जेसिका आणि 'ती' सरोदची मैफल

Submitted by आशयगुणे on 8 February, 2013 - 04:46

टेक्सस मधल्या सेन एनटोनिओ ह्या शहरी विद्यार्थी म्हणून असताना माझ्या विद्यापीठातील संगीत विभागाबरोबर जवळ जवळ एक वर्ष काम करायची मला संधी मिळाली. ह्या वर्षभरात अनेक गोष्टी करायला मिळाल्या. मग ते हिस्पनिक संस्कृतीचे 'मरियाची संगीत' ह्या विषयीचे लेक्चर असो, किंवा तिथे मी वाजवलेला पियानो असो. मित्र डेविड ( उल्लेख आधीच्या ब्लॉग मध्ये आहे ) बरोबर मारलेल्या गप्पा असो किंवा त्याच्या बरोबर केलेले सहवादन असो. आणि त्यांच्या 'वर्ल्ड म्युजिक' क्लास मध्ये मी केलेले पियानो वादन आणि नंतर दिलेले एक छोटेसे लेक्चर ही तर अगदी अविस्मरणीय आठवण! ( उल्लेख आधीच्या ब्लॉग मध्ये). ह्या सर्व अनुभवांच्या जोरावर ह्याच 'वर्ल्ड म्युजिक' विषयाचे प्रोफेसर डॉ. मार्क ब्रील ह्यांच्याशी चांगली ओळख झाली होती. त्यांनी मग माझ्यावर अजून एका विषयाची जवाबदारी सोपवली. विद्यापीठ दर वर्षी विशेष कलाकारांना बाहेरून बोलावते आणि इथल्या विद्यार्थ्यांना त्यांची कला अनुभवायला मिळते. विद्यापीठाच्या विद्यार्थ्यांना ( सर्व... फक्त संगीत नव्हे!) हे अगदी फुकट अनुभवायला मिळतं आणि जर बाहेरून कुणी येणार असेल तर मात्र तिकीट असतं. ह्याची काळजी घेतली जाते की हे सर्व कलाकार विविध संगीत प्रकारातले आहेत आणि त्यामुळे दर महिन्यात एक असे साधारण वर्षाला ७-८ संगीत प्रकार ( सुट्टीचे महिने सोडून) मुलांना अनुभवायला मिळतात. २०११ च्या मार्च महिन्यात वेळ होती भारतीय संगीताची. भारतातील एक सरोद वादक येणार होते आणि इथल्या मुलांना भारतीय वाद्य संगीत अनुभवायला मिळणार होते. ह्या कार्यक्रमाचा प्रचार ( मार्केटिंग) तिथलीच एक विद्यार्थिनी, जी 'म्युजिक मार्केटिंग' ह्या विषय शिकत होती, करणार होती. माझ्यावर जबाबदारी होती तिला मार्गदर्शन करायची आणि एकंदर सर्व भारतीय लोकांपर्यंत हा कार्यक्रम पोचवायची. ठरलं तर मग! भेटायचं आणि तयारीला लागायचं! ह्या मुलीचं नाव जेसिका. अतिशय उत्साही मुलगी.

मला प्रोफेसरने तिचा फोन नं आणि इ -मेल आधीच दिला होता. प्रत्यक्ष भेटून ठरवणं तेवढं शिल्लक होतं. तिला लगेच समजावं आणि एकंदर कार्यक्रमाची रूपरेषा काय असावी ह्याचा अंदाज यावा म्हणून मी बरोबर काही 'ऑनलाइन लिंक' देखील तयार ठेवल्या होत्या. आणि ठरलं तर मग! 'येत्या शनिवारी भेटूया' असा मेसेज आला. वर, " ह्या शनिवारी इट वूड बी रेनिंग .. बी रेडी विथ य्युअर रेनवेअर" असे देखील सांगण्यात आले. भारतातला पाऊस ( त्यातून परत मुंबईतला!) अनुभवलेला असल्यामुळे ह्या सूचनेकडे मी विशेष लक्ष न देता शनिवारी आम्ही ठरवलेल्या ठिकाणी , म्हणजेच कॉलेजच्या 'starbucks ' मध्ये गेलो. आणि समोरून "hello aaaaashay " असे ओरडत ओरडत ती जवळ जवळ धावतच आली! आणि आल्या आल्या कडकडून मिठी मारली! हो कडकडूनच! तो क्षण मी एन्जॉय केला हे वेगळे सांगायला नकोच म्हणा! Wink पाश्चात्य देशातली ही 'सहजपणे' पाळली जाणारी रीत आहे. त्यामुळे ही मिठी मारण्याची क्रिया अगदी नैसर्गिक असते. आपल्या देशातील बऱ्याच मुलामुलींनी ह्याचे अनुकरण केले आहेच. परंतु बऱ्याच वेळेस 'आपण एका मुलीला ( किंवा मुलाला ) मिठी मारतोय' हे मनात असल्यामुळे ती तितकी 'सहज' येत नाही! ( अर्थात माझ्या नंतर येणाऱ्या पिढ्यांनी स्वतःला 'update ' केले देखील असेल!) असो..

