माणुसकीचा येता गहिवर

सर्व (रॅशनल) प्रतिसादकांचे (समर्थनाबद्दल) आभार .

मिडीयाने निर्माण केलेल्या कृत्रीम भावनिक लाटेत आपली सारासार विचार करण्याची शक्ती गमावून त्या लाटेत वाहून न जाता तार्किकता व उच्च कोटिचा स्वार्थी राष्ट्रवाद उरी बाळगा, असे मी इतरांना सुचवेन.
धन्यवाद.

गामा

लोकहो,
देशाभिमानाचे कवितारूपी काढा घेतल्यावर काय होते ते पहा

कविता सोप्या भाषेत व self-explanatory अशीच आहे. मात्र उलटसुलट प्रतिक्रिया व वैय्यक्तिक हल्ल्यांचे धनी होऊ नये म्हणून काही लोकांनी इथे प्रतिसाद दिलेले नाहीत - अशाच पैकी काही लोकांनी व इतरांनीही "तू इथे काहीतरी भूमिका मांड" असा आग्रह मला केल्याने इथे लिहीत आहे:

(१) (अ) मी कवितेत कुठेही लहान मुलांच्या हत्येचे समर्थन केलेले नाही. किंवा तशी हत्या व्हावी असे म्हटलेलेही नाही.

(१) (ब) किंवा, उद्या आपल्या सैन्याने किंवा नागरिकांनी तिथे जाऊन अशा प्रकारचे घृणास्पद कृत्य करावे किंवा आतापर्यंत झालेल्या कृत्यांचा अशाप्रकारे बदला घ्यावा असेही म्हटलेले नाही. तसे झाले किंवा होऊ घातले तर ते चूकच ठरेल. त्यामुळे बलात्काराला उत्तर म्हणून बलात्कार वगैरे जी काही आचरट उदाहरणे आली आहेत ती संपूर्णपणे अस्थानी आहेत.

(२) (अ) लहान मुले, मग ती कोणत्याही राष्ट्राची असो, अशा प्रकारे मेली म्हणून पहिलेछूट दु:खाची प्रतिक्रिया उमटणे व त्यांच्यासाठी कळवळणे हे नैसर्गिक आहे व माणुसकीला धरुन आहे. माझा आक्षेप या भावनिक प्रतिक्रियेच्या अतिरेकाला मात्र निश्चितपणे आहे. आपल्या घरातली व्यक्ती गेली तर दोन दिवसात माणूस ताळ्यावर येऊन कामाला लागतो. मात्र आज बघायला गेलं तर आठवडा झाला तरी सोशल मिडियावर जी रडारड चालू आहे ती पाहून माझे परदेशी पत्रमित्रही स्तिमित झाले आहेत. "रात्री झोप लागत नाही" काय, "जेवण जात नाही" काय, डिस्प्ले/प्रोफाईल पिक्चर काळे करणे काय, एक ना दोन असंख्य आचरटपणाचे नमूने दिसत आहेत.

(२) (ब) या घटनेच्या दोन-तीन दिवस नंतर ISIS च्या अतिरेक्यांशी लग्न करायला नकार दिला म्हणून त्यांनी १५० महिला व मुलींना ठार मारले, ही बातमी आजही कुणाच्या गावीच नाही. त्याबद्दल कुणालाही दु:खच नाही असे दिसत आहे. इराक व परिसरात अशा हत्या रोज होत आहेत, त्यात लहान कोवळी मुले देखील आहेत. येझदी नामक जमात आज नामशेष होण्याच्या मार्गावर आहे पण मेणबत्त्या सोडा कुणाला पत्ताच नाही. याचे एक कारण म्हणजे आपल्याला रडारड करायला किंवा द्वेष करायला एखादं ग्लॅमरस कारण लागतं. हिटलर हे त्याचं अगदी ढळढळीत उदाहरण आहे. ज्युंच्या हत्या व द्वेष हे युरोपातल्या प्रत्येक देशात झालेले आहे, पण त्याबद्दल कुणीही फारसे लिहीताना व बोलताना दिसत नाही. तसे बोलणे गैरसोयीचे आहे हा भाग सोडा, पण शेवटी ग्लॅमराइज कोण तर हिटलरच झाला. लोकांना शिव्याशाप द्यायला एक ग्लॅमरस टार्गेट मिळाले. तर या बाबतीत बाकी सगळे विसरुन लोक पाकिस्तानात घडलेल्या गोष्टीवर गळे काढू लागले, तर ते असो.

