आदि कैलास : एक संस्मरणीय प्रवास

ओम नम: शिवाय !

सर्व प्रथम मला नमूद केले पाहिजे की या यात्रेचे मूळ / बीज हे येथील अनया, पराग आणि केदारच्या कैलास मानस सरोवर यात्रेबाबत येथे केलेल्या लिखाणात आहे. या यात्रेची प्रेरणा मला यांनी केलेल्या लिखाणातूनच मिळाली. तेंव्हा सर्वप्रथम त्यांचे अनेक धन्यवाद!

आदिकैलास यात्रा करायची असे गेले काही वर्षे मनात होते. २०१४ला जेंव्हा प्रथम कैलास मानसरोवर यात्रे विषयी वाचले तेंव्हापासून कैलास मानसरोवर यात्रा करायची मनात आहे. नंतर अशीच माहीती मिळवत असताना, KMVN आदि कैलास यात्रा पण नेते असे कळाले. दरम्यान कोव्हिडमुळे सगळेच थांबले होते.

मला ही यात्रा मे महिन्यात करायची होती. पण कधी उशीरा चेक केल्यामुळे तर कधी अपडेटस् उशीरा आल्याने यात्रा चुकत होती.

यंदा मात्र मी अगदी फेब्रुवारीपासूनच KMVN साईटवर लक्ष ठेवून होते. पण KMVN काही यात्रा सुरु करेना. अश्यात एप्रिलच्या पहिल्या आठवड्यात यात्रा सुरु झाल्याचे वाचले आणि लगेच तयारी सुरु केली.

मध्यंतरी वाशीला उत्तराखंड भवन आहे तिथे भेट देऊन झाली. तिथे KMVN चे ऑफिस आहे पण ज्या मॅडम बघत होत्या त्या आता इथे काम करत नाहीत असे कळाले. तिथेच पुण्याच्या नेगीजींचा नंबर मिळाला. सध्या ते पुणे आणि मुंबई अशी दोन्ही ऑफिसेस संभाळतात.

आता KMVN विषयी थोडे: लोकांनी कुणाकडून गेलात असे विचारल्यावर मी "के एम व्ही एन" सांगत असे. हे नाव ऐकल्यावर लोकंचे क्लू लेस चेहरे आणि रिस्पॉन्स पाहिल्यावर मला खरंतर आश्चर्य वाटायचे. पण अशा सगळ्यांसाठी थोडक्यात माहिती देत आहे.

KMVN - Kumaon Mandal Vikas Nigam Limited ही महाराष्ट्राच्या MTDC सरखी उत्तराखंड सरकारची संस्था आहे. कुमाऊ मधील बरेच ट्रेक्स, यात्रा ही संस्था दरवर्षी नेत असते. उत्तराखंडाचे दोन भाग आहेत. एक गढवाल आणि दुसरा कुमाऊ. आपली चारधाम यात्रा गढवाल मधे येते तर कैलास मानसरोवर, आदि कैलास अश्या यात्रा कुमाऊ भागात येतात. गढवाल भागातील यात्रा व ट्रेक GMVN तर्फे चालवले जातात तर कुमाऊ मधील KMVN तर्फे. KMVN रेस्ट हाऊसेस ची लोकेशन्स खुप सुंदर आहेत आणि पर्यटकांमधे प्रसिद्धही आहेत जसे भीमताल, नैनीताल, सातताल हे लेक व्ह्यू साठी तर चोकौडी पक्षी निरीक्षणासाठी, मुन्सियारी ट्रेक्ससाठी. सगळ्या पर्यटन स्थळी त्यांची रेस्ट हाऊसेस आहेत आणि उत्तम स्थितीत आहेत. तुम्हाला अगदी रेस्ट हाऊस मधे बसून लोकेशन दिसत रहाते. अगदी ओम पर्वत, आदि कैलासचे दर्शनही तुम्ही रेस्ट हाऊसच्या आवारात बसून घेऊ शकता. अर्थात उंचीवरची ठिकाणे निसेन हटस् (याला पर्यायी मराठी शब्द कुणाला माहिती असेल तर सुचवा) स्वरुपाची आहेत. पण आता पक्के बांधकामही होऊ लागले आहे. यात्रेकरूंची विषेश काळजी सगळीकडे घेतली जाते.

