दसरा स्पेशल - कडाकणी.

Submitted by दिपु. on 19 October, 2012 - 14:12

कडाकणी-- नुसतं नाव घेतलं तरी गरम गरम चहा आणि प्लेट मध्ये कडाकण्यांची चळत डोळ्यासमोर आली. कोल्हापूर बीबी वर रोजच्या गप्पा मारताना अचानक कडाकण्याचा विषय निघाला. सगळं लहाणपण डोळ्यासमोरुन जाऊ लागलं..
कोल्हापुरला आमची १२-१३ घरांची गल्ली. दसरा जवळ आला की घरातले सगळं झाडणं-पुसनं करून जीव मेटाकुटीला आलेला असायचा. एक आणि एक भांड आणि एक आणी एक कपडा धूऊन काढंण काही खायचे काम नसायचे. अगदी माळा पण लख्ख व्हायचा. पण हा सगळा शीण कडाकणी नाव काढताच् रंकाळा/कळंबा तलावाच्या पल्याड पळुन जायचा....
एक्मेकांच्या सोयीनुसार कडाकण्या करायचे वेळापत्रक ठरायचे. आज हीच्या घरी तर संध्याकाळी तिच्या.. गल्लीत नुसता घमघमाट.. लहान पोरींपासुन ते आज्ज्या पर्यंत सगळे मदतीला यायचे. कुणाच्या २ किलोच्या तर कुणाच्या ३.. लहान पोरींना पानं गोल कशी लाटायची हे शिकायची घाई तर आज्ज्यांना आपले अनुभव ऐकायला कोणी तरी हक्काचे ३-४ तास गिर्हाईक मिळायचे.. मग ह्या बारक्या पोरी सकाळ पासुन पोळपाट- लाटणी गोळा करणे, साचे गोळा करणे असली लिंबु -टीबु कामं करुन कौतुक करुन घ्यायच्या...
जीभ नुसती व्याकुळ झाली. माहेर लांब असल्याने स्वतः (रमाचे स्वतः नव्हे..:) करण्याशिवाय पर्याय नाही हे पण पटलं आणि ईकडच्या स्वतः ची तर 'व्हॉट ईझ कडाकणी' ईथं पास्सुन सुरवात म्ह्नुन मदतीचा ऑप्शन कॅन्सल झाला...
शेवटी आईकडुन फोन वरून रेसिपी विचारुन घेतली आणी जीव शांत करायचा मार्ग निवडला.
(भरपुर झालं नमनाला तेल... आता रेसिपी)

(एकटीने करायची पहिली वेळ असल्याने पाव किलोची कडाकणी केलेली आहेत. त्यानुसार सर्व साहित्य आहे..)
साहित्यः मैदा-पाव किलो,रवा - मुठभर, डालडा - पाऊण चमचा, तुप- अर्धा चमचा, मीठ - किंचीत,
साखर- एक वाटी शिगोशिग भरुन ( घरात पिठी साखर असल्याने मी दिड वाटी घेतली आहे.)
पेनाचे टोपण.
कृती:

१) मैदा चाळुन घ्या. त्यात रवा मिक्स करा. त्यात चिमुटभर मीठ टाका.

1.png2.png

२) आता एका भांड्यात डालडा आणी तुप गरम करुन घ्या. हे गरम मोहन वरील पिठावर घाला.

3.png

३) साखर घेणार असेल तर आधी १-२ तास साखर विरघळत ठेवावी लागेल. ईथे पिठीसाखर असल्याने आयत्या वेळेलाच पाणी मिक्स केले. पण हे मिश्रण जास्त पातळ नको. अंगापुरते पाणी बास होईल.

४) आता हे पीठ चांगले मळुन घ्या. लागत असेल तर जादा पाणी घ्या. (पीठ आईच्या भाषेत 'चराचरा' मळुन घ्या.)
4.png

५) आता हे पीठ एका भांडयात ठेवा.वरुन एक सुती कापड ओले करुन त्यावर झाका. पीठ कमीतकमी ५-६ तास भिजले पाहिजे. (मी सकाळी ९ ला पिठ भिजवुन ठेऊन ऑफिसवरुन येउन ७ ला केले.)