(३) या रडारड करणार्‍या मंडळींनी भानावर आल्यावर मात्र काही गोष्टींचा विचार करणे भाग आहे.
(३) (अ) वर आणि बाहेरही काही चुकीची उदाहरणे आणि कारणमिमांसा देण्यात आली. एक ही की काही लोकांच्या उदाहरणावरुन तुम्ही संपूर्ण राष्ट्राची नियत जोखू शकत नाही. हे एरवी बरोबर असेल पण पाकिस्तानच्या बाबतीत हे साफ खोटे आहे. तिथे मूल जन्माला आल्याच्या दिवसापासून त्याला भारतद्वेषाचे डोस दिले जातात. शिवाय २६/११ च्या हल्ल्यात अतिरेक्यांचे हॅन्डलर्स हे पाकिस्तानी सैन्यातले अधिकारीच होते. मग ही मुले मोठी होऊन अतिरेकी किंवा सैनिक नाही झाले, तरी त्यांच्या मनात भारताविषयी प्रेम निश्चितपणे नसते. तेव्हा गामा जे म्हणतात ते एक भारतीय नागरिक म्हणून मला तरी मान्य करणे किंवा सहमत होणे नाईलाजाने भाग पडते.

(३) (ब) स्वतःचे मूल गमावल्याच्या दु:खावेगात माणूस कधी कधी वाहवत जाऊन चार शब्द अधिक-उणे बोलतो हे मान्य. पण तुमचे लहानगे मूल गेलेले असताना अतिरेक्यांना शिव्याशाप देतानाही त्या अम्मी-अब्बांच्या डोस्क्यात "ही आपलीच मुले होती ना, अमेरिका किंवा भारतातली मुले तर नव्हती ना" अशा प्रकारचे शब्द जेव्हा येतात, तेव्हा हे उदाहरण (३) (अ) बरोबर किंवा वेगळे घेतल्यासही अपवादात्मक नव्हे तर प्रातिनिधिक ठरते. त्यामुळे या घटनेबाबत सुरवातीला निर्माण झालेले दु:ख व सहानुभूती नष्ट होते.

(४) वुडहाऊसचे ते लोकप्रिय वाक्य जिकडे तिकडे उधृत करुन people have started losing their knowledge of the difference between apples and oranges. संपुर्णपणे वेगळ्या परिस्थितीत, वेगळ्या शत्रूच्या संदर्भात घडलेल्या घटना आणि बोललेली गेलेली वाक्ये बाकी काहीही लक्षात न घेता या घटनेबाबत ते वाक्य फेकणे हे अधिकच वैतागवाणे आणि अप्रस्तुत आहे.

(५) या घटनेची तूलना २६/११ च्या मुंबईवरील अतिरेकी हल्ल्याशी करणार्‍यांची कीव करावीशी वाटते. तो हल्ला एका शांतताप्रिय देशावर पाकिस्तानपुरस्कृत अतिरेक्यांनी केलेला हल्ला होता. तर पेशावरच्या शाळेत झालेला हल्ला हा पाकिस्ताननेच निर्माण केलेला भस्मासूर त्यांच्यावरच उलटलेला असल्याने असली तूलना संतापजनकच नव्हे तर आचरट आणि बालीशही आहे.

(६) (अ) मी काही फार मोठा कवी नाही. तात्पर्य हे की बाकी जे काही आहे, इतिहासाचे संदर्भ वगैरे, ते वर कवितेत आलेलेच आहेत. कवितेवर नकारात्मक प्रतिक्रिया आल्या, त्या यायलाच हव्या होत्या. कारण काही का असेना, पण या निमित्ताने काही विचार केला लोकांनी हे ही नसे थोडके. कदाचित पुढे जाऊन काही बदल होईलही.

(६) (ब) असा बदल आधीच होऊ घातलेला आहे. कारण माझी ही कविता व्हॉट्सअ‍ॅप्प व फेसबुकवरुन सगळीकडे फिरत असल्याचे ती कविता मलाच पुन्हा आल्यावर समजले. नशीब माझे नाव त्यात होते म्हणून पाठवणार्‍याला समजले तरी. सांगायचा मुद्दा असा की ही कविता वाचल्यावर अनेकांनी मला "अरेच्या असा विचारही नव्हता केला, बरोबर वाटतंय तू लिहीलं आहेस ते" अशाही प्रतिक्रिया आल्या हेच या कवितेचे यश आहे.

वरची प्रतिक्रिया कुणाला काही पटावे म्हणून किंवा मतपरिवर्तन व्हावे म्हणून लिहीलेली नाही, तर निव्वळ काही गोष्टी स्पष्ट करायला लिहीलेली आहे.

गामा, कवितेचा दुवा दिल्याबद्दल धन्यवाद. अप्रतीम कविता. कवीचे कौतुक करावे तितके थोडे आहे.
गामा व बेफिकीर, खुलासा समजून घेतल्याबद्दल धन्यवाद.

...का आज सारे गप्प.
http://www.maayboli.com/node/52046