" सो .. डॉ . ब्रील मला म्हणाले की भारतीय संगीत ह्यावर भाष्य करणारा आपल्या कॅम्पस मध्ये तू आहेस.. .आणि मला हा इव्हेंट मार्केट करायचा आहे. मी म्युसिक मार्केटिंग शिकते आणि हा कार्यक्रम मार्केट करताना, प्रमोट करताना मला एक वेगळाच अनुभव येईल.. आय एम एक्सायटेड!"

"कुणाचा कार्यक्रम आहे? आणि कधी आहे?" मी विचारले.

" कार्यक्रम मार्च मध्ये आहे. आमचा विचार सुरु आहे की शहरातल्या इंडियन लोकांपर्यंत पोचायचं, इंडियन जेवण मागवायचं, पोस्टर्स छापून सगळीकडे लावायची ... आणि मेक धिस अ ह्यूज सक्सेस!" ती फार उत्साहात होती. शिवाय कार्यक्रम होता मार्च मध्ये आणि आम्ही भेटत होतो जानेवारीच्या पहिल्या आठवड्यात. दूर भारतातून कुठलासा एक कलाकार येणार होता. तिथलं संगीत वेगळं , वाद्य वेगळं पण कार्यक्रम व्यवस्थित आयोजित करायची इच्छा आणि नियोजन मात्र जबरदस्त! हे पाहून मात्र मला आमच्या इंडियन स्टुडंट असोसियेशन (ISA) च्या कार्यक्रमांची आठवण झाली. मी स्वतः ह्या आमच्या संस्थेत कार्यरत होतो पण प्रत्येक वेळेस मग १५ ऑगस्ट असो, दिवाळी असो कि आणखी काही असो... कामाला सुरुवात आठवडा आधीपासून होत असे आणि पुढे ही तयारी कार्यक्रमाच्या एक दिवस आधी रंगात येत असे. आणि हे कशासाठी तर आपल्या स्वतःच्याच उत्सवांसाठी!
परंतु तिने पुढे कुणाचा कार्यक्रम आहे हे सांगितल्यावर तिला थोडं जमिनीवर घेऊन येणं प्राप्त होतं!

" आम्ही एका भारतीय कलाकाराला बोलवत आहोत. तो ...आय गेस ..'सरोड'... वाजवतो. आमच्या वर्ल्ड म्युजीक क्लास मध्ये दर वर्षी ४ ते ६ फॉरेन कलाकार असतात ज्यामुळे इथल्या मुलांना जगातले उत्तम दर्जेदार संगीत ऐकायला मिळते .. दे बिकम ग्लोबल इन म्युजीक यु नो", ती सांगत होती. संगीत शिकवताना असलेली ही वैश्विक भावना! अशा विद्यापीठातून जो कुणी उत्तीर्ण होत असेल त्याचा कान सर्व प्रकारच्या संगीतासाठी अगदी तयार होत असेल! सगळीच मुलं काही तशी नसतील पण जी काही थोडीफार असतील ती मात्र नक्कीच चांगली 'कानसेन' होत असतील! आपल्याकडे संगीत शिकवणारे 'मास्तर' किंवा 'गुरुजी' ह्या भावनेने शिकवतील का हा विचार काही क्षण का होईना माझ्या मनात आला आणि तिने उच्चारलेल्या 'सरोड' चे 'सरोद' करीत मी पुढे विचारले.

