नवीन अनुभवांसाठीची स्वीकार्यक्षमता

मी दुखावले गेलेले नाही .. मनाला वगैरेही लागलेलं नाही...
पूर्वीही टीव्हीवर क्रिकेट इत्यादी खेळातलं आपल्याला काही समजत नाही , समजणाऱ्यांंना किती आनंद मिळतो , एखाद्या पुस्तकात पत्ते खेळण्याचं वर्णन आलं की हेही आपल्याला येत नाही , लोक किती एन्जॉय करतात - शिकलं तर सहज समजेल आणि आपल्यालाही एन्जॉय करता येईल .... आपण नवीन शिकायचा / अनुभवायचा प्रयत्न न केल्या यापासून वंचित राहिलो आहोत वगैरे विचार होतेच मनात , पण ते विस्कळीत - अंधुक होते .. त्यामुळे लिहून व्यक्त करायचे की नाही हे निश्चित नव्हतं ... तुमची प्रतिक्रिया हे निमित्त झालं पण त्या प्रतिक्रियेवर हा धागा नाहीये .

मी GOT फॅन आहे पण एवढी कट्टर वगैरे नाही की कोणी त्याबद्दल वाईट बोललं तर मला वाईट वाटेल .. माझ्या आवडत्या मालिकांपैकी ती एक आहे एवढंच . आणि मी वर अनेक प्रतिसादात म्हटल्याप्रमाणे तुम्ही एक एपिसोड पाहून , कथानक किंचित समजून मग कितीही नावं ठेवली असती तरी मला काहीच वाटलं नसतं ... सुरुवातीच्या 10 मिनिटात कथानकाचा 1 % ही अंदाज येत नाही , ती पाहून वाईट ठरवता आहात हे पटलं नाही ... ते कारण मला जेन्यूईन वाटलं नाही , प्रिज्यूडीस मधून वाईट ठरवली असंही वाटलं इतर भारतीय मालिकांशी तुलना केलेली पाहून .. जेव्हा की तुलना करण्यासाठी त्या दोन्ही फार वेगळ्या गोष्टी आहेत ( comparing apples and oranges ) .

असल्या फालतू गोऱ्यांच्या मालिका हे लोक अगदी भक्तीभावाने पाहतात. पण त्यांनी BR चे महाभारत, (जुनी मालिका) रामायण, रामानंदचे श्री कृष्ण मात्र पाहिलेले नसते! आणि मग सांगत सुटायचे हॉलिवूड कसे भारी आहे, कसल्या भारी कथा असतात वगैरे वगैरे...... >>

मला वाटलं तुलना केली आहे . बहुतेक माझा गैरसमज झाला . प्रतिक्रिया लागावी एवढी गेम ऑफ थ्रोन्स क्लोज टू हार्ट नाही .. लागली असती तर तसंही सरळ सांगितलं असतं ...

मी मधुरा , व्हिडीओ पाहिला .. हसू आलं ..मजेशीर आहे . ह्या लोकांच्या लहानपणी विदेशी मालिका भारतात नक्कीच नसतील , तरी यांच्या आईबाबा - आजी यांनी रामायण महाभारत सांगितलं नसेल का , वाचनात आलं नसेल का किंवा टीव्ही वरही पाहिलं नसेल का असा प्रश्न पडला ... यांच्या आई बाबांना या प्रश्नांची अचूक उत्तरं देता येतील का , कुणास ठावूक .. त्याबद्दल यांना दुर्दैवी म्हणायचं का असाही प्रश्न पडला ... कारण संस्कृती माहीत नसल्याने भौतिक तरी काही नुकसान झालेलं दिसत नाही .. हसत खेळत बोलत होते म्हणजे चार चौघांसारखंच आयुष्य चालत असावं ... त्यांच्या आईबाबांचं सुद्धा पूर्ण आयुष्य त्यावाचून काही अडलेलं दिसत नाही आणि यांचंही अडताना दिसत नाहीये ... शहरातला व्हिडीओ म्हणून आपण हसतो , काय ही नवी पिढी ... हेच प्रश्न गावातल्या शेतकरी - सुतार - लोहार - इतर कष्टकरी वर्गातल्या लोकांना विचारले तर ते अचूक उत्तरं देतील याची गॅरंटी आहे का ? तरी त्यांची आयुष्यं गेलीच व्यवस्थित ... राम हा देव , कृष्ण हा देव एवढं पुरे झालं त्यांनाही आयुष्यभर ... अख्खी महाकाव्यं माहीत नसल्याने कोणाचं काही अडत नाही .
रामायण महाभारत पूर्ण माहीत असलेल्यांना संस्कृती माहीत असल्याचा अभिमान वगळता नक्की काय फायदा होतो हाही प्रश्न आहे ... कंस कोणाचा मामा हे माहीत असलेल्या कँडीडेटला ते माहीत नसलेल्या कॅन्डीडेट पेक्षा नोकरी देण्यात प्राधान्य दिलं जातं की ऍडमिशनला 4 टक्के कमी आहेत पण त्याला महाभारतातली नाती माहीत आहेत म्हणून ऍडमिशन दिली जाते .... की हे नॉलेज बघून पगार निश्चित होतो ... महाभारत माहीत असलेल्या शेतकऱ्याच्या पिकाला दलाल चार पैसे अधिक देतो का की बँक कर्जमाफी देते ?

