कंपोस्टिंगचे एक वर्ष

ते डबे आणून त्यात कचरा जमा करणे वगैरे नको असेल तर ट्रेन्च कंपोस्टिंग चांगला पर्याय आहे. मी गेल्या वर्षी काही कुंड्यांमध्ये अर्धी कुंडी (किंवा थोडी कमी) भरून माती, त्यावर एक किचन स्क्रेपचा एक २ इन्च थर आणि वर पुन्हा माती असं करून अ‍ॅनुअल झाडं लावली होती. आता वसंता आल्यावर दोन्ही झाडं एकदम जोमानं वाढली आहेत. स्लो न्युट्रिशन मिळतं झाडांना.

ते डबे आणून त्यात कचरा जमा करणे वगैरे नको असेल तर ट्रेन्च कंपोस्टिंग चांगला पर्याय आहे. >> सिडरेला , अळ्या , मुन्ग्या वगैरे नाही का होत ?
उगचच झाडं खाउन टाकतील म्हणून हा प्रकार केला नाही . सध्या ईतका कचरा जमा झालाय की ५-६ कुन्ड्या भरतील , पण कंपोस्ट बनायच नाव नाही . निदान असं तरी वापरता येईल मग.

डेली डंप वरून डबे मागवायचे होते पण नवरा म्हणाला रंगाचा ५ लि आणून देतो ओळखीच्या दूकानातून .
आता लॉकडाउनमुळे दूकान पण बंद आणि अमेझॉन पण .

आमचे उगाओ चे पार्सल आज आले.
थोड्या बिया आणि ५ किलो व्हर्मी कंपोस्ट.
उगाओ च्या बिया महाग वाटतात. पण रुजताना दिसत आहेत खात्रीशीर.

मुंग्या अजून तरी झालेल्या नाहीत. अंड्यांची, शेंगांची टरफलं, फळांच्या साली, भाज्यांची देठं आणि रिन्स करून घेतलेला चहा/कॉफीचा गाळ हे सगळं मिक्स करून टाकलं होतं.

<>आमचे उगाओ चे पार्सल आज आले.
थोड्या बिया आणि ५ किलो व्हर्मी कंपोस्ट.
उगाओ च्या बिया महाग वाटतात. पण रुजताना दिसत आहेत खात्रीशीर.>>
कोणी snapdeal च्या साईटवर दिसणार्‍या बिया घेतल्या आहेत का? तिथे अ आणि अ फोटो आहेत - 4 फूट उंच पपईच्या झाडावर 12_15 पपया लागल्यात असे.. खात्री वाटत नाही पण tempting वाटते. .

त्या चित्राखाली कधीकधी रिप्रेझेंटेशनल पिक्चर लिहीलेले असते.
अमेझॉन वरच्या बिया जुन्या असतात कधीकधी.
उगाओ किण्वा नर्सरी लाईव्ह वरुन घेतल्या तर त्यातल्या त्यात ताज्या मिळण्याची शक्यता.

घरातली एक कुंडी वर काठाशी तुटत चालली होती. तिची एम-सीलने डागडुजी केली, कुंडीच्या कडेने आणि तळाशी काही लहान भोकं पाडली. त्यात कंपोस्ट करायला सुरुवात केली. उत्तम खत तयार होतं.
असाच एक जुना रंगाचा प्लॅस्टिकचा डबा (उंची साधारण सव्वा ते दीड फूट असेल) आतून स्वच्छ करून, भोकं पाडून घेतला. दुसर्‍या बाल्कनीत तो ठेवलाय. आळीपाळीने दोन्ही खत तयार होतं आता.
दोन्हींतल्या कशालाही घाण वास येत नाही. अळ्या होतात, पण काही दिवसांत नाहीशा होतात.
तरी कुंडीपेक्षा रंगाच्या डब्यातलं खत जास्त चांगलं होतं असं मला वाटतं. तिथे अळ्याही कमी होतात. त्याचं कारण कळलेलं नाही.

गेलं वर्षभर आता हे सुरू आहे. त्याआधी ८-१० महिने अनेक प्रयोग, बर्‍याच चुका करत करत शेवटी जमायला लागलं.

वावेनं लिहिलंय अगदी तसंच करते. बाकी काहीही करत नाही.

भाजलेल्या वांग्याची सालं, लाल माठाची देठं, सीताफळाची सालं, शेवग्याच्या शेंगांचा चोथा - या गोष्टी लवकर कुजत नाहीत. हे आपलं एक निरिक्षण म्हणून लिहिलं.

