हा देश कृषीप्रधान कसा?

>>>>> त्यामुळे राष्ट्रीय उत्पन्न हे उत्पादकतेशी निगडीत नसून त्या उत्पादनाच्या बाजारभावावर अवलंबून आहे हे आपण लक्षात घेतले पाहीजे. <<<<
अगदी बरोबर पोस्ट मुटेजी! अन सगळ्यात महत्वाचे म्हणजे १६% राष्ट्रीय उत्पन्नावर (?) ५५% प्रजा (कशीबशी) जगते हे सोईस्कर दुर्लक्षित केले जाते!

एआरसी, मी तुमच्या पोस्टशी व त्यात व्यक्त केलेल्या विचारान्शी सहमत नाही.

ज्या दिवशी मला शेतीची दशा आणि दिशा कळली त्याच दिवशी मी माझे "पोट" शेतीतून काढून घेतले. आणि व्यवसायात घातले. >>> exactly हेच्ज तर हवय ना. तुम्हाला जे कळते ते इतर शेतकर्‍याना कळायला हवे.त्यासाठी न्युटनचा मेंदु असावा लागत नाही.

तुमच्या गावात महिण्याला रू. १,००,०००/- ( एकलाख रू.) पेक्षा जास्त मिळकत मिळवणारी जी मंडळी आहे त्यांना शेती करून आपली पात्रता/लायकी सिद्ध करा म्हणावं.>> का यावे त्यांनी तोट्याच्या व्यवसायात? आपला चांगला पगार आणी सुखाचे आयुष्य सोडुन जिथे नफा मिळत नाही तो रोजगार /व्यवसाय करावा इतके काही ते मुर्ख नाहीत.

व्यवस्थेला दोष देण्यात वेळ घालवाल तर असेच लेख लिहिण्यात पानेची पाने वाया घालवाल. ज्या व्यवसायात मनुष्यबळ जास्त उप्लब्ध असते त्यात पात्रता कितीका जास्त असेना पैसा कमीच मिळणार हे कटु सत्य आहे. आज testers /coders जास्त पगार असतो कारण ते संख्येने फारसे उपलब्ध नाहीत, उद्या त्यांची संख्या वाढली की त्यांना मिळणारा पगार आपोआप कमी होणार.मुळात शेतकर्‍यांनी शेती केली नाही तर त्यांना तुरुंगवासाची शिक्षा होइल असा कुठलाही कायदा या देशात नाही.त्यामुळे व्यवस्था तुमच्या व्यवसायावर अन्याय करत असेल तर तुम्ही तो व्यवसाय बदलावा.
तुमच्या गणिताचे उत्तर,
मी शामराव असेल तर पर्याय क्रमांक ४ निवडेल कारण मुळात UPSC देउन IAS झाल्यावर जिथे कमी पैस मिळतो तिथे मी तरी जाणार नाही.ते स्वतःच्या पायावर धोंडा मारुन घेण्यासारखे आहे.क्रमांक ५ चा धोका असा आहे, कि दर पाच वर्षानी लोकांकदे मत मागायला जावे लागते जे मला तरे जमेल असे वाटत नाही.

वस्तुत: लायकीच्या बळावर या देशात अर्थप्राप्ती होते हे विधानच खोटे आहे.
येथे लायकी नव्हे तर व्यवस्थेला महत्व आहे भाऊसाहेब ARC.
मुटे जी ...आप की हर बात "सौ " टके सही होती है ....!

ज्या दिवशी मला शेतीची दशा आणि दिशा कळली त्याच दिवशी मी माझे "पोट" शेतीतून काढून घेतले. आणि व्यवसायात घातले
मुटे जी ...तुम्ही सत्य बोललात !
पण ज्यांना हे सगळं कळुन देखिल बाहेर पडता येत नाही ,तेवढी हिम्मत कुठे शिल्लक राहीली आहे ? या व्यवस्थेशी आणि निसर्गाशी लढुन! त्यांच्या यातना किती भयानक असतील ? कारण प्रत्येकाला सगळं सोडुन शहरात मिळेल ते काम करण शक्य आहे ?