संस्कृतीच्या अभिमानाच्या मानसिक समाधानाशिवाय पुराणकथा माहीत असल्याने नक्की काय फायदा होतो हा प्रामाणिक प्रश्न पडला आहे ... बरं माहीत असल्याने किती जण रामासारखे पिताभक्त / वचन पाळणारे किंवा कृष्णासारखे मुत्सद्दी वगैरे होतात हाही एक प्रश्न आहेच .. रामायण तोंडपाठ असलेले वडिलांनी जर " माझ्या ह्या दुसऱ्या बायकोने सांगितलं आहे घर - प्रॉपर्टी - सेविंग्ज माझ्या मुलाच्या नावावर करून द्या , तुमची काही हरकत नाही ना ? " असं विचारलं तर काय प्रतिक्रिया देतील असाही मजेशीर विचार येतो ...

सध्याच्या पिढीला जर प्रत्यक्ष "आयुष्यात काही उपयोग होणार नसेल किंवा मनोरंजनही मिळणार नसेल तर जुन्या ज्ञानात इंटरेस्ट नाही असं या व्हिडिओ वरून वाटतं . स्टार प्लसची महाभारत पाहणारा एकही प्रेक्षक मिळाला नाही प्रश्न विचारणाऱ्यांना ...

मला रामायण महाभारत दोन्ही प्रिय आहेत ... पण ती माहीत नसल्याने जगात / देशात कोणाचं काही बिघडलेलं मला आजवर दिसलेलं नाही . भगवद्गीता न समजणे हे एक नुकसान असू शकतं महाभारत माहीत नसल्याने , माझ्यामते .. पण महाभारत माहीत असलं तरीही भगवद्गीता आयुष्यात इम्प्लिमेंट करू शकणाऱ्यांच्या / करू इच्छिणाऱ्यांच्या संख्येबाबत साशंकताच आहे ... तेव्हा तेही नुकसान फार जणांचं होत नसेल , रामायण महाभारत माहीत नसल्याने . शिवाय चांगल्या कथेपासून जे मनोरंजन मिळालं असतं त्यालाही मुकावं लागलं , .. ठीक आहे पण याबद्दल त्यांना कमीपणा / लाज वाटायला हवी / ते कशाला लायक नाहीत - असं वाटणं बरोबर आहे का ? ( तुम्ही नाही म्हणत , व्हिडीओ पोस्ट करणाऱ्याने कॅप्शन टाकलं आहे , पकोडे तलने के लायक नहीं वगैरे )उत्कृष्ट कलाकृतीच्या आस्वादाला ते मुकले .. पण मनोरंजन / आस्वाद ही गोष्ट तुम्हाला या बाबतीत महत्वाची वाटत नसावी .. संस्कृती माहीत असलीच पाहिजे हा तुमचा आग्रह आहे .. पण का माहीत असली पाहिजे , त्याचा मनोरंजन सोडून इतर काही उपयोग होतो का याबद्दल जाणून घ्यायला आवडेल .

तरी कोणी रामायण महाभारत / जुनी संस्कृती माहीत असल्याचे फायदे नीट समजावून सांगायला तयार असेल तर मी माझी चूक आणि अज्ञान मान्य करायला तयार आहे .

