द ग्रेट इंडिअन किचन

Submitted by मेधावि on 1 February, 2021 - 07:00

गेल्या दहा दिवसांत तीन सिनेमे पाहीले.
1. इज लव्ह इनफ ? "सर"
2. द लास्ट कलर
3. द ग्रेट इंडिअन किचन.

पहिले दोन सिनेमे आवडले ...

तिसरा सिनेमा.. (Neestream -मल्याळी भाषेतला इंग्रजी सबटायटल्सवाला) पाहून मात्र त्रास झाला. एक सण्णसणीत मुस्काटात बसली. हा चित्रपट संपत नाही. तो मानगुटीवर बसतो आणि छळतो. "अगदी फ्रंट ऑफ द माईंड" छळत रहातो. स्वैपाकघर आणि स्वैपाक ह्या विषयातले बारीक सारीक तपशील टिपून त्यावर एका पुरुषानं हा सिनेमा बनवलाय,त्याला साष्टांग प्रणाम.

Spoiler alert - ज्यांना पहिल्या  धारेचा सिनेमा बघायचाय त्यांनी इथून पुढे वाचू नये. पण लवकर बघा...

(एक डिस्क्लेमर - मी अजिबातच स्त्रीवादी नाही. स्वतः राबून घर सजवणं, स्वच्छ आणि सुंदर ठेवणं, छान छान पदार्थ बनवून दुस-याला खाऊ घालणं हे मला आवडतं. मी माझ्या आवडीसाठी ते करते, तरीसुद्धा सिनेमा पाहून मी गोंधळले आणि भांबावले आहे)

लास्ट अॅलर्ट!!!
ह्यापुढचं लेखन प्रचंड उत्कट असेल. ते कदाचित  असंबंद्धही होईल, पण विचारांचं घोंघावीकरण न थोपवता आणि त्याचं अजिबात सुबकीकरण न करता ते जसे येतील तसे ते इथे येतील.

एखाद्या व्यक्तीला कोणी सपासप आसूडाचे फटके मारत असेल तर त्याच्या वेदना पाहून बघणाराही कळवळतो.  पण ती व्यक्ती जर खूषीत ते फटके खात असेल तर? .... आनंदानं हे फटके खाणं म्हणजेच आपल्या आयुष्याची सार्थकता, कृतार्थता, परीपूर्णता असं तिला आणि तिच्या सर्व जिवलगांना वाटत असेल तर ?

आणि....... मीही त्यातलीच एक असेन तर?????
मीच काय,  निरक्षर ते डाॅक्टरेटपर्यंत शिकलेल्या, गरीब ते गडगंज श्रीमंतीत लोळणा-या माझ्या परिचयायल्या सर्वच्या सर्व  स्त्रिया दिसतायत् मला आत्ता डोळ्यापुढे. हे सगळं आमच्या, आपल्या  हाडीमाशी इतकं रुजलंय आणि तुम्ही आम्ही सर्वांनी ह्या प्रचंड प्रचंड भीषण वर्णव्यवस्थेला किती सहजपणे आत्मसात केलंय...आणि आणि "आज" एक पुरुष बोलतोय त्यावर..हॅट्स ऑफ टू हिम.

हा सिनेमा  पितृसत्ताक पद्धतीतल्या "स्त्री" ह्या सो काॅल्ड  "देवीच्या" कर्तव्यांवर, तिच्या अधिकारांवर, सुखी आणि संपन्न आयुष्याच्या  परंपरेनं रुजवलेल्या कल्पनांवर, व्याख्यांवर आणि "घरगुती हिंसाचाराच्या प्रकारांवर बोलतो. चित्रपट पहाताना एकापाठोपाठ एक एक सण्णसणीत कोरडे बसत रहातात अंगावर खण्णं..खण्णं..खण्णं करत  !!!!   पण तो थांबत नाही, वेगवान बनतो आणि बोलतच रहातो, बोलतच रहातो. मी ..पहातच रहाते....कण न् कण् एका क्षणी  "पेटत" असतो आणि पुढल्या क्षणी "विझत" असतो. एक मोठ्ठी  हतबलता साचून रहाते. हे सगळं बदलण्यासाठी आपण फार फार दुबळे आहोत असं वाटतं.  पटो...न...पटो.... मी तीच वाट पुढे चालणार असते.

हा चित्रपट फार महत्वाचा आहे. पहायलाच हवा असा.  रोजच्या जगण्यातल्या ब-याच बेसिक गोष्टींचं भान देतो तो. मानवता शिकवतो. आपल्या मायेच्या माणसांच्या आणि प्रेमाच्या कल्पना, जेवणाचे, वागण्याचे  मॅनर्स, म्हातारपणापर्यंत बाळगलेल्या आणि  कौतुकानं जोपासलेल्या  नाठाळ आणि त्रासदायक सवयी आणी चवी-ढवी ह्या सगळ्यावर प्रश्न उभे करतो.

