहेत ते सतत आठवणीत असतातच पण त्यांचा विशेष आठव होतो ऋतूबदल होतो तेव्हा - काय सुरेखरित्या या नैसर्गिक गोष्टीला ते शब्दबद्ध करु शकतात !!

गोनीदांनी " माचीवरला बुधा" या कादंबरीत लिहिलेले हे वर्णन का पहाना ...
"फाल्गुन लागला. अन चाफ्याची सगळी पानं गळून पडली. त्यांच्या टोकाला बारीक बारीक कळ्या धुमारल्या. ती टोकं तांबूस चकचकीत दिसू लागली. होता होता कळ्या फुलल्या. सगळं टेमलाईचं पठार चाफ्याच्या वासानं घमघमायला लागलं.उंबराचीही पानावळ पार झडून
गेली होती. पण फाल्गुन लागताच त्या झाडाच्या अंगी चैतन्य रसरसलेलं दिसू लागलं. त्याच्याच अंगी का, सगळ्याच झाडांची तीच गत झाली. रानची सगळीच झाडं नव्हाळली, देखणी दिसायला लागली. त्यांच्या फांद्याच्या हातांना जणू कोवळी तांबूस नखं फुटली. त्या कोवळ्या झळाळीनं सगळं रान श्रीमंत झालं."
(साभार - माचीवरला बुधा - गोनीदा - मॅजेस्टिक पब्लिशिंग हाऊस)

जरी आपण सगळे शहरी असलो तरी आपल्या आसपासच्या झाडापानात जो बदल होत असतो तो पाहून आपण
आंत कुठेतरी सुखावतो, श्रीमंत होत असतो. या निसर्गाची विविध रुपे पहाताना त्यातून जी निर्मळ प्रसन्नता, शांति व सौंदर्य यांची लयलूट केली जाते त्याची साठवण आपल्या मनात कशी करता येईल हे जरुर
पहावे.

सार्‍या झाडांसारखेच या नव्या वर्षाचे आपण उत्फुल्ल मनाने स्वागत करु या, कोवळ्या पालवीसारखी एक सुंदरशी सतेज गुढी आपल्याही मनात उभारुयात - चैतन्यमय होऊया, अमृतमय होऊया
....

असतो ऽमा सद्गमय |
तमसोऽमा ज्योतिर्गमय |
मृत्योर्मा अमृतं गमय |
ॐ शांति: शांति: शांति: ||

सर्वांना नववर्षाच्या
अनेकानेक हार्दिक शुभेच्छा ....

वरील प्रस्तावना मायबोलीकर शशांक पुरंदरे यांच्याकडून.

निसर्गाच्या गप्पा या धाग्याची सुरुवात ५ डिसेंबर २०१० पासून झाली. आज २५ वा धागा गुढी पाढव्याचा मुहुर्त साधून मराठी नविन वर्षाच्या प्रारंभदिनी सुरू करताना आनंद होत आहे.

मागील धागे.

(भाग १) http://www.maayboli.com/node/21676 (भाग २) http://www.maayboli.com/node/24242
(भाग ३) http://www.maayboli.com/node/27162 (भाग ४) http://www.maayboli.com/node/29995
(भाग ५) http://www.maayboli.com/node/30981 (भाग ६) http://www.maayboli.com/node/32748
(भाग ७) http://www.maayboli.com/node/34014 (भाग ८) http://www.maayboli.com/node/34852
(भाग९) http://www.maayboli.com/node/35557 (भाग१०) http://www.maayboli.com/node/36675
(भाग ११) http://www.maayboli.com/node/38565 (भाग १२) http://www.maayboli.com/node/40660
(भाग १३) http://www.maayboli.com/node/41996 (भाग १४) http://www.maayboli.com/node/43114
(भाग १५) http://www.maayboli.com/node/43773 (भाग १६) http://www.maayboli.com/node/45755
(भाग १७) http://www.maayboli.com/node/47785 (भाग १८) http://www.maayboli.com/node/48236
(भाग १९) http://www.maayboli.com/node/48774 (भाग २०) http://www.maayboli.com/node/49280
(भाग २१) http://www.maayboli.com/node/49967 (भाग २२) http://www.maayboli.com/node/50615
(भाग २३) http://www.maayboli.com/node/51518

निसर्गाशी निगडीत काही पुस्तकांची यादी १५ व्या धाग्यापर्यंत पाहता येईल.