हो.
मी भाजलेल्या वांग्याचा देठ ३ मिमी चे काप करुन टाकते.(घाईत प्रचंड वैताग येतो, पण जरा लवकर प्रोसेस होतो.)
पालेभाज्या देठ कात्रीने १ इंच करुन कापते(हे नाही केलं तर कंपोस्ट ढवळताना ते दोरे मधल्या शाफ्ट ला गुंतून बसतात. वॉशिंग मशिन मध्ये फक्त १० ब्लाऊज धुतल्या प्रमाणे.)
सर्वात कंटाळा कलिंगड सालीचे तुकडे करायला येतो. मग नुसत्या साली असतील तर चार तुकडे करुन एका जुन्या मिक्सर ला टाकते.
एक फेज अशी येते की या सगळ्याचा कंटाळा येत्न जे आहे ते तसंच्या तसं मोठं कंपोस्ट मध्ये भिरकावलं जातं.
कागदं काही कारणाने जाळल्यास त्याची राख, डासांसाठी धूर केल्यास ती राख वगैरे पण टाकते.
भुईमूग साले, शेवगा शेंगांचा चोथा या वस्तू जवळ जवळ अमर असल्या सारख्या टिकतात.

सर्व चर्चा वाचून कंपोस्ट सुरू करायचा मोह होतोय . कंपोस्ट साठी कल्चर मिळते ते कुठे मिळेल ? online मागवायचे असेल तर काय नावाने शोधू ? अजून एक , गॅलरीतल्या 2/3 कुंड्यांमध्ये छोटी छोटी गांडूळे दिसत आहेत . त्या कुंड्यात खत घातले तर चालेल का ?

पुण्यात कोणी तयार कंपोस्ट देणारे माहीत आहे का ? सहकारनगर / बिबवेवाडी भागात ?

धन्यवाद वावे , बघते

अश्विनी११, तुम्हाला संपर्कातून मेल केली आहे कंपोस्ट संदर्भात.

सरळ मिक्सीत फिरवून घेते मी कलींगडाची , संत्र्याची सालं

मी गांडूळ खत वापरलं कल्चर म्हणून. आणि एकदा बाल्कनीत पाहुणं आलेलं गांडूळ उचलून त्यात सोडलं होतं.

online मागवायचे असेल तर काय नावाने शोधू ?

Waste decomposer ऑनलाइन वर मिळते. भारत सरकार कृषी आणि शेतकरी कल्याण योजने अंतर्गत वितरित केले जाते. अंदाजे २०० रुपयात ४-५ बाटल्या मिळतात. घरगुती वापरासाठी १ बाटली खूप होते. आयुष्यभर पुन्हा खरेदी करावी लागत नाही. आम्ही शेतात खड्डे करून वापरतो. १००% खात्रीशीर आहे .
शेंगांची टरफले जाळून त्यांची राख खतात टाका, टरफले लवकर कुजत नाहीत.

जीवामृत स्वस्त मिळत असेल तर जीवामृत कंपोस्ट कल्चर म्हणून वापरले तरी चालते.
हल्ली जीवामृत पण महाग मिळायला लागले आहे
घरीच थोडा त्रास घेऊन केळामृत किंवा कांदामृत बनवा.

वावे च्या या धाग्याच्या प्रेरणेने कंपोस्टिंग सुरू आहे. जेव्हा घरच्या झाडांचा खाऊ पुरेसा होऊन शिवाय सोसायटी च्या एखाद्या झाडालाही खत घालता आलं तेव्हा जास्त बरं वाटलं. स्वार्थ आणि परमार्थ. वावे चे याकरिता पुन्हा एकदा आभार.
अवांतर - नुकतेच माझे वडील आमच्या कडे आले होते तेव्हा त्यांच्या नजरेत हे कंपोस्टिंग बघून कौतुकाची छटा दिसली. ते बघून भारी वाटलंच. :स्मित :

कंपोस्ट खत तयार झाले की त्याला खुप दुर्गंधी येते का? आमचे शेजारी एका निळ्या मोठ्या प्लास्टिक च्या डब्यात खत तयार करतात. इतर वेळी ही त्या डब्यातून दुर्गंधी येत असते. पण शेवटी जेंव्हा खत तयार होते. तेंव्हा ते उन्हात वाळत घालतात पसरवून तेंव्हा तर इतका बेकार वास येतो की बाहेर जाववत नाही. आम्हाला दरवाजे खिडक्या बंद कराव्या लागतात. असे कशा मुळे होत असावे. त्यांचे काही चुकत आहे का करायला ? का असा वास येतोच.
इथे बर्याच जणानी बेकार वास येत नाही असे लिहले आहे.

सडण्याची क्रिया नीट झाली तर वास येत नाही, येऊ नये
खालील गोष्टी पाळाव्या
1. कंपोस्ट मधल्या पाण्याचा खालच्या छिद्रातून निचरा होत राहिला पाहिजे.
2. कंपोस्ट स्पीड अप करायला एखादे चांगले कल्चर वापरावे
3. सुरुवातीला दूध/पनीर वाली प्रॉडक्ट टाळावी
4. कंपोस्ट मध्ये साले टाकताना 1 इंच तुकडे करून टाकल्यास लवकर होते.
5. मधून मधून एका खुरपे किंवा त्रिशूळ लूकअलाईक गार्डन टूल ने खालपर्यंत ढवळावे.

