व्रत के आलू

पंजाब्यांमध्ये आपल्यासारखे उपासाचे भरमसाठ पदार्थ करत नाहीत. बहूतेक हे लोक भरमसाठ उपास पण करत नाहीत. गेल्या ७-८ वर्षांमध्ये मी तरी खूप कमी उपास बघितले आहेत आमच्या घरात.
करवा चौथ (हा अगदी कंपल्सरी सगळ्या बायका-पोरी आणि हल्ली बरेच पुरूषही करतात). टिव्ही/सिनेम्यांमूळे या उपासाबद्दल सगळ्यांच माहिती आहे. यात काहीच खात नसल्याने उपासाचे स्पेशल पदार्थ पण नसतात. करवा चौथला स्पेशल म्हणजे फक्त नमकिन आणि मिठी मठ्ठी आणि सुतरफेण्या. असाच अजून एक उपास दिवाळीच्या आधी आया त्यांच्या मुलांसाठी करतात. त्याचं नाव होई का व्रत. यात पण काहीच खात-पीत नाहीत. याच्या स्पेशल मठ्ठ्या असतात, गुळ आणि थोडी बडीसोप घातलेल्या गोड पुर्‍या टाइपच्या.
अजून एक संक्रातीच्या आसपास असतो उपास. त्यात मुलांसाठी कच्च्या तिळाचे लाडू करतात बहूतेक. याबद्दल जास्त माहिती नाहीये मला कारण या उपासाच्या आसपास मी कधीच सासरी गेले नाहीये. आम्हाला आमच्या नावाचे लाडू फक्त पाठवले जातात. (मी ते सुद्धा चाखले नाही, कारण लाडू सुद्धा फक्त मुलांच्याच नावचे असतात म्हणे. सुनांनी खायचे नसतात ते. :अओ:)
या उपासांच्या शिवाय आमच्या गावी केले जाणारे उपवास म्हणजे नवरात्र आणि शिवरात्र. नवरात्रात सप्तमीपर्यंत उपास करून अष्टमीला कंचक (कुमारिका) पुजतात.
दिल्लीत नवरात्रात उपासाची म्हणून स्पेशल थाली मिळते बर्‍याच ठिकाणी. पण दिल्लीतले पंजाबी व्रत का खाना म्हणून बरंच काय काय खातात. उदा. टॉमॅटो, दुधी, पालक आणि अजून बर्‍याच भाज्या. फक्त या भाज्या बिना कांदा-लसणाच्या आणि हळदी शिवाय करतात इतकंच.
आमच्या घरी मात्र हे पदार्थ चालत नाहीत उपासाला. आपल्याकडे चालणारेच सगळे पदार्थ सासरी पण चालतात. मी २-३ पदार्थच नेहेमी हौसेनी सासरी सगळ्यांना खाताना बघितलंय. साबुदाण्याची खीर (आताशा आमच्याकडून खिचडी आणि वडे शिकलेत बनवायला, पण उपासाला हमखास खीरच करून खातात), व्रत के आलू आणि सियोल म्हणजे आपला राजगीरा.

आज साबांनी त्यांच्या उपासानिमित्त व्रत के आलू बनवले होते. तर त्याची ही रेसेपी. तशी खूप काही स्पेशल नाहीये, पण मला खूप आवडतात या पद्धतीचे व्रत के आलू.

कृती:
बटाटे जरा जास्त मऊसर उकडून मध्यम आकाराच्या फोडी करून घ्यावेत. मसाल्याचे पदार्थ (तिखट आणि ओवा सोडून) तव्यावर थोडे गरम करून मिक्सरमध्ये वाटून घ्यावेत. कढईमध्ये फोडणीसाठी तुप (थोडंसं जास्तंच) घ्यावं आणि त्यात जीरे आणि ताजा केलेला गरम मसाला टाकावा. लगेचच बटाट्याच्या फोडी, तिखट,ओवा, मीठ घालून व्यवस्थित मिक्स करावे. यात चिमूटभर साखर घालावी. (साबा घालत नाहीत. ही माझी अ‍ॅडीशन आहे.). भाजी अगदी व्यवस्थित हलवावी. हलवतानाच चमच्याने थोडे बटाटे मॅश करावेत. नंतर कढईत भाजीवर घट्ट बसेल (अजिबात वाफ जाणार नाही. माझ्या साबा कढईच्या आत बसेल अशी छोटी ताटली वापरतात.) असं झाकण ठेवावं. २-५ मिनीटांनी कढईतून चर्र्र्र्र्र्र्र्र्र्र असा आवाज येईल. आवाज जास्त येवून भाजी करपते की काय वाटलं की झाकण काढून परत ५-७ मिनीट भाजी व्यवस्थित परतावी. भाजी व्यवस्थित खरपुस झाल्यासारखी वाटल्यावर गॅस बंद करावा.