विषय: 
शब्दखुणा: 
Groups audience: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

जिप्सी, आता मला नीटसं आठवत नाहीय पण आकार साधारण असाच होता. पण इथे पाकळ्या थोड्या जाडसर आणि अतिशुभ्र दिसत आहेत. त्या फुलाच्या कागदी आणि किंचित हिरवट झाक असलेल्या होत्या. आमच्या ग्रूप्मध्ये कोणाकडे या फुलाचा फोटो सापडला तर इथे टाकेन. नुवारा एलिया मधल्या देवळात खूपच गर्दी होती. तिथल्या बुद्धमूर्तीसमोर या फुलांची सुंदर सजावट असते. पण गर्दीमुळे नीटसे फोटो काढताच आले नाहीत.

@शशांक पुरंदरे,
सिलॉन आयर्न्वुड नावाचे झाड गूगलवर मेसुआ फरीआ (mesua ferrea) या जातीचे दिसतेय. त्यालाच त्यांनी नागकेसर, नागचंपा असेही म्हटलेय. हे ऑर्नॅमेंटल झाड असून श्रीलंकेचा राष्ट्रीय तरू आहे. ह्याची पाने लाल होतात. पण मुख्य म्हणजे ह्याला बट्रेसेस असतात जे मी पाहिलेल्या झाडाला नव्हते.
ह्या नागकेसराचाही माझ्या मनात खूप गोंधळ होतो. पुन्नाग, उद्दालक ही वेगवेगळी झाडे आहेत ना? प्रश्न अगदी बालिश आहे पण दर वेळी सुंदरकाण्ड वाचताना गोंधळायला होते.

गूगलवर पण कधी कधी गोंधळ घालतात.. नागचंपा आणि नागकेसर वेगळेच. mesua ferrea म्हणजे नागकेसर. हा मसाला आहे. औषधही आहे.

नागचंपा बहुतेक कैलाशपतिला म्हणत असत. ( फुलांमधे नागाच्या फणीसारखा आकार असतो म्हणून ) शिवाय नागफणी हे फुलही वेगळेच ( अळूच्या कुळातले. )

>> श्रीलंकेतले कमळासारखी फुले असलेले झाड >>
प्रत्यक्ष बघताना काय भारी वाटलं असेल! त्याला छान वासही असेल ना?
जागू,
तू टाकलेला फोटो मला कावळीच्या वेलाचा वाटतोय.
हीरा,
उंडीच्या फुलांनाही नागचंपा आणि पुन्नाग अशी संस्कृत नावे आहेत.
सुरंगीलाही पुन्नाग म्हणतात.

आमच्या घरात आम्ही सगळ्या खिडक्यांमध्ये चिमण्यांना घरटी करण्यासाठी खोकी लावून ठेवली आहेत. सगळ्या खोक्यात चिमण्यांनी घरटी केली आहेत. पण सध्या त्यात भांगपाडी मैनांनी घूसखोरी केली आहे. दिवसभर चिमण्या आणि मैनांची भांडणं चालू असतात. काल सकाळी पाहिलं तर या भांडणात खिडकीतल्या कुंडीत एक चिमणीचं पिल्लू मरून पडलं होतं. Sad
चिमण्यांनी आता पुन्हा घरट्याची डागडुजी करयला सुरुवात केली आहे. आज लक्षात आलं की गवती चहाची कुंडी भुंडी झाली आहे आणि एका कुंडीत फूटभर वाढलेलं हँगिंगही गायब! या आगाऊ बायांनी ते सगळं आपल्या घरट्यात भरलंय Happy

आदिजो कित्ती छान.
आणि बिचारे पिल्लू.

मी पण कैलाशपतीला नागचंपा नाव ऐकले आहे.

आणि त्या मुचकुंद आणि कनकचंपा ह्या नावामध्येही खुप गोंधळ आहे.

सगळी माहिती आणि फोटो मस्त.

वर्षु, झाड कसल आहे ते नाही माहित पण दिसतय सुंदर.

बर्षू, अकॉर्न म्हणजे ओकची फळे ( आईस एज चित्रपटात आहेत ती ) हे कदाचित पाईन नट्स ( चिलगोजा ) असू शकेल. पण मोठे झाले तरच कळेल.

हां पाईन कोनच असावा.. इथे जंगलं च्या जंगलं या आणी देवदाराच्या उत्तुंग ( 'उंच' या शब्दाची उंची अपुरीच पडते देवदारा च्या हाईट करता Happy ) वृक्षांनी गच्च भरलेली आहेत..

देवदाराची पानं इतक्या जवळून पहिल्यांदाच पाहायला मिळाली.. अगदी हातात घेता येतील इतक्या जवळून

अर्थात त्याकरता मला समुद्र सपाटी हून ७००० फूट उंचावर जावं लागलं

वर्षूदी मस्त फोटो.

दा. आता याल तेंव्हा राणीच्या बागेत ते झाड पहा. अगदी वडाच्या आकाराची फळे होती.

Pages