जितक्या लवकर डिहायड्रेट होईल तितक्या लवकर वास येण्याची प्रक्रिया थांबेल.
हे न केल्यास आपण ट्राफिक मध्ये कचरा गाडी च्या मागे असल्यावर येतो तसा वास येईल.
एका चांगल्या कंपोस्ट ला फक्त पावसातली वाळकी पाने किंवा माती सारखा वास आणि रंग असावा.

आमच्या कडे सध्या 50 किलो चे 2 डबे आहेत, आणि वास येत नाही.ढवळणे पण वेळेअभावी होत नाही.पण कंपोस्ट चे पाणी रेग्युलर काढले जाते आणि कल्चर दर 4 दिवसांनी शिंपडते.100% ओला कचरा घरीच कंपोस्ट करून(यात उरलेले अन्नटिश्यू, कागद पण आले) बाहेर कचऱ्यात फक्त प्लास्टिक पिशव्याच जातात.

या मी वापरत असलेल्या कल्चर च्या लिंक

https://www.amazon.in/gp/aw/d/B08F3GD1GG?psc=1&ref=ppx_pop_mob_b_asin_title

https://www.amazon.in/Trust-Basket-Bokashi-Compost-Powder/dp/B01N5FL94O/...

घरी पण बनवता येते पण कधी प्रयत्न केला नाहीये

शेजाऱ्यांचा निळा प्लास्टिक डबा तिवईवर ठेवून त्याखाली पाणी जमा करायला काही ठेवता येईल
आणि डब्याला खाली 1-2 छिद्रे(तापलेल्या स्क्रू ड्रायव्हर ने) पाडता येतील.

आमच्या कडे सध्या 50 किलो चे 2 डबे आहेत, आणि वास येत नाही.
>> किती मस्त mi_anu.

हे न केल्यास आपण ट्राफिक मध्ये कचरा गाडी च्या मागे असल्यावर येतो तसा वास येईल.>> exactly असाच वास येतो त्यानी खत पसरल्यावर.
असेच systematic खत आमचे शेजारी करत असते तर किती बरे झाले असते. ते बहुतेक पाण्याचा निचरा नाही करत खतातील.

आमचेही बॅड डेज बरेच येतात.दुर्लक्ष होते.कधी कलिंगड खरबूज सालं बारीक कापण्याचा कंटाळा केला जातो.
पावसाळ्यात पाणी काढलेच नाही.कंपोस्ट मध्ये भरपूर सोल्जर फ्लाय अळ्या झाल्या होत्या.त्यातल्या काही कंपोस्ट टी काढायच्या नळातून बाहेर यायच्या.पण सुदैवाने पाऊस कमी झाल्यावर उष्णता वाढून या अळ्या मेल्या आणि ही फेज आली नाही.

मला असे वाटायचे की कंपोस्ट खताला असाच बेकार वास येतो. त्यामूळे मी कधी विचार केला नाही हे खत तयार करण्याचा. पण या धाग्या वरिल प्रतिसाद आणी mi_anu यांची पोस्ट वाचुन कळले की योग्य पद्धतीने केले की नाही येत वास. मी ही छोट्या प्रमाणात करुन बघेन.
धन्यवाद mi_anu.

खाली गळणाऱ्या पाण्याचे काय करायचे? तेही खत म्हणून वापरता येते का? त्याला वास असतो का?

ते पाणी लिक्विड खत म्हणून वापरायचे. भरपूर पौष्टिक असते. रेडिमेड कम्पोस्ट बिन्सना खालच्या बाजूस हे पाणी जमा होण्यासाठी चेम्बर आणि ते पाणी काढण्यासाठी तोटी असते. एकास वीस प्रमाण वापरून डायल्युट केलेले पाणी उत्तम खत होते. थोडा वास असतो पण अगदीच असह्य वगैरे नाही.

वास जनरली नसतो.
पावसाळ्यात नळाच्या येणाऱ्या गढूळ पाण्यासारखे दिसते.
त्यात 10(20 पण चालेल, झाडे करपणार नाहीत या बेताने विरळ करायचे) भाग पाणी घालून सर्व्ह झाडांना न्यूट्रिशन म्हणून घालायचे.

छान

अळ्या झाल्या असतील तर काय करावं? माझ्या बिन मध्ये दिसत आहेत तळाशी. आणि मुंग्या तर भरपूर लागल्या आहेत. पूर्ण उघडायची हिम्मत नाही केली.. माहीत नाही काय काय बाहेर येईल