चित्रपटाची सुरुवात.. , केरळमधल्या एका गावात एक लग्न ठरतंय. मुलगी काळीसावळी, स्मार्ट, हसरी, टिपिकल दाक्षिणात्य सुंदर काळेभोर बोलके डोळे आणि दाट कुरळे केस. तशी पहिल्यांदा पाहताना ती सुंदर वगैरे नाही वाटत पण हसली की फार गोड दिसते. नृत्याची आवड आहे तिला. नैपुण्यही आहे त्यात. हसरी, खेळकर फुलपाखरी आयुष्य जगणारी ही मुलगी.  बघायला येणारं स्थळही  तालेवार असावं. मुलीची आई भरपूर उत्साहानं राबते आहे, गोड आणि तिखट असे भरपूर तळीव पदार्थ (घरातच) बनवते आहे. सुंदर मोठ्ठा "आधुनिक" आणि कलात्मक पद्धतीनं सजवलेला दुमजली बंगला आहे त्यांचा. संपन्नता जाणवते सगळीकडे. वडील गल्फमधे नोकरी करत असल्याचं गप्पांमधून समजतं.  नातेवाईक, हास्यविनोद, गप्पा........ छान आनंदाचं वातावरण आहे.

बघण्याचा कार्यक्रम पार पडतोय. दोन्ही बाजूंचे लोक सधन वाटतात आणि खुशीत दिसतायत्. मुलामुलीला एकट्यानं एकमेकांशी काही बोलायचं तर बोला अशी परवानगी देऊनही  घरच्या सगळ्यांनी फिल्डींग लावली आहे. अशा परिस्थितीत संकोचल्यामुळे मुलामुलीचा फार संवाद होतच नाही. स्वभाव, विचार-आचार जाणून घेणं वगैरे काही घडताना दिसत नाही. पण दोघंही एकमेकावर अनुरक्त वाटतात. 

छान थाटामाटात लग्न होतं. हुंड्यात मिळालेली एक अलिशान कार ही दिसतेय दारात.  लाजत मुरडत नव्या नवरीचा कौतुकाचा गृहप्रवेश. प्रेमळ व शांत स्वभावाचे सासूसासरे आणि नवरा.  सासरचं घर किती सुंदर!!! वडिलोपार्जित असणार. टुमदार, कौलारू, खूप मोठ्ठं पण जुन्या पद्धतीचं.  दोन मजली, मागेपुढे भलं मोठ्ठं अंगण, जुन्या पद्धतीची कडी-कोयंडे असलेली लाकडी दारं,  शिसवी लाकडाचं फर्निचर, पितळी मोठी मोठी छान छान भांडी, मागेपुढे भरपूर झाडं. स्वैपाकघर  मोठ्ठं, मात्र अंधारं आणि साधं आहे. तिथं माॅड्युलर किचन नाहीये. साधा कडप्याचा ओटा, अॅल्युमिनीयमची भांड्यांची मांडणी, भिंतीवरचं ताटाळं, फळीवरचे डबे. स्वैपाकघरातच अजून एका भिंतीशी अजून एक ओटा आहे आणि त्यावर चक्क एक ढणढणती चूल आहे. वर वखारीची लाकडं रचलेली दिसतात.  चुलीवर (केरळमधे) भात शिजवतात ते भाताचं डेचकं. इतर भांडी आणि भात ढवळायचा मोठा डाव. बाकी स्वैपाक गॅसच्या शेगडीवर होतो पण भात मात्र अजूनही चुलीवरच शिजतो. मिक्सर आहे, पण वाटण मात्र पाट्यावरच होताना दिसतं. कायमचा फिक्स केलेला एक मस्त मोठ्ठा पाटा दिसतो.

मुलीच्या संसाराचा पहिला दिवस. नवरा चांगला वाटतो. सासूही प्रेमळ, शांत आणि कामसू आहे. मुलीला हळूहळू रुळूदे. लगेच कुठे कामं सांगायची? सासराही शांत आहे. घरात फारसा बोलतही नाही.

