निसर्गाच्या गप्पा (भाग ३१)

गुगल क्रोम मधे बघ

टीना, मस्त फोटो आणि माहिती..

आमच्याकडे नीवचे झाड होते पण त्याचे फळ अगदी फिक्या पांढरट शेंदरी रंगाचे, चव आंबटगोड आणि मांसल असे त्याच्या सालीवर सुद्धा बारीक लव असे.
हे फोटोतले फळ वेगळे आहे.. किंवा आम्ही कदाचित वेगळ्याच झाडाला नीव म्हणत असू..

टिना, माहितीतल्या बहुतेक झाडांवर मी सचित्र लेख लिहिलेत मायबोलीवर. शोधल्यावर सापडायला हवेत.

कौशी नाही सापडलं,.. पण हे दोन सापडले !!!

तर हे नैरोबीमधले आणखी एक झाड. हे बरेच उंच वाढते. पण हे लहान असले तरी घराजवळचे म्हणून फोटो काढता आला.

आता फूले यायला सुरवात झालीय, पण काही दिवसात हे झाड असे पूर्ण लाल फूलांनी भरुन जाईल.

हे कौशीचे वर्णन ...

एरवी भर उन्हाळ्यात भगवा रंग डोळ्याना सुखावत नाही, पण याच दिवसात म्हणजे एप्रिल मे मधे भगव्या फ़ुलांची कौशी फ़ुलते.

भगवा रंग म्हंटला कि अनेक जणाना पळस आठवेल. त्याला फ़्लेम ऑफ़ द फ़ॉरेस्ट असे म्हणतातहि, पण एकतर त्याचे फुलणे सगळ्यात आधी, म्हणजे होळीच्या आसपास. ( त्याच्या पाकळ्यांपासुन रंफ़पंचमीसाठी उत्तम रंग करता येतो. ) शिवाय त्याला एक चंदेरी छटा असते.

त्यामानाने कौशी जरा भडक रंगाची. पळस पांगारा शेंगा तयार करायच्या कामाला लागले कि कौशी भरभरुन फुलत राहते. निष्पर्ण पांढरट फांद्यांच्या टोकापासुन असे केशराचे तुरे ऊतु जात असतात.

नीट निरखुन बघितलेत तर कळेल की हि फुले नव्हेतच. कळ्याहि नव्हेत. हे फुलांचे बाह्यकोशच आहेत. अगदी कोवळ्या कळ्यानाही हाच रंग असतो. हळुहळु कळी मोठी होत दोन ते तीन सेमी लांब होते. या बाह्यकोषावर सुक्ष्म लव असते. अगदी व्हेलव्हेटच्या कागदासारखी. यथावकाश हा बाह्यकोष उकलतो, आणि आतुन लालजर्द पुंकेसरांचा दांडा बाहेर येतो, त्याच्या टोकाशी असतो मोहरी एवढा पिवळा परगकणांचा ठिपका.
पाकळ्यांशिवाय फुले अशी कल्पनाहि आपण करु शकत नाही, पण कौशीचे सगळेच आगळे. हा बहर जंगलातला एखादा कोपरा रंगवुन टाकतो. या दिवसात बहुतेक सगळ्या झाडांचे बहर ओसरलेले असतात, त्यावेळी कौशी शुष्क झाडांतुन नजरेत भरते. हे बाह्यकोष सुकले तरी रंगाने तसेच राहतात. झाडाखाली यांचा सडा पडतो.
हि रंगाची उधळण ईथेच संपत नाही. फुले सरली कि याला शेंगा लागतात. त्याही क्रायसोफ़ॉयलम म्हणजे स्टाराऍपलच्या पानांच्या रंगासारख्या. ( याबद्दलहि बोलुच. अगदी मुंबईतहि याची झाडे आहेत. ) हा रंग म्हणजे गडद किरमिजी आणि हिरवा यांचे मिश्रण. या शेंगा असतात S या आकाराच्या. याची आणखी खासियत म्हणजे याची बी शेंगेच्या बाहेरच असते. या वैशिष्ठपुर्ण रचनेमुळे, हे शेंग एखाद्या होडीसारखी दिसते. शिवाय बी म्हणजे ती वल्हवणार्‍या माणसाचे डोकेच जणु. या शेंगा लागतात त्यावेळी पावसाळी हवा असते, त्या वार्‍यावर शेंगा झुलत असतात.