मुळात शेतकर्‍यांनी शेती केली नाही तर त्यांना तुरुंगवासाची शिक्षा होइल असा कुठलाही कायदा या देशात नाही.
खरं आहे ...असा कुठलाही कायदा नसताना देखिल हा (वेडा की मुर्ख ?)"शेतकरी " सगळ्या जगासाठी अन्न पिकवण्याचं काम करतोय,दुसरं म्हणजे त्या बिच्यारयाला चांगल माहीत आहे,की जरी त्यांने आपल्या उत्पादनात ५० % जरी कपात केली,तरी तो कसाबसा नक्किच जगेल ,पण बाकीच्यातले करोडो अन्नाला महाग होतील्,मग तुमच्या तर्काप्रमाणे आपलं सरकार बाहेरुन सगळी धान्यं (गहु कदाचित किडकाही असेल !) आयात करेल,आणि ते मुकाट्यानं खावं लागेल्,सरकारला जनतेच फक्त पोट भरणं हा एवढाच कार्यक्रम महत्वाचा असेल्,आणि या एवढी प्रचंड आयात करण्यासाठी आपला देश दुसरयांकडे नक्कीच गहाण ठेवावा लागेल !

>>>> कारण प्रत्येकाला सगळं सोडुन शहरात मिळेल ते काम करण शक्य आहे ?
आणि सगळेजणच शहरान्कडे पळाले, तरची अवस्था किती भयानक असेल? (आत्ताच शहरे किती बकाल झालेली आहेत, किती असुरक्षित आहेत ते बघता, लोकसन्ख्या कमी करायला किडीमुन्गी/ढेकणे/उन्दीर मारण्यासारखी औषधे न घेता अतिलोकसन्ख्येच्या देशातील लोकान्ना केवळ "शहराकडे" केन्द्रीत केले तरी पुरेसे होते आहे असे नाही वाटत? तस नस्त तर जागतिक ब्यान्केच्या अटीमधिल एक अट "शहरीकरणाची" नस्ती!
त्यान्ना सगळ काही "अमेरिकेच्या धर्तीवर" व्हायला हवय की वर म्हणल तस लोकसन्ख्या कमी करण्याचा उपाय सुचवताहेत?

माझ्या मते, उगाच सरकार किंवा शेतकरी यांना दोष देण्या पेक्षा, भारताला कृषीप्रधान देश कसा बनविता येइल यावर चर्चा झाली तर ते उत्तम राहील......

कुठल्याच देशात शेतकरी सुखी नाही..... भारतातले शेतकरी लहान शेतकरी असल्यामुळे ते आधिक जाणवते.....

जरुर भेट द्या
http://swabhimani.com/index.php?option=com_content&view=section&layout=b...

http://mahavrutta.com/lekh

हा एक लेख... शेती आणि शेतकरी यासंदर्भातिल.

कुनि निंदा कुनि वंदा शेति हाच आमचा धंदा! तुम्हांला काय वाटते ? आम्हि शेतकरि लोक वेडे आहोत का ? आहो...आमच्याकडे दोन दोन एकर शेति आसनारे मोटारसायकल घेउन फिरतात! मला चांगल आठवत..१९९५ सालि आमच्या गावात एकच ग्रामपंचायतिचा टिव्हि होता आज घडिला रोजंदारिवर काम करनार्‍याच्या घरि डिश आनि कलर टिव्हि आहे ब्लॅकव्हाईट टिव्हि आनि दुरदर्शनचि अ‍ॅटेना बघायला देखिल मिळ्नार नाहि ! १० लाख शेतकर्‍यां मागे एखाद्याने आत्महात्या केलि आसेल तर आख्खा शेतकरि वर्ग कर्जात आहे आसे म्हनायचे आहे काय ? मि स्वता: एक हाडाचा शेतकरि आहे मि माझ्या मातित सुखात आहे .आता माझि शेति सोडुन तुमच्या शहरात काम करायला आलोच तर... मि दाहावि नापास! मला कोन काम देईल ? समझा दिलहि तरि .......एसी ......कॅबिन ..खुर्चि संगनक हे सर्व मिळेल का? आहे उत्तर कुनाकडे? त्यापेक्षा मि माझ्या शेतित गावात सुखात आहे! आनि नेटवर बसुन आपल्या सारख्या विद्वान मंडळिंच्या चर्चेत सहभागहि घेत आहे ! बाकि तुमच चालु ध्या ..दळत बसायला काय हारकत आहे?.आपल्या ईतके आंम्हि हुशार नाहि आनि आमचे ईतके वाचन हि नाहि.......कार्ट बावळटहे घ्या पदरात ...................बाकि आंम्हि हिकड खाउन पिउ,,,,,,,,न सुखि आहोत.. .आंमळ काळजि नसावि........ ..एक शेति ऊपयोगि माणुस न मिळाल्या मुळे शेति करित नसलेला शेतकरि............