भांडी घासणं, उष्टं खरकटं काढणं, केरवारे, फरशी, अंगण झाडणं, पुसणं , भरपूर भाज्या, निवडणं, चिरणं, फोडणीस टाकणं....मोठ्या अलीशान पाट्यावर भरपूर नारळ वाटणं, चटणी, सांबार बनवणं. मांसाहारी पदार्थ बनवणं. वेळेवर डायनिंग टेबलवर सगळं अन्न मांडणं, गरमागरम सर्व्ह करणं.... विविधरंगी, विविध चवींचा, सुग्रास, तृप्त करणारा स्वैंपाक.. गृहलक्ष्मीनं, अन्नपूर्णेनं घर सांभाळावं, सजवावं, ते उबदार ठेवावं, कुटुंबाला छान खाऊ पिऊ घालून सुखात ठेवावं.  जेवताना स्वैपाकाचं आवर्जून कौतुक करणारी घरची माणसं.  पुरुषाच्या ह्दयाचा मार्ग पोटातूनच तर जातो ना....ह्या संसारला सुखी संसारच तर  म्हणतात ना?  

रोज सकाळी बिडाच्या तव्यावरचे गरमागरम डोसे, इडिअप्पम, पुट्टु आणि कडला करी, सांबार, पदार्थाला लाल मिरच्या, उडीद डाळ, भरपूर कढीपत्याची खमंग फोडणी. दुपारच्या जेवणातल्या वेगवेगळ्या भाज्या, भात... हळूहळू डोळ्यातून  ती चव आपल्या डोक्यात, मनात, आणि मग जिभेवर उतरायला लागते. चायला, आपण फूड चॅनेल बघतोय का काय असं वाटतं.

घरच्यांच्या आवडीनिवडी आणि चवीढवींचा विचार करत करत रोजचा स्वैपाक करणं, सकाळी दूध येण्यापासून सुरू झालेला दिवस, रात्रीची जेवणं झाली की ओटा टेबल आवरून, भांडी घासून मग श्रांत तनामनानं दिवा बंद करून बिछान्यावर अंग टाकणं ही त्या गृहलक्ष्मीची आनंदाची, सार्थकतेची, तृप्तीची कल्पना. लग्नानंतर सुरुवातीला  नवरा व सासरच्यांचं सगळं व्यवस्थित करणा-या ह्या घरोघरीच्या नायिका, नंतर मुलंबाळं, नातवंडं ह्यांच्यासाठी अविरत झिजतच असतात......झिजतच रहातात....मरेपर्यंत. आणि आपण म्हणतो...माझी आई/आजी फार फार प्रेमळ होती. माझ्यासाठी खूप केलं तिनं. तो तिच्यासाठीही सन्मानच असतो.

कथानायिकाही लग्नानंतर सासूच्या बरोबरीनं  सर्व जबाबदा-या उचलायचा प्रयत्न करताना दिसते.  एक आदर्श सून, बायको बनण्याचा प्रयत्न करताना दिसते.  हे सर्व करताना तिला मजा येते आहे, आत्मिक समाधान मिळतं आहे. पण ते निभवताना तिची दमछाक होतेय.

घरातला पुरुषवर्ग शांत, अबोल....पैसे मिळवून आणणं आणि बाहेरची कामं करणं हे पुरुषांचं काम. ते किचनमधे ढवळाढवळ करत नाहीत. आणि अचानक सासूला मुलीच्या बाळंतपणासाठी परदेशी जावं लागतं. आणि संपूर्ण घराची संपूर्ण जबाबदारी सुनेवर धाप्पकन् येऊन पडते.  माहेरी
फारशी स्वैपाकघरात न  वावरलेली ही मुलगी, पटापट सगळं शिकून अपेक्षांना उतरायच्या प्रतिक्षेत.

सकाळचा चहा, नाश्ता, दुपारचं जेवण, रात्रीचं जेवण, भांडी घासणं, केरवारे, अंगणाची झाडलोट, फरश्या पुसणे, जिने पुसणे..... न संपणारी आणि मारूतीच्या शेपटाप्रमाणं सतत वाढत जाणारी कामं आणि अपेक्षा. सास-यांना चुलीवरचाच भात, पाट्यावरची चटणी प्रिय आहे. कुकर, मिक्सरमधे ती चव येत नाहीये. ते प्रेमानं तिला सुचवू पहातात. तीही त्यांच्या मताचा आदर राखते, एक एक दिवस पुढे सरकतो तशी वेगवेगळ्या प्रसंगातून तिला येत जाणारी जाण, येणारा मानसिक आणि शारिरीक थकवा,  फ्रस्टेशन्, पुरुषांच्या प्रायोरिटीज,  एकत्र कुटुंबपद्धतीतल्या अपेक्षा, रोज येणारी वेगळी वेगळी आव्हानं. त्यावर मात करण्यासाठीची तिची ओढाताण आणि ह्या सगळ्यावर त्यावर तिनं दिलेलं उत्तर....ह्यावर बोलतो हा सिनेमा.