हा रंगोत्सव ईथेच संपत नाही. यानंतर याला पालवी फुटते. पाने असतात कापसाच्या पानासारखी. आणि रंग तर हिरवा लुसलुशीत असतो. हि पाने ईतकी फ़्रेश दिसतात, कि खायची ईच्छा होते. मी नाही खाल्ली, पण पाने नक्कीच पौष्टिक असणार, कारण किड्यानी कि कायम सच्छिद्र करुन टाकलेली असतात,
पानावर असताना हे झाड ओळखायला कठीणच आहे. पण या दिवसात,डोंगराळ प्रदेशात जरा उंचावर बहरामुळे सहज ओळखु येते. कर्नाळा परिसरात याची झाडे आहेत. पांगार्‍याप्रमाणे मुबलक नसली तरी आहेत.
याला खावशी, खवस, कानशी, खानशी अशीहि नावे आहेत.

दिनेशदा,कौशीचे फोटो व वर्णन खूप सुरेख!

छानच माहिती दिदा... आणि प्रचिपन छान...

टिकोमा

फोटो नाही दिसताय सरिवा..

ह्या फूलाचे नाव काय ?झाड दुसर्‍या मजल्यापर्यंत उंच आहे.निष्पर्ण झाड आणि अशी झुपक्याने लगडलेली फुले.जाडुल्या होडीसारखी फळे बरेच दिवसांनी पाहिली तर उलगडलेली होती आणि जांभळाच्या आकाराच्या ७-८ बिया आहेत.बर्‍याच ठिकाणी ही झाडे असतात.

एक दिड इंचाची अळी चिमण्यांनी खाल्ली असेल का? >>> मधुरा घाबरू नका. लिंबाच्या झाडावर म्हणजे बहुतेक मॉर्मॉन असेल ते. अळी एकदम हिरवी होती ना? त्यांच्या रंग आणि शरीरावरील पॅटर्न पक्षांना त्यांना खाण्यात धोका आहे हे सांगणारे असतात असे वाचले आहे. शक्यतो कोष दिसणार नाही अशा बेताने केलेले असतात. खोडावर खालपर्यंत चेक करा. खेटून दुसरी झाडे असल्यास त्यावर पण बघा. मला फोटो शेअर करायला जमत नाहिय... common Mormon ह्या नावाच्या फुलपाखराचे आणि कोषाचे फोटो गुगलुन बघा...>>>>>>>>>>>>>vt220 नाही हो घाबरले नाही. पण नाराज झाले.
पण आज मला त्याच झाडावर एक कोष दिसला. एकुलता एक. अगदी त्याच झाडाचे पान वळून गुंडाळी व्हायला आल्यावर जसे दिसेल तसाच दिसत आहे. फांदीच्या खालच्या बाजूला चिकटल्यासारखा आहे. आता त्याचे फुलपाखरू उडून जावो हीच सदिच्छा!!!
आणि हो ते common Mormonच आहे. गुगल बाबा कि जय!!

सुंदर कौशी आणी अती सुंदर वर्णन.. वाह!!!

देवकी,
तू टाकलेला फोटो जंगली बदामाच्या फुलांचा आहे.. शांकलीने सांगितलयं..

तू टाकलेला फोटो जंगली बदामाच्या फुलांचा आहे.. शांकलीने सांगितलयं..>>>>>> मानलं तुम्हाला.फक्त फुलाचा फोटो आणि झाडाचे वर्णन इतक्यावरून लगेच नावही.आता त्या झाडाला पाने नाहीत.पण बदामाच्या पानासारखी अजिबात नाहीत पाने.

असो धन्यवाद!

देवकी , शांकलीताई सांगत आहेत त्याप्रमाणे जंगली बदामाचीच फुले आहेत ती.

जाडुल्या होडीसारखी फळे बरेच दिवसांनी पाहिली तर उलगडलेली होती आणि जांभळाच्या आकाराच्या ७-८ बिया आहेत.बर्‍याच ठिकाणी ही झाडे असतात.>>>>>.ह्याच्यासाठी हा धागा पहा:-
http://www.maayboli.com/node/31551

पण बदामाच्या पानासारखी अजिबात नाहीत पाने.>>>>तुम्ही म्हणत आहात ते "Terminalia catappa" हे आणि शांकली ताई सांगत आहे ते "Sterculia foetida".

दोन्हीही नावे सर्च करा. फरक लगेच कळेल

Sterculia foetida flower टाकुन सर्च करा.