होय >>> आत्महत्त्या करणार्‍या शेतकर्‍यापेक्षा, आत्महत्त्या न करणार्‍या शेतकर्‍यावरील कर्जाचा आकडा मोठा आहे.तुमच म्हनन खरहि आसेल , जर आख्खा शेतकरी वर्ग कर्जाखालि आसेल,तर त्याला जे कर्जबाजारी शेतकरी आहेत तेच जबाबदार आहेत,कर्जाचा डोंगर काहि एका वर्षात होत नाहि,ज्याच्या शेतीत दहा,हजाराच ऊत्पंन्न मिळनार आसेल तोहि आज २० ते २५ ह्जाराचे{हा आकडा ऊदाहरनादाखल आहे ह्या पेक्षा कितितरी पटिने जादा आसु शकतो} कर्ज कढतो मग! ते फेडायचे कसे? त्यात ह्या राजकिय पक्षांचा थयथयाट , आंम्हि विज बिल माफ करनार ,शेतिवरिल कर्ज माफ करनार, त्यामुळे हा जो कर्जाखालिल वर्ग आहे तो कर्जच भरत नाहि, त्यामुळे शेतीच्या मुळ किमती पेक्षा कर्ज जादा होते, परिनामि कर्ज वाढत जाते , मग बँकेच्या नोटिसा, कोर्टाच्या नोटिसा, त्याचे परिनाम आपल्या समोर आहेच! ...........आमच्या बाबतित बोलायच झाल्यास, आंम्हि वेळेवर कर्ज भरतो, अन..नाहि भरायला जमले तर व्याज भरुन रीनिव्ह करुन घेतो,आनि...>कॅबिन ..खुर्चि संगनक हे सर्व न मिळताच तुम्ही सुखी आहात हे तुमच्या "सुखाच्या" व्याख्येवर अवलंबून आहे. >>> आहो हे सर्व आमच्याकडे आहे ! स्व:ताचे आहे, आणि हे वर लिहिलेले आहे. त्यावर बसुन तर आंम्हि नसलेल्या आकलेचे तारे तोडतोय! आनि हो आंम्हि खरोखर दहावि नापास आहोत मला दहाविला सर्व विशयात ८८ मार्क होते! आपल्या ईतके आंम्हि हुशार नाही! आनी आमचे ईतके वाचन हि नाही.....कार्ट बावळटहे घ्या पदरात ................ ;-)! ..एक शेती ऊपयोगी माणुस न मिळाल्या मुळे शेती करीत नसलेला शेतकरी............

मुटेजी , तुमचे सगळे मुद्दे नेहमी अस्सल असतात !
हे सगळं कोठुन आल ?

मुटेजी, ....(तोच प्रतिसाद (बदलुन) पण योग्य जागी टाकतोय ...)
या कृषीप्रधान देशात एखाद्या शेतकर्यांसाठी लढणारयां नेत्यांच्या सभेची,संघर्षाची,आंदोलनाची,उपोषणाची बातमी,त्यात पोटतिडकीने मांडलेले अनेक ज्वलंत आणि त्याच्या जीवनमरणाशी निगडीत असलेले मुद्दे,झालेली चर्चा यांना आपल्या देशात वर्तमानपत्रात खरच किती आणि कुठे जागा असते ? त्यापेक्षा एखाद्या शेतीवर उभ्या आयूष्यात चकार शब्द न काढलेल्या पुढारयाच्या "वाढदिवसाची " सचित्र बातमी पहिल्या पानावर झळकते...