सत्याचा अंती विजय होतो, स्त्रीच्या अपमानाचा बदला ... रामायण महाभारत लोकांनी एवढं सिरियसली घेतलं असतं तर आज एवढी गुन्हेगारी आणि स्त्रियांचं शोषण दिसलं नसतं भारतात ... त्यामानाने रामायण महाभारत ही ज्यांची संस्कृती नाही त्या विदेशांतच स्त्रियांना जास्त हक्क , जास्त सुरक्षितता , जास्त स्वातंत्र्य , जास्त कायद्याचं संरक्षण असलेलं दिसून येतं . स्त्रीला महान मानणाऱ्या आपल्या संस्कृतीत वाढलेल्या लोकांनी जेवढे स्त्रीलिंगी गर्भपात केले आहेत तेवढे विदेशात झालेले असतील असं वाटत नाही .. . बलात्कार झाला तर त्या बाईशी लग्न करायला कोणी तयार नसतात , बहुतेक लोक ती कलंकित - त्याज्य झाली आहे , तिच्या आयुष्यात यापुढे काही राहिलं नाही - बरबाद झाली आहे , अशी तिला वागवतात .. विदेशात असं होण्याचं प्रमाण खूप कमी आहे कारण योनीशुचितेला इथल्याएवढं अवाजवी महत्व तिथे नाही . बलात्कारित जाऊ द्या , साध्या विधवांच्या पुनर्विवाहांचं प्रमाण इथे कितीतरी कमी आढळेल . विधवा स्त्री पत्नी / सून नको असते ही एक गोष्ट आहेच .. शिवाय काही समाज ( नक्की नावं आठवत नाहीत ) असे आहेत की त्यात अजून विधवांना पुनर्विवाहाची परवानगी नाही ... जरी तरुण वय असेल तरी . कुटुंब ते कन्सिडरच करत नाही , कोणी विषय काढला तर अब्रह्मण्यम अशी प्रतिक्रिया देतात .. पळून जाण्याची हिम्मत वगैरे अर्थातच नसते .. सो त्यांचं आयुष्य अक्षरशः कुजवतात ... शिक्षण कितीजणींपर्यंत पोहोचलं आहे आणि किती जणींना शिकून स्वतःच्या पायावर उभं राहू देतात ; स्वतःच्या नोकरी किंवा विवाहाचे निर्णय स्वतः घेऊ देतात , तुम्हाला कल्पना असेलच .

. द्रौपदीच्या अपमानाने मोठं युद्ध होऊन अपरिमित प्राणहानी झाली म्हणून आज मुली रात्रीच्या एकट्या बिनधास्त फिरू शकतात , कामाच्या ठिकाणी स्त्रियांच्या शोषणाचा प्रयत्न होत नाही , गरिबांच्या मुली वेश्याव्यवसायात ढकलल्या जात नाहीत कारण भारतीयांच्या मनात स्त्रियांबद्दल प्रचंड आदर किंवा वाईट वागलं तर परिणामांची भीती आहे ; अशीही काही परिस्थिती दिसत नाही ... जे मुळातच सभ्य ( स्त्रियांचा गैरफायदा कुठल्याही परिस्थितीत घेणार नाहीत ते या अर्थाने ) असतात ते महाभारत वाचल्याने सभ्य झालेले नसतात . आणि उरलेले जे भीतीपोटी चांगले वागतात त्यांना जी काही थोडीफार भीती असते ती कायद्याची .. दैव किंवा नियती ह्याची शिक्षा देईल ( जशी कौरवांना झाली ) याची नाही .