गरमागरम डोसे करून वाढायचे म्हणजे बरोबरीनं ती जेवू नाही शकत बाकीच्यांबरोबर. सगळ्यांचं खाणं झाल्यावर टेबलवर ताटाबाहेर काढून टाकलेल्या शेवग्याच्या शेंगांची सालं आणि इतर खरकटं  उचलताना तिला ढवळतं. जेवायला सुरुवात करताना नवरा व सास-यासाठी हिनं सुबकपणे मांडलेलं टेबल आणि आता ती आणि सासू जेवायला बसतानाचं टेबल ह्यात जमीन अस्मानाचं अंतर. सासू सरावलीये. तिला ह्याचं काहीच नाही वाटत. उलट ती नव-याच्या उष्ट्या ताटातच घेते वाढून. मुलीला मात्र हे जड जातंय. हाॅटेलमधे टेबल मॅनर्स पाळणारा नवरा घरात का पाळू शकत नाही? सतत भांडी घासण्याचा आणि उष्ट- खरकटं आवरण्याचा सीन येत रहातो. किती घरांमधे तुंबलेल्या सिंकमधे हात घालायचा प्रसंग घरच्या मुलांवर/ पुरुषांवर  येत असेल? दुस-या घरातनं आलेल्या मुलीनं मात्र हे पट्कन् आत्मसात करण्याची अपेक्षा ठेवली जाते.

घरोघरी नव-याच्या हातात डबा, रुमाल, पाकिट, मोबाईल देणा-या बायका आपण पहातोच की. त्यात कुठं काय वावगं वाटतं? नाॅर्मलच तर आहे की हे..
रांधा वाढा उष्टी काढा ह्यात तर मागच्या अनेक पिढ्या संपल्या. ह्यात काय एवढं मोठं? नाॅर्मलच आहे की हे सगळं..  "ह्याच" गृहितकांकडे हा सिनेमा परत एकदा नव्यानं बघायला लावतो. त्या गृहीतकांना मानवतेच्या निकषांवर परत एकदा तपासायला लावतो. मारहाण किंवा  शिवीगाळ म्हणजेच काही घरगुती हिंसाचार नाही फक्त. खूप व्यापक आहे ती कल्पना. पिढ्या न् पिढ्यांपासून होत असलेले काही अन्याय आता परंपरेच्या नावानं इतके मान्यताप्राप्त झाले आहेत की  मानवतेनच्या  दृष्टीकोनातूनही ते दूर करू शकत नाहीये आपण. म्हणून ही अस्वस्थता येते. ही अस्वस्थता कधी जाईल, कशी जाईल ते माहीत नाही पण  सिनेमाचा प्रेक्षक आपल्या ताटातलं उष्टं दुस-या कुणाला तरी साफ करायला टाकताना  दहा वेळा तरी विचार करून टाकेल  हे सुद्धा ह्या सिनेमाचं यशच म्हणावं लागेल.

विषय: 
शब्दखुणा: 
Groups audience: 
Group content visibility: 
Use group defaults

सायली राजाध्यक्ष यांनी चित्रपटाबद्दल लिहिले आहे. मी लिंक सरळ कॉपी पेस्ट केली आहे. अजूनपर्यंत कधी लिंक दिलेली नाही. ही व्यवस्थित उघडेल अशी आशा आहे.
त्यांनी लिहिले आहे की नायिका परदेशी शिकून आलेली असते. हे बघितल्याचं नाही आठवत मला. चित्रपटात आहे का असा उल्लेख.
बायको अशी हव्वी खरंच डोक्यात जाते पण नवरा सुधारताना दाखवतील. अर्थात त्यांच्या गतीने दोन-तिन वर्ष लागतील किंवा प्रेक्षकांच्या प्रतिसादावर अवलंबून असेल गुंडाळायची की लांबवायची.

त्यांनी लिहिले आहे की नायिका परदेशी शिकून आलेली असते. हे बघितल्याचं नाही आठवत मला. चित्रपटात आहे का असा उल्लेख. >> आहे बहुधा. तिची आई म्हणते तिला असं काहीतरी की बाबांच्या नोकरीच्या निमित्ताने आपण बाहेर राहिलो म्हणून आपल्या घरातलं वातावरण मोकळं आहे वगैरे. बहुतेक मिडल इस्ट मधे कुठेसे असतात ते आधी. नीट आठवत नाहीये.

