आहारातून आरोग्याकडे..

खूप आवडला लेख.

'सात पूर्णांक चार दशांश' मिळतं का पाहते आता.
पुण्यात येतात का माधव जोशी? कन्सल्टेशन करतात का?

छान...

नागली म्हणजे काय? पर्यायी नाव काय? लेख खुपच माहितीपुर्ण..
हेम आपले खुप खुप आभार..

कौशी, नागली म्हणजे नाचणी. इथे इंडियन ग्रोसरी स्टोअरमधे रागी फ्लोअर (नाचणीचे पीठ) मिळते.

हेम फार सुरेख माहिती देतो आहेस.

एक महत्वाचा प्रश्न :
ग्रीन टी घ्यावा असं म्हणतात. त्याबद्दल तुझं काय म्हणणं आहे ?
मी कधीच चहा घेत नाही. रोज सकाळी एक कपभर दूध, साखर न घालता घेते. पण कोणीतरी सांगितलं की त्या दुधापेक्षा साखर, दूध न घालता, मध घालून ग्रीन टी घेतला तर वजन कमी होण्यास मदत होते.

ह्यात कितपत तथ्य आहे ?

ग्रीन टी भारतात अजून तितकासा लोकप्रिय नाही. पण बिन दूधाचा आणि बिन साखरेचा ग्रीन टी नक्कीच चांगला.
माझ्याकडे वेगवेगळ्या प्रकारचे टी (काढा या अर्थी, चहा नव्हे) असतात. सध्या नीम,
दालचिनी, हिब्बी (अंबाडीची बोंडे), लाईम, ऑरेंज असे वेगवेगळ्या स्वादाचे चहा आहेत. सकाळी उठल्याबरोबर यापैकी एक चहा, मला तरतरी देतो. यात मी दूध, साखर, मध यापैकी काहीच टाकत नाही. यांच्या चवीपेक्षा (ती वाईट नसते) गंध मनाला तरतरी देतात.

दिनेश..........अरे मी कधीच चहा पीत नाही त्यामुळे मनापासून नको वाटतं. पण काही लोकांनी मुद्दाम प्यायला सांगितला वजन कमी करायला. म्हणून विचारतेय हे कितपत खरं आहे.

थोडंफार मेटॅबोलिसम फास्ट वगैरे होत असेल पण असं अगदी लक्षात येण्याइतपत कुठलाच (लिगल) पदार्थ खालल्यावर /प्यायल्यावर वजन घटवू शकत नाही.

वैद्यबुवा........प्वाइंट नोटेड

माहितीपूर्ण सुंदर लेख. माझ्या एका मित्राने हा लेख वाचताच श्री. माधव जोशींना फोन करुन ते पुस्तक मागवले आहे. मनापासून धन्यवाद हेम.

हेम,

तुमचे पहिले पोस्ट हे शास्त्रिय आणि छद्मशास्त्रिय (pseudo scientific) गोष्टींची सरमिसळ आहे.
काही गोष्टींना शास्त्रिय आधार आहेत तर काहींना अजिबात नाहीत.

व्हिसरल फॅट वरचे पोस्ट मात्र अगदीच चुकीचे आहे.
दारू पिण्याचा, अवेळी जेवण्याचा आणि पाणी वारंवार न पिण्याचा आणि व्हिसरल फॅट वाढण्याचा संबंध कळला नाही. मेयो क्लिनिकच्या वेबसाईटवर असलेले हे व्हिसरल फॅट्वरचे हे दुवे बघा.
http://www.mayoclinic.com/health/belly-fat/MC00054
http://www.mayoclinic.com/health/belly-fat/WO00128

शरीरातील चरबी कमी करण्यासाठी रामबाण उपाय अनेक लोक सांगतात पण शास्त्रिय आधार असलेला एकमेव उपाय म्हणजे कमी आणि परिपूर्ण आहार खा आणि व्यायाम करा. बाकीचे सर्व "रामबाण" उपाय तात्पुरते यशस्वी होतात पण तुमची जीवनशैली कायमची बदलल्याशिवाय वजन आणि चरबी कमी होत नाही.