मुटे जी, खरं आहे !
वर्तमानपत्र विकत घेवून वाचणारे आणि जाहीरात देणारे त्यांच्यासाठी महत्वाचे.
आणि तरीही हे लोकशाहीचे चवथे आधारस्तंभ बरका....!!

आजकाल तर या "स्तंभाला" पेड न्युज चा "आधार" ज्यास्त मिळु लागलाय ....!

मुटेजी, तुमच्या मते ..
भारत खरंच कृषीप्रधान होण्यासाठी ,शेतीला दिवस चांगले येण्यासाठी कोणते उपाय करावे लागतील ?
ज्याच्याकडे ताकद आणि 'अधिकार' आहे त्या सरकारला
मला तर वाटतं यासाठी शेतकरयांची स्वतंत्र "वोट बैंक" निर्माण झाली पाहिजे,अधिकाधिक लोक त्यातुन निवडुन गेले पाहिजेत ...

सर्वप्रथम " शेती फायद्याची होईल अशी व्यवस्था व्हायला पाहीजे">>>> कुणाच्या फायद्याची?

सध्या ती सत्ताधारी, दलाल अन व्यापार्‍यांच्या फायद्याची आहेच कि?

(कालच 'गोष्ट छोटी डोंगराएवढी ' हा चित्रपट पाहिला.)

मुटेसाहेब,
तुम्ही म्हणता ते सगळ बरोबर असेल ही........ परंतु दोष देऊन तरी काय साध्य होणार आहे.

कुणाच्या एकाच्या हातात अधिकार दिले, तरी देश काय १-२ वर्षात कृषीप्रधान होणार नाही........

नुस्तच सरकार आणि लोकप्रतीनीधीनां दोष देऊन चालणार नाही...... त्यात दोष सगळ्यांचाच आहे.

एक कुटंब प्रमुख म्हणुन १००% अधिकार आपल्या हातात असले तरी आपण एक यशस्वी कुटुबं चालवु शकुच असे नाही.

शेती कडे बघण्याचा दृष्टीकोण बदलला पाहीजे..... एक व्यवसाय म्हणुन बघितले पाहीजे, ते नुस्त जगण्याचे साधन नाही.....

परवडत नसेल, तर पर्यायी उपाय शोधले पाहीजे........

>>>>>> तुम्ही आणि मी चर्चा केल्याने भारत कृषीप्रधान देश बनेल? <<<<<<<
माहितीहे ना? मग हा बीबी कशासाठी उघडलाय?
असो, इथे चर्चा करुन भारत बनेल की नाही माहित नाही, पण गेले दोन महिने लिम्बी तिच्या शेतावर खप खप खपत्ये आहे, मी पण जातो अधुन मधुन, अन तसे गेल्याने गेल्या दहा वर्षात जे घडले नाही, ते येत्या दोनचार वर्षात नक्कीच घडवू, निदान आमच्या घरापुरते धान्य तरी आमचे आम्हीच पिकवू!
त्याकरता काय काय करतो आहे, केल आहे, करणार आहे, याबद्दल कधीतरी नन्तर लिहीन, सध्या करुदे तर खरी! केल्याशिवाय बोलायचे काम नाही! केल्याने होत आहेरे, आधी केलेची पाहिजे, ते येरागबाळ्याचे काम नोहे!