" मला जर बघायला मिळेल का.. तुम्ही आतापर्यंत कुठले कलाकार बोलावले आहेत ते?"

"येस .. व्हाय नॉट ... टेक दीज लीफलेट्स.....ही घे अजून काही", ते सर्व पुढे करीत ती म्हणाली. मी पाहतो तर वेगवेगळ्या देशातून अनेक कलाकार ह्या कार्यक्रमांच्या सत्रात सहभागी झाले होते. त्यांची माहिती होती, त्यांचा संगीत प्रकार लिहिला होता आणि ते कधी येउन गेले ही तारीख होती. आणि शेवटी त्यांनी ह्या भारतीय कलाकाराबद्दल उल्लेख केला होता, अर्थात येत्या मार्च महिन्याचा. मी सर्व कलाकारांबद्दल त्या 'लीफलेट्स' वर लिहिलेली वर्णनं वाचली आणि मला लक्षात आलेली आणि किंचित खटकलेली गोष्ट तिला बोलून दाखवली.

" तुम्ही विविध प्रकारच्या कलाकारांना बोलवत आहात... थिस इज रिअली गूड! पण तुम्ही इतर कलाकारांच्या पोस्टर्स वर जसं वर्णन केलं आहे तसंच इंडिअन म्युजिक बद्दल पण करा.. आय मीन.. ", मी बोलायला सुरुवात केली. तिने भुवया थोड्या उंचावल्या आणि एका हातावर आपली मान टेकवून ऐकू लागली. दुसरा हात केसांशी खेळण्यात गुंतला होता.

" हा कलाकार बघ ना ", मी हातात एक पोस्टर घेऊन सांगू लागलो. " Be prepared for an exciting evening full of energizing music .... असं वर्णन आहे. आता ह्या पोस्टर मध्ये बघ ( मी दुसऱ्या एका कलाकाराचे पोस्टर उचलले ..) ... इकडे देखील तुम्ही energy , excitement वगेरे adjectives वापरली आहेत. आणि आता आपल्या कलाकाराचे वर्णन बघ... "

ह्या पोस्टर वर मात्र ' music that takes you to the world of spirituality and self -understanding ' असं वर्णन केलं होतं. वर्षानुवर्ष शास्त्रीय संगीत हे एका वर्गापर्यंत सीमित का होऊन बसले ह्याची जणू साक्षच! आणि पुढे मी तुला म्हणालो की जर आपल्याला ह्या कार्यक्रमाला बऱ्याच लोकांना बोलवायचे असेल तर ह्या संगीताचे तसे मार्केटींग होणे गरजेचे आहे!

" हो .. ते खरं आहे. पण भारतीय लोकांचे काय? ते तर येतीलच ना? इतर लोकांचं आपण बघून घेऊ", ती म्हणाली. तिला अर्थात कार्यक्रम 'भरायचा' देखील होता आणि त्यामुळे तिला सर्वात जास्त अपेक्षा होती ती भारतीय लोकांकडून. पण एक शास्त्रीय मैफल आहे असे कळल्यावर भारतीय लोक तिकीटासाठी रांग लावतील हा तिचा गैरसमज मी काही क्षणातच दूर केला.

"भारतात ह्या संगीताबद्दल सतत ह्याच प्रकारचं वर्णन केलं जातं . शास्त्रीय म्हणजे काहीतरी वेगळं, कठीण, गूढ. शास्त्रीय संगीतामुळे देवापर्यंत पोचता येतं असं आमचे कलाकार सतत सांगत आले आहेत. त्यामुळे हा आपला प्रांत नाही असंच सामान्य माणसाला वाटत आलेलं आहे. पण ह्या संगीतात पण तितकीच excitement असू शकते... हे जर आपण लोकांना दाखवून दिलं तर मात्र आपण अधिक लोकांना आकर्षित करू शकू. भारतीयच नव्हे.. तर इतरही लोक ह्या कार्यक्रमाला येतील", मी म्हणालो. ती लक्ष देऊन ऐकत होती पण तरीही तिला पूर्णपणे पटतंय असं वाटत नव्हतं.