बाळबोध प्रश्न - व्हिसलर फॅट मोजतात कसे?
मलाही बर्‍याच जणांनी ग्रीन टी विषयी सांगितले पण इथे पुण्यात कुठे मिळतो व कुठल्या ब्रँडचा घ्यावा हे सांगितले नाही. माझे वजन बरेच वर्ष स्थिर व योग्य होते पण या एका वर्षात मेनॉपॉजचा त्रास सुरु झाल्यापासून वजन व पोट थोडेसे वाढले आहे, हिमोग्लोबिनही कमी झाले आहे. मी माधव जोशींना फोन करावा का? त्यांना फोनवर सल्ला मागणे किती उचित आहे? कृपया मार्गदर्शन करा. धन्यवाद!
-- श्रुती

अभिश्रुती, ग्रीन टी साठी http://www.maayboli.com/node/13747

मस्त माहीती !

भाताबद्दल खुपच उपयुक्त माहिती

http://news.runnersworld.com/2012/04/09/white-rice-linked-to-diabetes/

खूपच छान!!!

धन्यवाद वैद्यबुवा.

मस्त लेख

माझी मँगलोरी मैत्रिण (पांढरा तांदूळ) भात शिजत आला की वरचं पाणी पूर्ण काढून टाकून वाफेवर भात शिजवते. त्याने फरक पडतो का?

भाताबद्दल उपयुक्त माहीती,

कित्येकशे वर्षां पासून आपण भात खातोय मग आताच हा भात ईतका Dangerous कसा काय ठरला ?

सर्व साधारणपणे कोकण किनार पट्टी वरले लोक भात खातात. भात हा त्या प्रदेशात मुख्य अन्न आहे,

१, भाताचा प्रकार :
ऊकडा तांदुळ, हात सडीचा तांदुळ. ऊकडा तांदुळ हा मूळातच ब्रॉऊन राईस त्यात एकदा त्यातील स्टार्च
काढून टाकलेल असते.

२. भात शिजवण्याची पद्द्त ;
पूर्वीच्या काळात ( म्हणजे प्रेशर कूकर यायच्या आधी ) भात शिजवताना / शिजवल्यावर भातातील स्टार्च
काढुन टाकत ( ड्रेन करत)
आता प्रेशर कूकर मध्ये तो स्टार्च भातातच मुरतो.

३. भात खाण्याच्या वेळा : पुर्वी भात फक्त दुपारच्या जेवणात घेत असत. आता तिन्ही त्रिकाळ भात
खाल्ला जातो.

४. भात खायची पद्द्त.: भात खाताना बनणार्या आमट्या, कढ्या, तिखट असत, भाता बरोबर लोणची असणे
अत्यावश्यक असे. लोणच्या मूळे तोडांत लाळेच प्रमा ण वाढते व भात पचण्यास मदत होते.

Compared with minimally processed whole grains such as brown rice, white rice has a lower content of many nutrients including insoluble fibre, magnesium, vitamins, lignans, phytoestrogens, and phytic acid, which are lost during the refining process. Some of these nutrients, especially insoluble fibre and magnesium, have been associated with lower risk of type 2 diabetes in prospective cohort studies. Thus, a high consumption of white rice may lead to increased risk of diabetes because of the low intake of beneficial nutrients, in addition to its higher glycaemic load.

थोडक्यात भात खाऊन दुसरे अन्नसत्व जास्त असलेले पदार्थ न खालल्यामुळे डायबेटिस होऊ शकतो. शेतकाम करणारे, मजुरीची कामे करणारे, किंवा एकंदरित कुठल्यान कुठल्या कारणाने जास्त व्यायाम असलेल्यांना ह्यांना हाय ग्लायसेमिक इंडेक्स असलेल्या पदार्थानी इतका त्रास होणार नाही. भात आणि बैठी जीवनशैली (?) ह्या दोन्ही गोष्टी डायबेटिस व्हायला कारणीभुत ठरतात असा हा लेख दर्शवतोय असं मला वाटतं.

माधव जोशींचं पुस्तक दुकानांमधून तरी मिळालं नाही मला. आता त्यांनाच फोन करेन पुस्तकासाठी.

प्रेशर कुकरमध्ये भात शिजवण्याआधी तांदूळ स्वच्छ धुवुन घेतले तर स्टार्च निघून जात नाही का ?