६) आता हे पीठ मोंगली ने बडवुन घ्यायचे असते. आता हे मोंगली प्रकरण काय आहे हे पाहु. हे एक लाकडी उपकरण आहे जे पीठ बडवायला वापरले जाते जे डिक्टो जज कोर्टात ऑर्डर ऑर्डर बोलल्यावर आपटायला वापरतात तसले असते. पण आता ईथे ते कुठुन येणार मग आपला पाटा-वरवंटा कामी आला.
पण पीठ बडवताना दुधाचा हबका मारायचा. आईकडे हे काम त्यातल्या त्यात हटाकट्टा असलेल्या एखाद्या पोराकडं असायची. तो पण जास्तीच्या कडाकणीच्या आशेने बड बड बडवायचा पीठ अगदी लुसलुशीत करुन द्यायचा.
6.png7.png

७) पोळपाट किंवा पाटावर ह्या पीठाची जाडसर सुरळी( लातिंबी) करुन घ्या. सुरीने पेढ्याच्या आकाराचे गोळे करुन घ्या.

8.png

८) पोळपाटावर पुरी येवढे पान लाटुन घ्या. (अशी ४-५ पानं लाटून ती एकावर एक रचुन कडाकणीच्या साच्याने प्रेस करायचे. हा साचा अ‍ॅल्युमिनियमचा असतो गोलाकार आकार कडेला त्रिकोणी दातं असलेला असतो.) ईथे मी गोल आकाराच्या मोठ्या वाटीने प्रेस केले आहे.

10.png

९) आता पेनाचे टोपण घ्या. ते ह्या लाटलेल्या पानावर दाबा. कडाकण्या ह्या देवीला बांधल्या जातात. दोरयात ओवता यावे म्ह्नुन ही प्रोव्हीजन.. Happy

11.png

१०.) ही लाटलेली कची कडाकणी एका पेपरवर ठेवा. अशाच खु पशा कडाकण्या करुन घ्या. पण ह्या कडाकण्या वारसंडत असल्याने लगेच तळने गरजेचे असते. ते टाळण्यासाठी पेपर वर दुसरा पेपर अंथरा.
११) कढईत तेल तापवत ठेवा. तेल चांगले गरम झाल्यावर त्यात ह्या कडाकण्या तळुन घ्या. गार झाल्यावर या नरम कडाकण्या कडकडीत होतील.
12.png13.png

कडाकण्या खान्यासाठी कप , मग बाजुला ठेवायचे. आणी मस्त पेला/फुलपात्र घेणं मस्ट.
पेल्यात मोडलेल्या कडाकण्या वर गरम गरम वाफाळलेला चहा चमच्याने खाणे हे स्वर्गसुखापेक्षा कमी नाहीये.

14.png

असंच काहीसं.. जेव्हा शेवटी पानं लाटायला कंटाळा यायचा तेव्हा आम्ही दोन गोळ्यांचा एक गोळा कर, कधी एक्खादा गोळा पोळपाटाखाली लपवणे अशा पळवाटा शोधायचो. शेवटी तर कधी कधी साचा वापरायचोच नाही
कारण चिरले की साईडचे निघालेले पीठ वाढायचे.

बोला उदे गं अंबाबाई आणि करा सुरवात....

विषय: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

छान !
हा पदार्थ कर्नाटकी आहे का? उदगीर -सोलापुर भागात अनेक जण हा पदार्थ (बोली भाषेत कडकन्या) दसर्‍याला करतात. बहुतेकांचे मुळ कर्नाटक भागात आहे.
कुठला का असेना काण्यासाठि एकदम मस्त ..खरोखर स्वर्गसुख Happy

खुप छान ...आवडली रेसीपी...करुन पाहीन..... माझ्या माहेरी पण करातात कडाक्ण्या (सोलापुर).
धातु ची एक जाळी (पुर्वी च्या लोखंडी क्वाट सारर्खी) असते ती त्या घटावर लावाची आणि त्याला कडाक्ण्या बांधायच्या.......सही एक्दम......