" बट यु नो आशय... ही माहिती म्हणजे ह्या कलाकाराचा review झाला ना .... तोच मी ह्या पोस्टर द्वारे मार्केट करतेय! आपण तो बदलायचा?"

" हो.. त्यात काय विशेष? आपण स्वतः असं वर्णन लिहूया. कारण भारतीय संगीत, विशेषतः वाद्य संगीत हे नक्कीच exciting असतं. तुला demo ऐकायचा आहे का? आणि मी माझे हुकुमी एक्के बाहेर काढले. laptop उघडला आणि youtube वर आशिष खान आणि झाकीर हुसैन ह्यांचा video सुरु केला. आणि माझी अपेक्षा खरी ठरली. अवघ्या २ मिनिटात ती ऐकण्यात गुंग झाली! आणि शेवटी ह्या दोन्ही उस्तादांनी अति द्रुत लयीत वाजवून वादन संपवलं तेव्हा कुठे ती भानावर येउन टाळ्या वाजवत म्हणाली, " It was amazing !" पाच मिनिटांच्या ह्या video मधल्या दोन्ही उस्तादांच्या 'सवाल - जवाब' मध्ये झाकीरने पाव सेकंदात हातोडी काढून तबल्यावर फिरवून एक आवाज काढला आहे. तो तर तिला कमालीचा आवडला! "How did he do that ", असं माझ्याकडे बघून तिने म्हटलं! शास्त्रीय संगीताचे मार्केटिंग आता वेगळ्या पद्धतीने होणार होते ह्याची मला खात्री पटली! Wink

पुढे मग थोडा वेळ video मधले हे कलाकार कोण, ते कुठे राहतात वगेरे विषय झाले. रवि शंकर, अली अकबर खान ह्यांचा विषय नसता निघाला तर नवल! पुढे कॅलिफोर्निया मधले 'अली अकबर कॉलेज ऑफ म्युजिक' बद्दल पण तिला थोडे सांगितले आणि त्याबद्दलचे videos दाखवले गेले. त्या दिवसाचे आमचे session संपले. " Thank You Aashay ..you did give me a lot of information ", असं म्हणत म्हणत तिने मला पुन्हा एकदा मिठी मारली. मिठी मारताना मात्र तिच्या मागे लांब एक भारतीय मुलगा येताना मला दिसला. त्याच्या चेहऱ्यावरच्या त्या 'तसल्या' हसण्याकडे बघून माझ्या मिठीमुळे माझ्याबद्दल बोलायला आणि 'आमच्या दोघांबद्दल' बरीच स्वप्न रंगवायला ह्याला पुढे भरपूर वाव मिळणार आहे हे माझ्या ध्यानात आले! पुढील मिटिंगची तारीख ठरवून मी घरी परत आलो.