हे सगळं मिळत असतं तर ती आनंदानं उष्टीखरकटी काढत राहिली असती.>>हे उपहासाने लिहिलं आहे असं वाटतंय,
कारण जनेरली तेच तर करतात बऱ्याच ठिकाणी,आई कशी सुपर मॉम,कित्ती कित्ती मल्टि टास्कर, सगळ्या घरचं व्यवस्थित बघणारी, जणू देवच,बाबा म्हणजे धुसमुसला,काही म्हणजे काही नीट न ठेवणारा etc etc
बाईला सोशिक,सुपर वूमन म्हणून चावी दिली की उष्टी खरकटी उचलायला हसत हसत तयार
रच्याकने,काल परवा च रिलायन्स मार्ट चं होर्डिंग पाहिलं ,त्यात आई बाबा मुलगी आजी आजोबा अशी छान फॅमिली होती आणि सगळ्यांच्या हातात वस्तू होत्या पण पटकन एक गोष्ट लक्षात आली की आजी आणि आई च्या हातात कुकर,भाजी,वॉशिंग पावडर आणि इतर गृहोपयोगी वस्तू तर बाबा आणि आजोबांच्या हातात कोल्ड्रिंग,चिप्स असं सटरफटर खाणं होतं

आदू, अगदी अगदी.
जमेची बाब अधी की आजूबाजूच्या काही घरात हे चित्र बदललेलं आहे. याला घरातले पुरुष, त्यांचा याबाबत वाचन, मिडीया यातून जन्मलेला अवेअरनेस जबाबदार आहे.

काल पाहायला सुरूवात केली. त्यांना जो पॅटर्न दाखवायचा आहे तो पोहोचतो, पण तपशीलात गोच्या दिसतात.

ते बायकोने चपलाही आणून देणे वगैरे अजून कोठे होते का? मुळात चपला अशा आत कोठे नेउन ठेवतात? बाहेरच ठेवतात ना. माझ्या एका नागपुरी अमराठी मित्राने त्यांच्याकडे उन्हाळ्यात संत्री बायका सोलून पुरूषांना देतात वगैरे प्रकार ऐकले होते त्यामुळे शक्य आहे. पण पुण्यात मी इतका प्रकार पाहिला नाही. आणि पुण्यात म्हणजे पेठेत नव्हे. ज्या उपनगरात मी वाढलो तेथे, जेथे आमच्या आजूबाजूच्या १५-२० घरांमधे किमान दहा वेगवेगळ्या जातीचे लोक राहात, तेथे कोठेही इतके टोकाचे वागणे पाहिले नाही.

आणि पुण्यात म्हणजे पेठेत नव्हे. ज्या उपनगरात मी वाढलो तेथे, जेथे आमच्या आजूबाजूच्या १५-२० घरांमधे किमान दहा वेगवेगळ्या जातीचे लोक राहात, तेथे कोठेही इतके टोकाचे वागणे पाहिले नाही.
<<
+१

काल पाहायला सुरूवात केली. त्यांना जो पॅटर्न दाखवायचा आहे तो पोहोचतो, पण तपशीलात गोच्या दिसतात.

ते बायकोने चपलाही आणून देणे वगैरे अजून कोठे होते का? मुळात चपला अशा आत कोठे नेउन ठेवतात? बाहेरच ठेवतात ना. माझ्या एका नागपुरी अमराठी मित्राने त्यांच्याकडे उन्हाळ्यात संत्री बायका सोलून पुरूषांना देतात वगैरे प्रकार ऐकले होते त्यामुळे शक्य आहे. पण पुण्यात मी इतका प्रकार पाहिला नाही. आणि पुण्यात म्हणजे पेठेत नव्हे. ज्या उपनगरात मी वाढलो तेथे, जेथे आमच्या आजूबाजूच्या १५-२० घरांमधे किमान दहा वेगवेगळ्या जातीचे लोक राहात, तेथे कोठेही इतके टोकाचे वागणे पाहिले नाही.>>>

तुम्ही लोकांच्या घरात किती वेळ वावरता? आत आत मधे काय चालत हे तुम्हला कितपत माहिती असतं? भारतात पुरुषांचे वर्चस्व असते बहुतेक घरात. कित्येक नविन आलेल्या सुना अशाच हिन रितीने वागवून घेतल्या जातात. सुरवातीला काही सुना सहन करतात. काहीजण हे आहे ते स्विकारतात. काही जणी तोंड देतात. बाहेर पडतात. काही जण जीव देतात. काही जीव घेतात. केरळ काय आणि आपला भाग काय फार असा फरक नाहीये दादा. पण ह्यात फक्त पुरुष जबाबदार नसतात. कधीकधी स्त्रिया मर्जीने हे सर्व करतात त्यामुळे त्या घराला तसे वळण लाभते. नोकरी करणारा पुरुष असला आणि घरकाम करणारी स्त्रि असली की तिला आपल्या पतीचे महत्त्व कळते कारण तो पैसे कमवून घर चालवतो. पण तिला ह्याची जाणिव होत नाही की तीही तितकीचं उपयोगाची की त्याने दिलेल्या कमाईत ती घर चालवते. बरचं बर आहे हे सर्व. फार मोठा विषय आहे. ज्याने तिने आपापली वाट ह्यातून अलगद काढावी. चव्हाट्यावर असे विषये नेले तर पदरी अवहेलना प्राप्त होते. लोक मान अपमान बघतात दुरुन. मदतीला आपण आपले धावून यावे. जसे ह्यातली नायिक कळकट पाणी नवर्‍या सासर्‍याच्या तोंडावर फेकून बाहेर पडली तसे केले तर एकेक घर रिकामे होईल.