अश्या या KMVN बद्दल अनेक वर्षे ऐकून होते. अखेरीस त्यांच्या बरोबर यात्रेला जायचा योग आला.

यात्रा सुरु झाली आहे कळाल्यावर पहिला नेगीजींना फोन केला. कागदपत्रे, आणि इतर बाबींची माहिती घेतली. परंतू रेल्वे आरक्षण आधीच सुरु झाले असल्याने त्यांनी ते करण्यास सांगितले. यात्रा काठगोदाम ते काठगोदाम अशी होती. मुंबई ते काठगोदाम आपले आपण पोहोचायचे होते.

वेगवेगळ्या वेळा, मग मुक्काम करावा की नाही, केला तर तो दिल्लीत करावा की काठगोदामला. त्यात रेल्वेची तिकीटे कधी उपलब्ध आहेत, वेटिंगची कुठली तिकीटे कन्फर्म होण्याची शक्यता जास्त. विमानाने जायचे की नाही असा बराच खल होत अखेर आम्ही काठगोदामला आदल्या दिवशी पोहोचायचा निर्णय घेतला. मुंबई ते दिल्ली आणि परतीच्या प्रवासाची तिकीटे वेंटिंगवरच होती. परंतू दिल्ली ते काठगोदाम व परतीची तिकीटस् मात्र कन्फर्म मिळाली.

नशीबाने वेटिंगची तिकीटेपण लवकर कन्फर्म झाली. मला आता आदि कैलास यात्रेचे वेध लागले. ऑफिसमधे धोशा लावून सुट्टी पक्की केली. फक्त दिवस मोजणे चालू होते. पुर्वीचे वाचलेले लेख त्यांचे अनुभव यांचे स्मरणरंजन चालू होते. आपणही त्या वाटेवरून जाणार आहोत याचा आनंद होत होता.

पण शेवटी यात्राच होती ती.योग यावा लागतो ना! नकटीच्या लग्नाला सतराशे विघ्न ! तशी विघ्न आली नाही तरी परिस्थिती मात्र निर्माण झाली.
पहेलगामची धक्कादायक बातमी आली. मन विषण्ण होऊन गेले. सरकार काय करते याकडे सगळ्यांचे लक्ष लागलेले असताना मॉक ड्रीलची बातमी आली. एकीकडे सरकारने केलेल्या कारवाईबाबत बरे वाटत असताना आपण मात्र काय करावे?अस्थिर परिस्थिती असताना एवढ्या लांबचा आणि बॉर्डरजवळचा प्रवास करावा की नाही अशी आंदोलने सुरु झाली. एक मन म्हणे उत्तराखंड तर सुरक्षित आहे ना, ती नेपाळ आणि तिबेटची बॉर्डर आहे. की लगेच दुसरे म्हणे पण दिल्लीत किंवा प्रवासात कुठे अडकलो तर. कुणी म्हणे १० तारखेला इंडिगोने बरीच उड्डाणे रद्द केलीत तर कुणी म्हणे दिल्लीवर क्षेपणास्त्राचा हल्ला करण्याचा प्रयत्न झाला.
काय करावे ते सुचेना.. सतत तळ्यात मळ्यात होऊ लागले. हे सगळे माझेच चालू होते. नवऱ्याचा मात्र ठाम निश्चय झालेला की काहीही झाले तरी जायचेच. म्हणतात ना बायकांचा जीव जरा जास्तच संसारात गुंतलेला तसा माझा ऑफीसमधे. कुठे अडकलो तर ऑफीसचे काम कसे करणार, सुट्टी फारशी शिल्लक नव्हती. विनाकारण कुठे अडकल्यामुळे रजा टाकावी लागेल हे काही पटत नव्हते. यात्रेचे बुकिंग झाल्यावर माझ्या मनात फुललेल्या गुलाबाच्या जाऊ की नको करत एकेक पाकळ्य झडत होत्या.

आमचे नशीब बलवत्तर होते. ऑपरेशन सिंदूरला तात्पुरती का होईना, स्थगिती मिळाली. मनातील सगळ्या शंकांचे सावट दूर झाले. आता यात्रा निर्धोक होणार असा विश्वास वाटू लागला.
क्रमश:

पुढचा भाग :
https://www.maayboli.com/node/86841