मला देखील होमवर्क मिळाले होते. ह्या कार्यक्रमाचा प्रचार शहरात कुठे करायचा, कुणाला सांगायचे हे सारे बघायचे होते. विद्यापीठात दोन संस्था होत्या. एक आमची इंडियन स्टूडंट असोसिएशन (ISA) आणि दुसरी म्हणजे अमेरिकेत जन्म झालेल्या आणि तिकडे वाढलेल्या मूळ भारतीय मुलांनी सुरु केलेली इंडियन कल्चरल असोसिएशन ( ICA ). माझे मित्र दोन्ही संस्थांमध्ये होते. गंमतीचा भाग म्हणजे ICA वाल्यांनी ह्यासाठी जास्त उत्सुकता दर्शवली आणि आम्ही जमेल तितकी आणि जमेल तिकडे पोस्टर्स लावू आणि आमच्या घरी देखील सांगू अशी आश्वासनं दिली. त्या नंतर आमच्याच शहरात राहणारा आणि सरोद हेच वाद्य वाजवणारा स्टीव मिलर. स्टीव बद्दल आधी लिहिले आहेच. हा माझा हुकुमी एक्का होता. कारण हा स्वतः आली अकबर खान ह्यांच्याकडे सरोद शिकला होता आणि ह्याच्या ओळखीचे बरेच कलाकार आणि विशेष म्हणजे भारतीय संगीत ऐकणारे कलाकार ह्या सर्वांपर्यंत मला पोचता येणार होते. त्याने लगेच होकार कळवला आणि मदतीचे आश्वासन दिले! स्टीवमुळे मला शहरातल्या एका 'योग इन्सटीट्यूट' ( मी 'योगा' म्हणत नाही. सॉरी !!!) चा पत्ता मिळाला होता आणि त्याच्या बरोबर तिकडे जायचे भाग्य देखील लाभले होते. त्यामुळे त्यांना देखील मी ह्या कार्यक्रमाबद्दल सांगितले आणि ते देखील आनंदाने त्याचा प्रचार करायला तयार झाले. आणि शेवटी 'इंडिया असोसिएशन ऑफ सेन एनटोनियो' ही भारतीय लोकांची भलीमोठी संस्था! ह्या सगळ्यांनी मदत करायचे मान्य केले. ह्या व्यतिरिक्त शहरात काही 'डान्स इन्सटीट्यूटस' देखील होत्या. पण त्यांच्याकडून काही विशेष मदत मला मिळाली नाही. पण कार्यक्रम आहे ही बातमी आता बऱ्याच लोकांपर्यंत जाणार ह्याची खात्री पटली होती!

जेसिकाला साहजिकच ह्याचा फार आनंद झाला होता. तसं बघायला गेलं तर सेन एनटोनियो हे शहर संगीत, कला वगेरे साठी अजिबात प्रचलित नाही. टेक्सस मधील मौज-मस्ती करायचे ठिकाण अशा नजरेने त्याकडे पाहिले जाते. ह्यांची बास्केटबॉल टीम अगदी प्रसिद्ध आणि त्यामुळे शहरात ह्या खेळाचे चाहते खूपच! परंतु संगीत, कला वगेरे म्हटलं की इकडच्या लोकांचे बोट ह्युस्टन किंवा ऑस्टीन कडे वळते. नेमकी ह्याच गोष्टीची काळजी जेसिकाला होती. शिवाय कार्यक्रम होता सोमवारी! परंतु झालेला प्रचार पाहून तिला बरं वाटलं. दुसऱ्यांदा झालेल्या भेटीत भारतीय संगीताबद्दलची अजून थोडी माहिती माझ्याकडून देण्यात आली. हिंदुस्थानी संगीत पद्धती, कर्नाटकी पद्धती, तबला, सरोद ह्यांची माहिती तिने घेतली. राग म्हणजे काय, त्यांची गायची, वाजवायची वेळ, ऋतु संबंधित राग वगेरे बरंच काही. ती हे सगळं लिहून काढत होती आणि डॉ. ब्रील ह्यावर नंतर कार्यक्रमाच्या वेळेस बोलणार होते.

आणि मग कार्यक्रमाचा दिवस उजाडला. मार्च मधला टेक्सन उकाडा सहन करीत बरीच लोकं कार्यक्रमाला आली होती. हॉल जवळ जवळ ८० टक्के भरला होता. स्टीव मिलर बऱ्याच कलाकारांना घेऊन आला होता. बरेच भारतीय चेहरे होते. विद्यापीठाच्या संगीत विभागातील विद्यार्थी आले होते. कार्यक्रम बरा झाला. टेक्सस मध्ये नाव कमावलेले तबलजी ह्या कार्यक्रमाला देखील साथीला होते. पण त्यांनी देखील निराशाच केली. पण इथल्या लोकांना 'एक वेगळा अनुभव' ( केवळ) म्हणून हा कार्यक्रम आवडला. कार्यक्रम झाल्यावर विद्यार्थ्यांनी कलाकारा भोवती चांगलीच गर्दी केली. आणि रवि शंकर, सतार, सरोद, भारतीय संगीत ह्याबद्दल खूप प्रश्न विचारले. हे बघून मात्र नक्कीच आनंद वाटला आणि असे श्रोते तयार केल्याबद्दल रवी शंकरांना मनातल्या मनात वंदन केलं!