शूजिता कूल डाऊन
इथे लोक पिक्चर मधल्या परिस्थितीबद्दल अविश्वास दाखवत नाहीयेत, मुद्दे मांडतायत. या रिती राज्य/प्रांत/धर्म्/जात यानुसारही बदलताना दिसतात. सर्वांना सर्व माहित नसेल.

तुम्हीही आपले अनुभव, मुद्दे मांडा. स्वागत आहे.

या रिती राज्य/प्रांत/धर्म्/जात यानुसारही बदलताना दिसतात. सर्वांना सर्व माहित नसेल.>>> ताई, माझ्यामते ही परिस्थिती घराघरानुसार वेगळी असते. पण फारशी वेगळी नसते.

बायकोने चपलाही आणून देणे वगैरे अजून कोठे होते का? मुळात चपला अशा आत कोठे नेउन ठेवतात?>> माझ्या घरात व्हायचं, माझी सासू द्यायची बूट आणून ,साफ करून सासऱ्यांना, अगदी हातातलं काम टाकून आणून द्यायच्या,कधीं कधीं वैतागायच्या त्या पण मला तो प्रकारच पटायचा नाही,हळूहळू मी सासूला शहाणी करत गेले आता प्रमाण बरेच कमी झालंय,पण आंघोळीचा टॉवेल,कपडे सगळं अजूनही सासू बाईच काढून ठेवतात पण त्यात त्यांचा त्रागा नसतो आजिबात,मुळात त्यात त्यांना कमीपणा चुकीचं असं काही वाटत नाही आणि खरी मेख तिथेच तर आहे,
मीसुद्धा हल्ली कधीतरीच जाते सासरी,त्यामुळे सासूची चिडचिड होत नसेल तर मी सुद्धा लक्ष घालत नाही त्यांच्यात,
सासूच्या बोलण्यावरून अजून एक गोष्ट समजली ती म्हन्हे जेव्हा टॉयलेट मध्ये नळ नव्हते तेव्हा बादलीभर पाणी सासू बाई आधी नेऊन ठेवायच्या टॉयलेट मध्ये,त्यांच्या नवऱ्या,सासू आणि दिरांसाठी Sad

एका चित्रपटगीतात आशा काळे नवरा रवींद्र महाजनीच्या पायातले बूट पदराने पुसते असं दाखवल्याने किंचित खळबळ उडाली होती

माझा अगदी खास मित्र आहे उत्तर भारतीय . युरोप , अमेरिका दोन्हीकडे राहून आलाय . सध्याही अमेरिकेत असतो .
आम्ही पुण्यात असताना त्याची बायको अभिमानाने सांगायची , आजपर्यंत त्याच्या आधी कधी जेवले नाही.
इतकच काय त्याला सोडा , आम्ही घरी गेलो तर आम्हाला सुद्धा गरम गरम पोळ्याच दिल्या पाहिजेत असा नियम . सगळ्या पुरूषांच झाल की मगच बायका जेवणार .
महत्वाचे म्हणजे याचा तिला अभिमान आहे Sad

आमच्या घरी एक तिशीतला कलीग जेवायला आला होता. वरणभात तूप मीठ लिंबू, पोळी भाजी चटणी कोशिंबीर असा साधा मेनू होता. वरणात मीठ नव्हतं घातलं मी. त्याच्या ताटाशीच मिठाचा आणि लोणच्याचा सट होता. त्यानं विचारलं, वरणात काहीतरी कमी आहे का?
अरे मीठ घालून घे..वरणात नाहीये.
तो म्हणाला, प्लीज मला मीठ घालून द्याल का? आई मला कायम भात कालवूनच आणि वाडग्यात चमचा घालून देते म्हणून मला मिठाचा अंदाज नाहीये.

बाप रे..अवघड आहे अशा मुलांचं आणि त्यांच्या बायकांचं.