नाही.
स्टार्च काढण्याकरता भात शिजत आल्यावर जे वर पाणी उरत ते काढून टाकायला भात रोवळी, कोलँडरमध्ये वगैरे उपसायचा. (मग पुन्हा बारीक गॅसवर पूर्ण शिजायला ठेवायचा)

मधुमेह असलेले काही जण भात करण्याआधी कोरडे तांदूळ भाजून घेतात व नंतरच त्याचा भात शिजवितात. कच्चे, कोरडे तांदूळ भाजल्यामुळे त्यातील कर्बोदक व स्टार्चचे प्रमाण कमी होते का?

तांदूळ नुसता धूवून त्यातील स्टार्च जात नाही.

भात पातेल्यात जास्तीच्या पाण्यात शिजवला व नंतर ड्रेन केला तरच त्यातील स्टार्च जाईल. हे ड्रेन केले ले पाणी
जर तास दोन तास ठेवले तर लगेच जेल ( Semi Solid State) होते.

प्रेशर कूकर मध्ये भात ड्रेन करण्याचा चान्स नसतो.

भारताला जगाच Diabetes Capital चा दर्जा दिला गेलाय. याचा अर्थ भारतातील लोक हे जागातील इतर
लोकांपेक्षा डायबेटिस ला जास्त बळी पडतात आणी ते सर्वच्या सर्व भात खाणारे नसतात.
तसेच भारत ह्र्दय विकारांत ही जगाला लवकरच मागे टाकेल अशी परीस्थीती आहे,
भारतीय माणसाला एका युरोपीयन माणसाच्यापेक्षा तीन पटीने ह्र्दय विकार होण्याची शक्यता असते.

याचा अर्थ आपल्या जीन्स मध्ये काहीतरी असे आहे ज्या मूळे आपण मूळातच नाजुक प्रक्रुतीचे असतो.

का?

जगातील २/३ जन संख्या फक्त भारत व चीन ह्या देशात सामावलेली आहे. ह्या दोन देशात ह्र्तू व हवामान
बाकिच्या जगापेक्षा जिवनाला अधिक अनुकूल आहे, त्या मूळे ईथे जन्माला येणारे जीव बाकीच्या जगापेक्षा
कमी विषम परीस्थीतीचा सामना करतात. त्या मूळेच आपले जीन्स बाकी जगापेक्षा कमकूवत असतात.

आपल्या जेवण पद्दतीच व एकदंरीत जिवन पद्दतीच बारीक परीक्षण केल तर हे लक्षात येते की आपल्या
पूर्वजांना याची जाणिव असावी. त्यांनी माणसासाठी आयुर्वेदाची उपाय योजना केली,
त्यावर ह्रूतुचर्या, दिनचर्या याची सांगड घातली. त्यावर योग, साधना पद्दती सांगीतली.

दिड दोन वर्षा पुर्वी सर्व जग स्वाईन फ्लू / बर्ड फ्लुच्या साथीने हादरला. सर्व देशातील सरकारांनी लोकांना
चिकन खाऊ नये असा सल्ला दिला, पण भारतात, सरकारने स्पष्ट शब्दात सल्ला दिला होता की
आपली चिकन पुर्ण शिजवण्याच्या पद्द्ती मूळे चिकन खाऊन ह्या स्वाईन फ्लू / बर्ड फ्लु साथीचा काही
प्रादुर्भाव होणार नाही,

सर्व जगात फक्त भारतीय उअपखंडातच हळदीचा जेवणात वापर होतो. हळदि मूळे स्वादात फरक पडत नाही.
तरीही ह़ळदीची योजना भारतीय खाद्य पदार्थात केली गेलीय.

आपण जेवणात फोडणीला वापरणारे पदार्थ (जीरे, धने, मिर्ची, मोहरी, सोंफ, आले, लसूण मीठ )
अल्कलाईन आहेत. जेवणात जास्त वापरले जाणारे पदार्थ जसे ( नारळ, किशमिश बेदांणे, ) हे सुद्दा अल्कलाईन
आहेत. वरील सर्व पदार्थ उदा, दाखल दिले आहेत.

या पदार्थाची योजना कोणी केली ?

आता मोठे डायट्रीशनस जगाला अल्कलाईन फूड कडे जाण्याचा सल्ला देतात त्या पार्श्वभूमीवर भारतीय
खाद्य पदार्थ पद्द्ती जी असा आहार आपल्याला काही शे वर्ष तरी देत आहे याचा विचार व्हावा.