कारण सत्ताबदलाने व्यवस्था बदलत नाही.
मुटेजी ,वरील वाक्याशी मी तितका सहमत नाही ...
सत्तेत ताकद आहे,अनेक महत्वाचे निर्णय त्याद्वारेच घेतले जातात ...
जर शेतीचा खरा अभ्यास असलेले,शेतात/मातीत स्वतः राबलेले,शेतकरयांची दु:खे अनुभवलेले,
त्याची जाण असलेले सच्चे लोक जर सत्तेत येऊ लागले तर नक्कीच फरक पडेल यात मला तर शंका वाटत नाही ...
(उदा.जर शरद जोशी,वामनराओ चटप्,राजु शेट्टी,लक्ष्मण वडले,रघुनाथदादा पाटील, पाशा पटेल,बच्चु कडु,गणपतराव देशमुख,एकनाथ खडसे या सारखे नेते आज जर सत्तेत असते (काही आहेत पण विरोधी पक्षात आहेत,त्यामुळे मर्यादा आहेतच) तर नक्कीच फरक पडला असता, कारण या लोकांचा पिंड (विचार्,तत्वे) नक्कीच इतरांपेक्षा वेगळा आहेच ..
अशा लोकांची यापुढे संख्या वाढवायची की कमी करायची ते या ७०% शेतकरयांच्या हातात, त्यांच्या मतात नक्की आहे,पण त्यासाठी शेतकरयाला आपल भलं नक्की कशात आहे,आपल भलं करनारे नक्की कोण आहेत ते लवकर आणि वेळेवर ओळखता आल पाहिजे,त्यासाठी जिथे जिथे अशी माणसं उभी राहतील त्यांच्या मागे राहायला,पाठींबा द्यायला शिकावं (त्यासाठी त्रास होणार्,हे ग्रहित धरावं) ,अस मला मनापासुन वाटतं ..शेतकरयांना देव अशी बुद्धी देवो हिच प्रार्थना !

<<<< कसाबला फाशी दिल्यावर जे साध्य होते तेच. >>>>

कसाब ने गुन्हा केला म्हणुन त्याला फाशी दिली जाणार आहे,.... पण व्यवस्थेला दोष देऊन काय साध्य होणार. हुशार माणसाने वेळेवर सावध होऊन स्वता मध्ये बदल करुन घेतला पाहीजे, आजच्या स्पर्धात्मक जगात जो थांबल तो संपला.

<<<< सगळ्यांचा म्हणजे कोणाकोणाचा ? >>>>
आपण जर सरकार्/व्यवस्थेला जबाबदार ठरवत असणतर, तर सरकार म्हणजे कोणं? त्यात आपण सगळेच आलो ना....!

<<<<< शेती कडे बघण्याचा दृष्टीकोण बदललेला आहेच..... आता कोणीही नुस्ते जगण्याचे साधन म्हणुन शेती करत नाहीत.... एक व्यवसाय म्हणुनच आता शेती केली जाते.>>>>

अजुन ही शेती कडे एक जगण्याचे साधन म्हणुनच बघीतले जाते..... एक व्यवासाय म्हणुन शेती केली गेली असती तर, त्यात बदल नक्कीच झाले असते. जसे तोट्यात जाणारे इतर व्यवसाय नफ्यात आणण्या साठी केले जाणारे बदल.

<<<< ७० टक्के जनतेने शेती सोडून द्यायची तर ७० करोड जनतेसाठी तुम्हीच पर्यायी व्यवसाय सुचवावा.
अवश्य विचार केला जाईल. >>>>

७०% हा आकडा जुणा आहे, तो आता ५०% चा पण खाली असेल. अजुन त्यात, शेती वर अवलंबुन असणारे छोटे शेतकरी आजकाल शेतीवर अवलंबुन न राह्ता सरकार वर अवलंबुन असतात. त्यामुळे तो आकडा अजुन खाली येऊ शकतो

पर्यायी व्यवसाय खालील प्रमाणे असु शकतात,.....,

१) घरातील सगळ्यानी शेती वर अवलंबुन न राहता, इतर व्यवासाय करणे (नोकरी, धंदा, मजुरी,.... इ.)
२) जास्त जमीन असेल आणि ती झेपत नसेल तर त्यातील काही ठेकेदारी पधतीने इतराना देणे.
३) संपुर्ण किंवा काही भाग ५०% भागीदारी ने इतराना देणे.
४) शेती वरच घरातील सगळे खर्च (उ. दा. लग्न, मुंज, जाऊळ इ.) भागतील अशी अपेक्शा करु नये, हे पचायला अवघड असले तरी तेच सत्य आहे.

शेती साठी घेतलेले कर्ज फक्त शेती साठी च वापरायला पाहीजे
डोक्या वर कर्ज असेल तर काही वर्ष नगदी पिंका (उत्पन्न खर्च जास्त असल्यामुळे) वर जुगार न लावता, कर्जा ची परत फेड होई प्र्यन्त कमी खर्चा चे पिंक घेणे.......