माझ्या सासू बाई तीस वर्षापूर्वी 350रू.महिना कमवायच्या शिलाई काम करून आणि सासरे 125रू.
घरातील स्वंयपाक आणि मुलांना बाळ असल्यापासून सांभाळणं त्यांच्या सासू बाई करायच्या.माझ्या मुलांच्या वेळी सासू बाईंना बाळाला होल्ड करणे,आंघोळ घालणे येत नव्हते ते पाहून मला आश्चर्य वाटलेले तेव्हा त्यांनी सांगितले होते त्यांच्या मुलांचं त्यांच्या सासू ने केलेले.
खरकटं उचलणं तर दुर,जेवण वाढुन घेणं हि स्वतः चे स्वतः करतात नवरा आणि सासरचे.
जस्ट वाटलं शेअर करावं Happy

>>मला हिंदु धर्म माहीत आहे म्हणून मी त्यातली उदा घेतलेय. लगेच "टमक्या धर्माला काही बोलायची हिंमत नाही" रेकॉर्ड प्लीज कोणी वाजवू नका. आय डोन्ट केअर अबाउट ढमुकटमुक धर्म. जो माझा धर्म आहे त्याची सुधारणा मला महत्वाची कारण त्याचा फायदा मला होणार. तरी इतरही धर्मांनी या सुधारणा केल्याच पाहीजेत यात वाद नाही.
--
सुनीती
>>

असं म्हणून कसे चालेल की माझा धर्म हिंदू आहे म्हणून मला फक्त हिंदू धर्माच्या सुधारणा महत्वाच्या वाटतात.. आपल्या मुलाबाळांना आपण फक्त आपल्याच धर्मात, थोडे पुढे जाऊन hetro sexual पार्टनरच निवडा अशी बंधन घालणार आहोत का.. जर आपण लिबरल असू की अपक्या मुलांनी आणि नातवंडांनी त्यांना हव्या त्या व्यक्ती(male/ female) बरोबर संसार किंवा companionship करावा, तर सुधारणा सगळ्याच धर्मात आणि समाजात होण्यासाठी आपण प्रयत्न केले पाहिजेत..

हा चित्रपट आत्ताच बघितला. या निमित्ताने मायबोलीवर खूप काळाने लिहिते आहे.

मला दोन्ही बाजूंच्या काही गोष्टी चुकलेल्या वाटतात. अर्थात हे माझे मत झाले. बाकीच्यांच्या मताचा आदर आहेच.

१. अगदी हातात ब्रश, पेस्ट आणून देणे, चपला आणून देणे- साफ चूक. हे फक्त आजारी वा वार्धक्याने अगदीच जर्जर झालेल्या व्यक्तीसाठी करणे बरोबर.
२. घरातली बाई- त्यातून नवीन आलेली सून एकटीच राबत असताना तिला अजिबात मदत न करता योगासने, पेपर वाचणे हे करत राहणे चूक.
३. एका खास पद्धतीनेच भात हवा, कपडे मशीनमधे धुणे नको, मिक्सरमधल्या वाटणाला चव नाही हे सगळे आपापले लाईफस्टाईल चॉईसेस आहेत. त्यासाठी दुसर्‍याला त्रास अजिबात द्यायला नको. दुसर्‍याच्या जिवावर नको. आणि कपडे मशीनमधे धुतल्याने टिकत नाहीत हे ऐकून मला हसायलाच आले. दगडावर आपटून धुतल्याने टिकतील का मग?
अशा अनेक गोष्टी आहेत. विस्तारभयाने त्या देत नाही किंवा त्याबद्दल भरपूर चर्चा झालेली आहे आधीच.

पण सुनेच्या बाबतीत मात्र असे वाटले की ती सतत धुमसत राहते या सगळ्याबद्दल. जरा शांतपणे सगळ्यांशी चर्चा करता आली असती का? जरा प्रत्यक्षपणे वा अप्रत्यक्षपणे सुचवता आले असते का? वर्षानुवर्षे त्यांचे कंडिशनिंग तसेच केले गेले असल्यामुळे आपले काही चुकते आहे हे त्यांना जर कळत नसेल तर सांगता येणार नाही का? सासू मुलीच्या बाळंतपणासाठी गेलेले असतानाच हे सारे घडले आहे. म्हणजे फार थोड्या वेळात. तिचा चेहरा सतत त्रासलेला नि किळस आलेला दिसतो- नवर्‍याची चूक आहेच- की तो घरच्या कामात अजिबात मदत करत नाहीय. पण संवादाने कधीकधी गोष्टी सुधरतातही. नवरा नि वडिलांच्या वयाचा सासरा यांना ते घाण पाणी प्यायला देणे वा त्यांच्या तोंडावर फेकणे- हे पटले नाही. जरी तो तिच्या अगदी कडेलोटाचा क्षण असला तरी.
ती सतत त्रासलेली दिसते पण न बोलता सगळ्या गोष्टींना हो, हो करत जाते. फक्त शेवटी मी फेसबुक व्हिडिओ डिलिट करणार नाही असे ठामपणे सांगते- ते आधीच न त्रासता पण फर्म शब्दात, गोडीगुलाबीने विरोध करता आला नसता का असे वाटून गेले.
अर्थात सुसंवाद घडतच नसेल नि मी- आम्ही बदलणारच नाही अशी भूमिका असली तर अशा व्यक्तींकडे पाठ फिरवणे योग्यच.