<<<<भात खायची पद्द्त.: भात खाताना बनणार्या आमट्या, कढ्या, तिखट असत, भाता बरोबर लोणची असणे
अत्यावश्यक असे. लोणच्या मूळे तोडांत लाळेच प्रमा ण वाढते व भात पचण्यास मदत होते.>>>

तुम्हि ह्या पोस्ट मध्ये लिहलेल बाकि सगळ पटल वरील वाक्यात तुमची थोडि गल्लत होतेय अस मला वाटल किंवा त्यात तुम्हाला नक्कि काय म्हणायच आहे ते मला नीट कळल नाहि.

लाळेमध्ये salivary alpha 1,4 amyalse (ptyline) हे वितंचक (enzyme) असत जे स्टार्च मधिल दोन ग्लुकोज रेणुंमधिल alpha 1,4 glycosidic bond तोडत त्यामुळे ग्लुकोज चे रेणु सुटे होउन शोषले जाण्यासाठी उपलब्ध होतात. सामान्यपणे ह्या वितंचकाचा जितका ज्यास्त सम्पर्क स्टार्च शी येइल तितकि ज्यास्त प्रमाणात ही प्रक्रिया होइल पण एका मर्यादेबाहेर हे शक्य नाहि कारण अगदी ३२ वेळा जरी चावला तरी तो तोंडात जितका वेळ राहिल तो तुलनेने अन्न जितका वेळ लहान आतड्यात असत त्यापेक्षा कमीच असेल. गिळल्यानंतर अन्न जेंव्हा जठरात जात तेन्व्हा बर्‍याच प्रमाणात हे वितंचक निकामी होत कारण जठरातिल आम्ल. त्या pH वर हे वितंचक काम करु शकत नाहि. पण काहि थोड्या प्रमाणात जे निकामी न होता कार्यरत रहात ते परत लहान आतड्यात कार्यरत होत कारण लहान आतड्यातिल alkaline pH. ह्याच्या जोडिने लहान आतड्यात pancreatic alpha 1,4 amylase हे वितंचक उपलब्ध असत जे वरिल प्रमाणेच काम करत. अन्नतिल कार्बोदकांचे पचन प्रामुख्याने ह्या पॅन्क्रिआतिल वितंचकाच्या सहाय्याने केल जात.

पुर्वीच्या काळि तंतुमय आवरणासकट (हातसडिचा तांदुळ्/ब्राउन राइस) खात असत शिवाय अन्न ही तशी सहजासहजी उपलब्ध नसलेलि गोष्ट होती त्यामूळे दर दिवशी शरीराला कॅलरी आणि कार्बोदके ह्यांचा पुरवठा मर्यादित प्रमाणात असायचा शिवाय शाररिक श्रम भरपुर त्यामुळे उपलब्ध अन्नातुन ज्यास्तित ज्यास्त मिळवायच ह्या हेतुने 'एक घास बत्तीस वेळा चावुन खा' हा सल्ला दिला गेला असेल असे मला वाटते. ह्यामुळे दोन हेतु साध्य होतात तोंडात ज्यास्त प्रमाणात स्टार्च च विघटन होत आणि ज्यास्त प्रमाणात वितंचक उपलब्ध झाल्यामुळे जठरात निकामी होण्यापासुन वाचण्याच प्रमाण देखिल वाढत. परिणामी तुलनेने ज्यास्त प्रमाणात ग्लुकोज शोषणासाठी उपलब्ध होइल.

मात्र मधुमेहि रुग्णांसाठी हा सल्ला योग्य नाहि कारण अस केल्याने अंतिमतः ज्यास्त प्रमाणात ग्लुकोज उपलब्ध होइल (रक्तातिल साखर वाढेल) अस होण्याच प्रमाण तुलनेने कमी असल तरी ह्याची मधुमेहिंना काहिच आवश्यकता नाहि. कारण साखर वाढु शकेल अस अन्नाच (भात, साबुदाणा, बटाटे, मैदा, रवा इ.) प्रमाण त्यांनि आहारात शक्य तितक्या मर्यादित प्रमाणात ठेवलेल त्यांच्यासाठी ज्यास्त चांगल.