" धन्यवाद आशय!!! एका सोमवारच्या संध्याकाळी.. सेन एनटोनिओ सारख्या शहरी .. ह्या कार्यक्रमासाठी इतकी माणसं जमणं ... it means a lot for us !!!" जेसिका मला आनंदाने सांगू लागली. आणि जाता जाता परत एकदा कडकडून मिठी मारली! परंतु ह्या मिठीमुळे आमच्याबद्दल पुढे काहीही स्वप्न रंगवली जाणार नाहीत ह्याची मला खात्री होती. कारण 'भारतीय' संगीताचा हा कार्यक्रम ऐकण्यात विद्यापीठातील 'भारतीय' विद्यार्थ्यांचे प्रतिनिधित्व मी एकट्याने केले होते!

- आशय गुणे Happy

माझे इतर लिखाण : http://relatingtheunrelated.blogspot.in/

माझे फेसबुक पान : http://www.facebook.com/pages/Aashay-Gunes-Blog/180236325384645?ref=hl

Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

Happy

काहीतरी तुटलं आत आत खोल कुठेतरी! का आणि काय आणि कसं ते काहीच सांगता येणार नाही.

लिहिलंयस नेहमीसारखंच, उत्तम!

>> कामाला सुरुवात आठवडा आधीपासून होत असे आणि पुढे ही तयारी कार्यक्रमाच्या एक दिवस आधी रंगात येत असे.
हर्शा भोगलेचा टेड टॉक आठवला:
"Move a whole tournament to South Africa in three weeks. But we did it. You know why? Because no country works as slowly as we do till three week before an event, and nobody works fast as we do in the last three weeks."
... तारीफ आधिक टोमणा.

>> त्याच्या चेहऱ्यावरच्या त्या 'तसल्या' हसण्याकडे बघून
अरारा... कुठेही गेले तरी नाही सुधारणार हे...

आपली लोकं सुधारणार नाहीच.. उगाच सारखं त्यांच्यावर घसरल्याने (माझ्यामते) लेखाची मजा जाते. (का लेख त्यासाठी देखिल आहे?!)

>>>आल्या आल्या कडकडून मिठी मारली! हो कडकडूनच! तो क्षण मी एन्जॉय केला हे वेगळे सांगायला नकोच म्हणा! >> >>did give me a lot of information ", असं म्हणत म्हणत तिने मला पुन्हा एकदा मिठी मारली. मिठी मारताना मात्र तिच्या मागे लांब एक भारतीय मुलगा येताना मला दिसला. त्याच्या चेहऱ्यावरच्या त्या 'तसल्या' हसण्याकडे बघून माझ्या मिठीमुळे माझ्याबद्दल बोलायला आणि 'आमच्या दोघांबद्दल' बरीच स्वप्न रंगवायला ह्याला पुढे भरपूर वाव मिळणार आहे >>

हे दोन्ही वाचायला अजिबात आवडलं नाही. तिथे राहून, तिथल्या लोकांत वावरुन, त्यांच्या शिष्टाचाराबद्दल माहिती असूनही मनात विचार असे असतील तर काय उपयोग??

लेख आवडला.
ते अमेरिकन बॉर्न भारतीय आले होते का?
देसी का नव्हते आले? घरकी मुर्गी दाल बराबर!

सायो, मलातरी 'एंजॉय केलं 'असेल तर तसं सांगणं हा प्रामाणिकपणा वाटतो आणि लपविणे हा दांभिकपणा.

प्रश्न प्रामाणिकपणे सांगण्याचा किंवा दांभिकपणे लपवण्याचा नाहीच साती. मी मनात असे विचार कसे येऊ शकतात याबद्दल आक्षेप घेतलाय.

चांगलं लिहिलंय...
पण माफ कर मित्रा, तुझ्या मागील काही लिखाणात जे एक वेगळेपण होतं - ते मला तरी या लेखात नाही सापडलं (वै मत) - कृ गै न ..