ती त्याला टेबल manners वरून सहज बोलते एकदा तेव्हा तो केवढा दुखावला जातो. त्यामुळे तिला भीती वाटली असेल परत काही बोलण्याची. नोकरीसाठी अर्ज करण्यावरूनही वाद होतातच. रात्री पोळ्याच करायच्या, दुपारचा भात रात्री चालणार नाही यावरून ती स्वतःच्या आईकडे तक्रार करते तेव्हा आईही 'तू आता त्या घरात गेली आहेस, तिथल्या पद्धती स्वीकार' वगैरे सांगते. लग्न ठरवून केलेलं आहे, नवऱ्याशी फारशी ओळखच नाही.
एकंदरीत तिथे जमणं अवघड आहे असं तिच्या लक्षात येतं.

आपल्या भारतात किती पुरुष स्वत:च्या हातानी वाढून घेतात? किती ताट उचलून सिंक मधे ठेवतात? किती पुरुष बायकोला जेवायला वाढतात? तिचे ताट धुतात? तिचे कपडे वाळवत घालतात? खरचं असं उलट होताना कधी बरे पहायला मिळेल? !!!

तिचे पाणी फेकणे हे मुख्यतः नवर्‍याच्या वागण्याबद्दल साठत आलेली रिअ‍ॅक्शन आहे. तिने सांगून पाहिलं नाही असं नाही.
ती त्याला सौम्यपणे खरकट्याबद्दल हॉटेल मध्ये सांगते. तो आडमुठेपणे माझे घर माझी स्टाईल म्हणतो. तिला घरी गेल्यावर उगीच माफी मागायला लावतो. फोरप्ले सारख्या महत्वाच्या विषयावर 'तुला सगळं आधीच माहित आहे' 'तुझ्याबद्दल काही वाटायला पाहिजे ना फोरप्ले साठी' अशी अत्यंत घाण वाक्यं टाकतो. तो गाडीवरुन पडला ती सावरायला येते तर तिला अतिशय रागाने ढकलून देतो. आपण ज्या घरासाठी सकाळ ते संध्याकाळ राबतो, यांच्या आवडीने गोष्टी करतो ते आपल्याला फक्त रिलीज चं, स्वयंपाकाचं एक साधन समजतात ही भावना पक्की होत होत ते पाणी फेकणं आलं आहे.

तिच्याकडे येणारी तिच्या सासर्‍याची बहिण की कोण ती किती सराईतपणे काम करते. ह्यावरुन अशा घरात बायका सर्वकाही स्विकारुन रुळलेल्या असतात. तिला काहीचं गैर वाटत नाही कुठलही काम करताना.

एक अवांतर विचारावसं वाटतं : मल्लू किचनमधे इडल्या बनवत न्हाईत का? मी इडली पाह्यली न्हाही तिच्या सैपाकात एकदाही.

'स्वतःच्या' माहेरी २ दिवस येऊन काम करणं. त्यात लहानपणीच्या आठवणी, भाऊ भाच्याने स्वयंपाकाचं केलेलं कौतुक याने कामाचा भार फार वाटत नसावा आत्याला.
अगदी सासर्‍याच्या मागण्या (माझा भात चुलीवर, माझे कपडे हाताने, माझा ब्रश हातात) इतके नसते, सासू अशी गेली नसती तर ही मुलगी तिथे हळूहळू रुळत तिच्याही चेहर्‍यावर कामं/ स्वयंपाक करताना आनंद किंवा शांतपणा दिसला असता.
घटना अश्या घडत गेल्या की तिला हा वेळ मिळालाच नाही.
(आता लॉक डाऊन च्या आधी झालेली काही लग्नं सतत घरात घरात, नुसता कामाचा रगाडा, कुठेही फिरणे मौज मजा नाही यामुळे काही काही खटकत जाऊन बिनसलेली पाहिली आहेत. सुरुवात कशी होते यावर नंतरचे रुळणे अवलंबून.)

Pages