देवकी अगं इथे भरपूर सॉल्लीड्ड लोकं भरलेले आहेत..माझं इतक नॉलेज बस यांच्याचमुळे वाढलं...
शांकली ने मला मॅसेज केला कि ती प्रतिसाद देऊ शकत नाहीए म्हणुन तिच्या वाटणीचा मी दिला..

जिप्सी,
अवलने लिहिलेल्या धाग्याच्या लिंकसाठी धन्यवाद

जिप्सी,
अरे तिला नेहमीचा बदाम माहिती असणार...जंगली बदामाची पाने आणि नेहमी घरादारात दिसतो त्या बदामाची पाने कितीतरी वेगळी आहे ना..

रोमातून क्रोमात जायला हवं, बरेच फोटो दिसंना. दिसतायेत ते भारी मस्त आहेत.

Thanks shankalee Teena ,Jipsy.

माझा आवडता कांचन !

आमच्या बिल्डींगच्या गार्डनमधे जास्वंद हे शोभेसाठी लावलेलं झाड आहे.... त्यामूळे ती फुले कुणीच तोडत नाही...
१)

२)

३)

४)

लहान मुलांना, प्रसाद घे असे सांगितल्यावर पुर्ण हात उघडून, हातावरच्या रेषा दाखवतात...
असे वर्णन डॉ डहाणूकरांनी ज्या अमांडाचे केलेय.. ते. साधारणपणे आपल्याकडे याची पिवळी जात जास्त दिसते,
हा जरा वेगळा रंग..

१)

२)

३)

मुसलमानांचा म्हणून आपण बाद ठरवलेला हा सबजा. हा मुसलमानांना प्रिय आहे खरेच. याची दोन झाडे मी बघितलीत. एका प्रकारात अश्या हिरव्या मंजिर्‍या येतात तर दुसर्‍या प्रकारात, किरमीजी रंगाच्या. त्या किरमिजी रंगाच्या प्रकारातही एकात उभ्या मंजिर्‍या येतात तर
एकात गुच्छ येतो. या तूर्‍यांना आणि पानांनाही अप्रतिम सुगंध असतो.. याचे मी मागे वर्णन केले होते, गुळाच्या पाकात वेलची, दालचिनीची
पूड घातली, तर जसा गंध येईल.. तसा.

खरं तर हा तूरा विठ्ठलालाही वाहण्याच्या प्रघात आहे. आपण फालुदा मधे वापरतो तो हाच सबजा, आणि तो पेरला तर सहज उगवतो.
याची पाने काढून घरात ठेवली, तर मंद सुगंध येत राहतो. पाने हाताने चुरडली, तरी हात सुगंधी होतात.

१) झाड छोटेसेच असते.. या फोटोत आंबाडीचेही झाड दिसतेय

२) हा तूरा

३) हे प्रोफाईल

४) हि त्याची पिटुकली फुले..

तेलाचे पाम हे झाड गेल्या काही वर्षात फार पैसे मिळवून देतेय. मलेशियाची अर्थव्यवस्था, त्या बळावरच संपन्न झालीय.
पण या झाडाची एक खोड म्हणजे, आपल्या परीसरात दुसरे कुठलेच झाड, हे वाढू देत नाही. आणि या झाडाची एकसूरी
लागवड ( जी फार मोठ्या प्रमाणात झालीय ) भविष्यात धोकादायक ठरू शकते.

मूळ जे झाड असते, त्याची फळे भडक केशरी रंगाची असतात. ती फळे गुच्छातून सोडवणे जिकीरीचेच असते, अत्यंत कठीण
असतात ती पण त्यात तेलाचे प्रमाणही बरेच अस्ते.

त्या पाम चाच हा एक प्रकार. नायजेरियात ती फळे लोक खातातही. ( प्रचंड कडक असतात ती, मोठ्या प्रयासाने मी एखादा
टवका काढू शकत असे त्या फळाचा ) पण ही फळे खाद्य नसावीत ( नक्की माहित नाही.. पण गुच्छातून वेगळी करणे मात्र
फारच कठीण आहे. )

१) हे ते झाड

२) ही त्याची फळे

३) ही पण फळेच

४) ही बहुतेक नरफुले असावीत, त्याच झाडाला लागलेली असतात.

कांचन, जास्वंद, सब्जा आणि त्याची माहिती आणि हे मला पूर्णपणे नविन असलेलं तेलाचं पाम अ त्याची माहिती सगळच छान दिदा...