भानुप्रिया : धन्यवाद! Happy
हर्पेन : धन्यवाद! चालायचंच! Happy
सॅम : हर्ष भोगले चे ते वाक्य मी पण वाचले होते. तारीफ अधिक टोमणा - +१
पण मी ह्या लेखात 'मिठी' चा आणि 'त्यांचा' उल्लेख फक्त तीन ठिकाणी केला आहे. तो का हे पुढच्या प्रतिक्रियेत सांगतोच. Happy
सायो: प्रतिक्रिया दिल्याबद्दल धन्यवाद. तुमच्या प्रश्नाचे उत्तर पुढच्या प्रतिक्रियेत देतोच. Happy
कंसराज: धन्यवाद!
पुरंदरे शशांक: 'मित्रा' म्हणता आणि 'माफ कर' पण म्हणता? Happy मी काळजी घेईन ह्याची! Happy
शैलजा, मून: धन्यवाद!

साती: हो. जास्त संख्या अमेरिकन बॉर्न भारतीय होते. भारतीय विद्यार्थी मंडळींचे प्रतिनिधित्व मी एकट्याने ( दुर्दैवाने) केले होते. लेख वाचल्याबद्दल धन्यवाद! Happy

प्रस्तुत लेखात मिठी मारणे ह्या क्रियेवर सतत जोर दिला गेला आहे असं वर काही लोकांचं म्हणणं पडलं. शिवाय असे विचार माझ्या मनात कसे येऊ शकतात असं काही व्यक्तींचे मत पडले. सांगतो:
जेसिका ह्या मुलीमुळे वास्तविक मी पाश्चात्य देशात छोट्यातल्या छोट्या कार्यक्रम कसा 'नियोजनबद्ध' सादर केला जातो हे शिकलो. अगदी दोन महिने आधी ह्या मुलीने सर्व माहिती मिळवायला सुरुवात केली, चर्चा केली, प्रश्न विचारले आणि तयारीला लागली. हे सगळं भारतीय संगीताचा मनात गंध नसूनही. कोण कुठला भारतातील सरोद वाजवणारा, कोण कुठला भारतातून आलेला मी आणि कोण ही मुलगी. शिवाय म्युजिक मार्केटिंग ह्या तिच्या विषयातून तिने आपल्या शास्त्रीय संगीताचे वेगळ्या प्रकारचे मार्केटिंग केले ही देखील एक नाविन्याची गोष्ट होती. आणि विशेष म्हणजे तो एक 'video ' ऐकून. जो 'video ' मी दाखवला तो हा:
http://www.youtube.com/watch?v=u8z8dWUKn4Y

आता 'मिठी':
वास्तविक 'मिठी' मारण्याचा उल्लेख फक्त तीन ठिकाणी आहे. आणि प्रत्येक वेळेस त्या बरोबर काहीतरी सांगण्याचा माझा प्रयत्न आहे:
१. पहिल्यांदा जेव्हा मी हे लिहितो तेव्हा मी माझ्या देशाची पार्श्वभूमी दाखवतो. आपल्या देशात मुलं-मुली एकमेकांना मिठी वगेरे मारत नाहीत ( आणि प्रमुख शहरं म्हणजे अख्खा भारत देश नव्हे) त्यामुळे तिकडून आलेला मी आणि मला एक मुलगी मिठी मारते आहे ह्यात मला थ्रिलिंग वाटणे काही वावगे ठरत नाही. अर्थात पुढे मी 'मिठी' ह्या बाबतीत आपल्यात आणि त्यांच्या विचारात काय फरक आहे ते दाखवायचा प्रयत्न करतोय. म्हणजे कुठेतरी माझ्यातली 'थ्रिल' ही भावना लगेच बाजूला ठेवून मी वास्तवाशी एकरूप शलेओ आहे.
२. दुसऱ्या वेळेस मी जेव्हा ह्याचा उल्लेख करतो तेव्हा मी स्वतः जे अनुभवलं तेच लिहिले आहे हे प्रथम वाचकांनी लक्षात घ्यावे. आपल्या शाळेपासूनच्या सवयी आठवा. मुलगा मुलगी बोलले - लागले सगळे चिडवायला. ह्याच बीजाचे वृक्ष झालेले मी तेव्हा अनुभवले होते. " ती कोण होती रे?" किंवा " च्यायला.. मिठी वगेरे मारली तुला", अशा प्रतिक्रिया मला मिळाल्या होत्या. त्यामुळे मी एक भारतीय इवेन्ट सांभाळतोय ह्याकडे कुणाचे विशेष लक्ष नाही गेले. किंबहुना कुणाला माहिती देखील नव्हते की आपल्या कॅम्पस मध्ये असं काही होतंय ते. उलट तिच्या बरोबर फिरून ये वगेरे सल्ले दिले गेले होते मला. असो...
३. तिसऱ्यांदा जेव्हा मला मिठी मारली गेली तेव्हा कार्यक्रम व्यवस्थित पार पाडला गेला होता. ह्यावेळेस मला असं म्हणायचे आहे
की मिठी मारली पण गॉसीप करायला कुणीच नव्हतं. कारण भारतीय संगीताचा कार्यक्रम असून सुद्धा कुणीही आलं नव्हतं.
हे तीन प्रसंग सोडल्यास इतर लेखातील मजकूर बऱ्यापैकी 'भरलेला' आहेच की! असो.. Happy