प्रत्येक भारतीय व्यक्तीला रामायण-महाभारत माहिती असायला हवे हे माझे मत आहे >>

प्रत्येक भारतीय व्यक्तीला रामायण-महाभारत माहिती असण्यापेक्षा चांगला माणूस आणि चांगला नागरिक बनण्याचं शिक्षण मिळणं गरजेचं आहे असं मला वाटतं ... सत्याचा अंती विजय वगैरे आजच्या काळात निरर्थक गोष्टी झाल्या आहेत ... स्त्रीशी वाईट वागल्याने दैवी शिक्षा भोगावी लागेल / कायद्याची शिक्षा भोगावी लागेल या भीतीपेक्षा मुळातच स्त्रीशी वाईट वागण्याची इच्छा उत्पन्न होऊ नये असे संस्कार असले पाहिजेत ... किंवा लाच घेतल्याने / भ्रष्टाचार केल्याने / कोणाचं अधिकाराचा वापर करून शोषण केल्याने काही वाईट परिणाम भोगावे लागतील या भीतीने नाही तर मुळातच ती कृत्यं करण्याचा पिंडच होऊ नये असे संस्कार - upbringing असलं पाहिजे ... ते आईवडील - शिक्षक - आजूबाजूला पाहून होणारे संस्कार यांच्या हातात असतं .. रामायण महाभारत माहीत असल्याने लोक चांगले किंवा वाईट होत असतील का हा एक संशोधनाचा विषय आहे .

महाभारत वाचलेला प्रत्येक जण सभ्य बनेल असे कुठे म्हणाले मी? मी केवळ माहिती असायला हवे असे म्हणाले. >>

ओके .. मग कशासाठी माहिती असायला हवी , त्या माहीतीचा उपयोग काय ... हे स्पष्ट करू शकाल का ? की जनरल नॉलेज म्हणून , सूर्यमालेतल्या ग्रहांची नावं , देशाच्या आजवरच्या पंतप्रधानांची नावं अशी माहिती प्रत्येकाला असायला हवी त्या प्रकारचा हा आग्रह आहे का ? पुस्तकी माहिती , जी फार फार तर एखाद्या इंटरव्ह्यू मध्ये किंवा परीक्षेत जनरल नॉलेज चेक करायला विचारतील बाकी प्रत्यक्ष आयुष्यात शून्य उपयोग असलेली ... पण जनरल नॉलेज हवंच असा काहींचा आग्रह असतो ... तसा रामायण महाभारत माहीत हवंच असा तुमचा आग्रह आहे का ....?

जनरल नॉलेजसारख्या सिंपल गोष्टीसाठी तुमचं हे मत असेल तर ठीकच आहे ... भारतीयांना आपल्या संस्कृतीचा अभिमान असलाच्च पाहिजे या आग्रहातून तुमचं - " प्रत्येक भारतीय व्यक्तीला रामायण-महाभारत माहिती असायला हवं " हे मत निर्माण झालं असावं असं मला वाटलं होतं .

100 % आचरणात आणलेली मोजकी माणसं असतीलही जगाच्या पाठीवर ... आपल्याला जितकी जमेल तेवढी जरी अवलंबता आली तरी पुरेशी आहे असं वाटतं ... जवळच्या व्यक्तीच्या मृत्यूनंतर वासांसी जीर्णानी आठवून निर्विकार राहणं 99 % लोकांना अशक्य आहे ... आपल्याला आत्मा बित्म्याशी घेणंदेणं नसतं ... त्या शरीरात त्या आत्म्याने जे व्यक्तिमत्त्व धारण केलेलं असतं ते परत कधीच दिसणार नाही , जे आपल्यावर प्रेम केलेलं असतं ते परत कधीच मिळणार नाही एवढंच आपल्यापुरतं सत्य असतं आणि तेच असह्य असतं . बाकी तो आत्मा पुढे नवीन शरीर धारण करेल किंवा नाही या सगळ्याने आपल्याला काही फरक पडणार नसतो ..
असो .

100 % स्थितप्रज्ञ व्हायला जमणं कठीण पण पण प्रयत्न करत राहीलं ; कर्तव्य सर्वात महत्वाचं म्हणून ते करत राहीलं ; मायामोहातून पूर्ण सुटणं पुढची गोष्ट - पण कुठल्या गोष्टी मायेने निर्मिलेल्या आणि मुक्तीत अडथळे ठरतील अशा आहेत हे ओळखता तरी आलं तरी मार्ग पूर्ण ढळणार नाही , स्वार्थापोटी कोणाला वेदना होतील असं वर्तन हातून घडणार नाही .. तसूतसूने तरी स्पिरीच्युअल प्रगती होत राहील ... कर्तव्याच्या मार्गावरून ढळायला होणार नाही ... चुकीच्या मार्गावर पाऊल पडणार नाही ...

कुठल्यातरी मुद्द्यावर मतं जुळली