विस्मरणात गेलेले/सहज न मिळणारे खाऊचे पदार्थ.

आम्ही लहानपणी घाणेरी/ गंधाली ( Lantana) ह्या वनस्पतीची मिरी दाण्यासारखी दिसणारी काळी गोड फळे भरपूर खायचो . गेंड्याची( झेंडू) फुले पिसाडून आतला खोबऱ्यासारखा तुरट भाग खायचो. निवडुंगाची बोंडे, पटकुळी ( ixora)ची लाल फळे खायचो. शिवाय मोसमात तोरणे, रांजणे ( खिरण्या) असायच्याच. मोठे झाल्यावर एकदा गागोद्याला विनोबाजींच्या आश्रमात गेलो असताना बाजूच्या वईवर घाणेरीची फळे दिसली आणि तोडून अंगावरच्या कपड्यांना पुसून तोंडात टाकली. हाsss गदारोळ झाला. विषारी जंतू गेले पोटामध्ये म्हणून मुले तर घाबरून गेली. घाणेरीचे झाड invasive असते, थोडे विषारी असते हे तोपर्यंत माहीत झाले होते. पण मोह आवरला नाही.
आमच्या आधीच्या घरी बिया पडून उगवलेले एक चेरीचे झाड होते. कलमी नसल्यामुळे ते देशी झाले होते. खूप फळे यायची. पण पूर्ण गोड व्हायची नाहीत. किंचित आंबटसर राहायची. पण आवारात खेळणारी मुले त्यांना हात लावत नसत. कारण पालकांची शिकवण, काहीही उचलून तोंडात टाकू नये वगैरे. अशा वेळी बोरे, चिंचा, राय आवळे तोडल्यावर न धुता खाण्याचे आमचे दिवस आठवत असत .

घाणेरी/टणटणीची फळे रुचकर असतात. त्या फुलांतील मधही प्यायचो आम्ही.

ती काळी फळं ना, फुलं छोटीशी असतात त्याची.
खूप खाल्ली आहेत.

ही फळे आणि फुले विषारी असतात असं सांगण्यात आल्याने आम्ही ही नाही खायचो.. पण ती खातात हे ऐकून खूप मिस झालं सगळं असं वाटलं

अनिश्का, त्या फुलांतील मधही पिता येतो. आम्ही प्यायचो.

फळे आणि फुले विषारी असतात असं सांगण्यात आल्याने आम्ही ही नाही खायचो.. पण ती खातात हे ऐकून खूप मिस झालं सगळं असं वाटलं......... +१.

फळे आणि फुले विषारी असतात असं सांगण्यात आल्याने आम्ही ही नाही खायचो.. >>+१ पण गुलमोहराची फुले खूप खाल्ली आहेत. ‘मी आधी खाल्ली आहेत, काय नाय होत’ असे कोणी म्हटले कि झाले.

ही फळे खाऊन खाऊन पोट भरल्यावर अनेक वर्षांनी आम्हांला कळले की ती थोडी विषारी असतात. तोपर्यंत आम्ही ते हालाहल पचवले होते. आणि आम्ही काही निळे बिळे पडलो नव्हतो. कदाचित ते आम्ही कंठातच रोधून ठेवले नव्हते, आतड्यातून पुढे जाऊ दिले होते म्हणून असेल.

हिरा हाहाहा.

घाणेरीची पाने विषारी असतात, कुठलेच प्राणी ह्याची पाने खात नाही. फळं फुलं विषारी नसतात.

आग्या, हो. म्हणूनच खूप पूर्वी ती कांपाउंडसाठी ( ह्या शब्दासाठी चांगला मराठी शब्द सुचवा बुवा कुणीतरी. कुंपण हा शब्दसुद्धा कांपाऊंड वरूनच आलाय) वापरायचे. शेळ्या बकऱ्या आत शिरत नाहीत. पण ती फार पसरते. नंतर कोयनेल लावू लागले.
टणटणीची फळे खाऊन इतकी वर्षे आम्ही जगलो आहोत आणि टुणटुणीत आहोत म्हटल्यावर ती विषारी नसावीतच!

कुंपण हा शब्दसुद्धा कांपाऊंड वरूनच आलाय).......... अरे देवा! मग कुंपणाला,कोकणीतला वई/वयं शब्द आहे.

शेळ्या बकऱ्या आत शिरत नाहीत. पण ती फार पसरते. नंतर कोयनेल लावू लागले.

हो, बांधावर खूप आहेत, मी व्यवस्थित कापून त्याचा वसवा होणार नाही ह्याची काळजी घेतो.
हल्ली कोयनेल ऐवजी ' धूप छाव ' बागेच्या कुंपणासाठी लावतात. १० वर्षांपूर्वी मी कोयनेलची एक काडी लावली होती, आज घराच्या बागेला त्याचेच कुंपण आहे. मला त्याची सफेद नाजूक फुले खूप आवडतात, लहान असताना आम्ही त्यातील मध चोखून खायचो. पाने तर खूप कडू, हातावर रागडली तर दिवसभर हाताचा कडवटपणा जात नाही. जनावरे तर तोंडही लावत नाही त्याला.

कोयनेलचा एकंदर वास उग्र. विशेषत: पानांचा. पण फुलांना मात्र मंद सुगंध आणि आतमध्ये गोड मध असायचा.
तिला शाळेत मेंदी किंवा विलायती मेंदी म्हणत असू हे आठवले. क्विनाईनला कोयनेल म्हणायचे खूप पूर्वी. त्यामुळे ह्याच वनस्पतीपासून औषध काढतात असा ठाम समज झाला होता.

कोणी बनवलय ते placard/ पोस्टर? सुंदर आहे.

आडव्या दांडी साठी एकच प्लस स्क्रू लावलाय!
_____________

हर्पांनी बनवले आहे सामो.

मस्त हर्पा!!! खूपच सुंदर. रंगसंगती लोभस आहे.

पोस्टर छान आहे.

सुंदर पोस्टर.

पॉपिन्स, फ़ाईवस्टार, रावलगाव, मेलडी, किसमी सिनामेन चॉकलेट, पारले ची षटकोनी बिस्किटं, लाह्या, मिंटच्या गोळ्या…. लेखात-प्रतिसादात आलेले जवळपास सगळेच पदार्थ मिळतात. काही सहज काही थोडे शोधले की.

जर या पदार्थांमुळे आनंदी स्मृती जाग्या होत असतील तर आणायचे नी खायचे बिनधास्त. Don’t postpone happy indulgences. Enjoy them asap !