पण गॉसिप का करायला हवं? Happy लेखाच्या शेवटी ज्या प्रकारे उल्लेख आलेला आहे तो खटकला खरा.

चांगला लेख..

बाकी ते 'मिठी' चं एव्हडं मनावर घेऊ नये- लेखन 'वयात' आले की लेखणी अधिक प्रगल्भ होण्यास वाव आहे Happy
तेव्हा, पु.ले.शु.

शैलजा: गॉसिप का करायला हवं हा प्रश्न आपण भारतीय लोकांनी स्वतःलाच विचारायला हवा , नाही का? Happy
योग: बरोबर आहे तुमचं ... प्रतिक्रियांना माझी काहीच हरकत नाही.. पण मी 'वारंवार' त्याचाच उल्लेख केला नाही असं मात्र म्हटलं जाऊ नए एवढीच अपेक्षा! Happy

>>प्रस्तुत लेखात मिठी मारणे ह्या क्रियेवर सतत जोर दिला गेला आहे >> सतत हा शब्द तुम्ही स्वतःच्या मनाने घातला आहे असं नाही वाटत? माझ्या दोन्ही प्रतिक्रियांमध्ये मी तो वापरलेला नाही.
मी मला त्याबद्दल वाचायला आवडलं नाही असं म्हटलं आहे कारण तुम्ही ते ज्याप्रकारे वर्णन केलंत त्यातला भाव आवडला नाही. जर नुसतं म्हणाला असतात की जेसिकाने भेटल्याभेटल्या मिठी मारली आणि मग >>>पाश्चात्य देशातली ही 'सहजपणे' पाळली जाणारी रीत आहे. त्यामुळे ही मिठी मारण्याची क्रिया अगदी नैसर्गिक असते. >> म्हटलं असतंत तर त्यात वावगं वाटलं नसतं.

आशय, गॉसिप फक्त भारतीयच करतात का? मला वाटतं ती एक प्रवृत्ती आहे. उगाच तुम्ही जे, जसं लिहिलं आहे, त्याबद्दल भारतीयांना कशाला वेठीला धरताय?

पुन्हा पुन्हा तोच मुद्दा घासायचा नाहीये, पण तुम्हांला जर गॉसिपच वावडं असेल ना, तर मुळात तुम्ही ज्या प्रकारे एकूणच मिठी ह्या साध्या gesture बद्दल जसं लिहिलं आते, ते टाळता आलं असतं. सायोचा प्रतिसाद वाचा, मलाही तेच म्हणायचं आहे. असो.

छान लेख. खुप भावला.
भारतात नसली तरी अनेक देशांत अगदी अरब देशात सुद्धा, मिठी मारायची पद्धत आहे. ( आपणच ती का त्याज्य ठरवली, माहित नाही. ) निखळ प्रेम आणि आनंद दाखवणारी हि क्रिया आहे आणि अगदी नैसर्गिक भावनेने सहज ती घडते. आणि त्यात याशिवाय वेगळा काही अर्थही नसतो.