रेस्पी मस्तच . लिहायची स्टाइल पण आवडली.
व्हॉट इज कडाकणी विचारणार्‍यांनी मदत केली नसेल तर त्यांना एकही देऊ नका चाखायला Happy

पुन्हा वाचले तेव्हा कळले साखर कधी घालायची.
नाव वाचून वाटलेले काहीतरी खल्लास टाईप पदार्थ असेल म्हणून लोकं इतकी वाट बघत...
पण पुरीची रेसीपी वाटली.:) (राग नको. हे लिहिले म्हणून.)

काय आठवण करुन दिलीत , आमच्याकडे सोलापुरला कडकण्या घटावर बांधण्यासाठी करतात . घट उठल्याशिवाय खाता यायच्या नाहीत म्हणुन जाम हळहळ वाटायची.

अरे सोलापूरचे कितीतरी जण आहेत इथे. Happy मी पण लहानपणी कडकण्या सोलापूरला खूप खाल्ल्या आहेत. माझ्या घरी ही पद्धत नव्हती पण मैत्रिणीची आई खूप प्रेमाने पाठवून द्यायची.

मस्त Happy
माझी आई गुळ पाण्यात वितळवुन त्यात मावेल तेवढा मैदा / गव्हाचे पीठ घालुन करते, मस्त हलका ब्राऊन रंग येतो. याबरोबर "कापण्या" म्हणुन पण एक पदार्थ करतात , तो दसर्‍यादीवशी की कधी ते नाही आठवत

एकदा नणंदेनं आणि मी केलेल्या शंकरपाळ्यांना ती कडाकण्या म्हणालेली.. नावावरून काय पदार्थ असेल त्याचा अंदाज आलेला, आज खरा पदार्थ कळला. Lol

माझ्या शंकरपाळ्या= कडाकण्या, मग मला जाम आवडतात कडाकण्या म्हणजे. Happy

सगळ्यांचे मनापासुन आभार.... हा पदार्थ शक्यतो घाटावर केला जातो असं वाटतय्यं कारण कोकणात, मुंबईत हा करत नाहीत मे बी. सोलापुरचे माहीत नाही.. ही ट्रॅडिशनल रेसिपी आहे खास दसरयाला केली जाते.

कडाकण्या गोडच असतात.. तिखट वापरले तर तिखट पुर्या होतील. त्तुम्हला हवे असेल तर तिखट घालुन घ्या.
हा. का.ना.का.

आई कोल्हापूरला होती तेव्हा शिकली होती कडकण्या करायला. मला खायला खूप आवडायच्या म्हणून आई अधूनमधून पण करत असते. Happy

छान रेसिपी.. आमच्याकडे पण कालच केल्या.
खरतर माझ्या माहिती प्रमाणे याच नाव कडकण्या अस असत... बोलीभाषेत आपण याला कडाकण्या अस म्हणतो. Happy
बर्याच ठिकाणी या कडकण्या ५व्या किंवा ७ व्या माळेला घटाला बांधतात.

ब्राह्मणांच्यात करत नाहीत>>> Uhoh आमच्या ईथे तर ब्राह्मणांच्याकडे सुधा करतात..

खरतर माझ्या माहिती प्रमाणे याच नाव कडकण्या अस असत... बोलीभाषेत आपण याला कडाकण्या अस म्हणतो. >> सहमत!

ब्राह्मणांच्यात करत नाहीत>> काहितरीच! करतात तर म.न्डपीला फुलोरा बा.न्धतात कडकण्या.न्चा.

व्वा!!....कालच फोनवर बोलणे झाले ....कडकणी ( आम्ही बोलतानाही असेच म्हण्तो) म्हणले की आईला माझी आठवण आल्याशिवाय राहत नाही.....जाम हाद्डायचे मी...पण ती कणीक कुटाय्ला पण मदत करायचे..खरच्...कोल्हापूरच्या दसर्याची मजा कुठेच नाही

अय्या खरच गमंत आहे ना मी कालच कडाकण्या केल्या. मला फार आवडतात. पण आमच्याकडे गव्हाच, बेसण पीठ आणि गूळ वापरुन करतात. कालच थोपूवर टाकलेल हा फोटो.

664647_10151472200364815_102318022_o.jpg

Pages